(29) Амфітрыта

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Амфітрыта.

(29) Амфітрыта
Трохмерная мадэль астэроіда (29) Амфітрыта
Адкрыццё
Першаадкрывальнік	Альберт Март
Месца выяўлення	Абсерваторыя Бішапа
Дата выяўлення	1 сакавіка 1854
Эпанім	Амфітрыта
Альтэрнатыўныя абазначэнні	A899 NG
Катэгорыя	Галоўны пояс астэроідаў
Арбітальныя характарыстыкі
Эпоха 14 сакавіка 2012 года JD 2456000.5
Эксцэнтрысітэт (e)	0,0729798
Вялікая паўвось (a)	382,219 млн км (2,5549747 а.а.)
Перыгелій (q)	354,325 млн км (2,3685132 а.а.)
Афелій (Q)	410,113 млн км (2,7414362 а.а.)
Перыяд абарачэння (P)	1 491,689 сут (4,084 г)
Сярэдняя арбітальная скорасць	18,609 км/с
Схіленне (i)	6,09023°
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω)	356,45146°
Аргумент перыгелія (ω)	61,87520°
Сярэдняя анамалія (M)	18,15471°
Фізічныя характарыстыкі[5]
Дыяметр	233 × 212 × 193 км[1] 212,22 ± 6,8 км (IRAS)
Маса	1,18×10^19 кг[2]
Шчыльнасць	2,360 ± 0,260 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні	0,0593 м/с²
2-я касмічная скорасць	0,1122 км/с
Перыяд вярчэння	5,3921 гадз[3]
Спектральны клас	S
Бачная зорная велічыня	8,65 — 11,46 ^m[6]
Абсалютная зорная велічыня	5,85^m
Альбеда	0,1793[4]
Сярэдняя тэмпература паверхні	170 К (−103 °C)

(29) Амфітрыта  — вельмі буйны астэроід галоўнага пояса, які ўваходзіць у колькасць 25 самых буйных астэроідаў галоўнага пояса і належыць да светлага спектральнага класа S^[7]. Ён быў адкрыты 1 сакавіка 1854 года нямецкім астраномам Альбертам Мартам у абсерваторыі Бішапа, Вялікабрытанія і названы ў гонар старажытнагрэчаскай нерэіды Амфітрыты, жонкі Пасейдона, маці Трытона і Роды^[8].

Арбіта астэроіда Амфітрыта і яго становішча ў Сонечнай сістэме

Акрамя таго, адзін час ён разглядаўся як магчымая мэта касмічнай місіі апарата «Галілеа» і мог стаць першым астэроідам, даследаваным аўтаматычнай міжпланетнай станцыяй^[9].

Характарыстыкі

Дадзены астэроід размешчаны ў сярэдняй частцы галоўнага пояса на адлегласці 2,55 а.а. ад Сонца, зблізку арбітальнага рэзанансу з Юпітэрам 3:1. Арбіта Амфітрыты мае найменшыя значэнні эксцэнтрысітэту і нахілу да плоскасці экліптыкі сярод іншых буйных астэроідаў. Наогул, арбіта гэтага цела, з’яўляецца адной з самых кругавых сярод усіх выяўленых на сёння астэроідаў, яе эксцэнтрысітэт складае ўсяго 0,072, у сувязі з гэтым адлегласць астэроіда ад Сонца па меры руху па арбіце змяняецца даволі слаба, прыкладна ад 354,325 млн км у перыгеліі да 410,113 млн км у афеліі. Як следства, маючы (дзякуючы буйным памерам і адносна добраму альбеду) вялікае значэнне абсалютнай зорнай велічыні (5,85^m), ён нават у моманты найбольшых збліжэнняў з Зямлёй ніколі не стане гэтак жа яркім, як астэроіды (6) Геба і (7) Ірыда, хоць яны і маюць прыблізна аднолькавыя з Амфітрытай значэння памераў і альбеда. Максімальная бачная зорная велічыня гэтага астэроіда складае +8,65 ^m, але звычайна яна не перавышае значэнні + 9,5 ^m.

Даследаванні

У 1979 года, засноўваючыся на даных крывы бляску астэроіда, E. F. Tedesco выказаў здагадку наяўнасць спадарожніка ў Амфітрыты^[10][11][12], але ў выніку пазнейшых даследаванняў, праведзеных у 1986 году Універсітэтам Арызоны па пошуку патэнцыйных спадарожнікаў дыяметрам больш 3 кіламетраў, ніводнага спадарожніка выявіць так і не ўдалося^[13]. 27 снежня 1984 года дырэктар NASA Джэймс Бегс зацвердзіў пралёт АМС «Галілеа» недалёка ад Амфтриты (на адлегласці 10-20 тысяч кіламетраў), з мэтай фатаграфаванні яе паверхні і вызначэнні складу парод. Каб забяспечыць сустрэчу з Амфітрытай, «Галілеа» павінен быў здзейсніць дадатковы манеўр, з прычыны якога планаванае прыбыццё касмічнага апарата да Юпітэру ссоўвалася з жніўня на снежань 1988 года^[14]. Аднак, пасля катастрофы шатла «Чэленджэр» (28 студзеня 1985) запуск «Галілеа» быў адкладзены да 1989 года. А перанос тэрмінаў запуску і, як следства, змена траекторыі палёту да Юпітэра, зрабілі немагчымым збліжэнне «Галілеа» з Амфітрытай, таму замест яго ў якасці аб’екта даследавання быў выбраны астэроід (951) Гаспра^[15]. У 2005 годзе, засноўваючыся на гравітацыйных абурэннях, аказваемых Амфітрытай на астэроіды (987) Валія і (6904) Мак-гіл, навукоўцы змаглі вызначыць яе масу і шчыльнасць^[2]. Першапачаткова James Baer і Steven R. Chesley ацэньвалі масу 1,9×10¹⁹ кг^[16], але ў выніку апошніх вымярэнняў гэта адзнака была зніжана да 1,18×10¹⁹ кг^[1].

Гл. таксама

• Спіс астэроідаў (1—100)
• Класіфікацыі малых планет

Крыніцы

1. Jim Baer. Recent Asteroid Mass Determinations (нявызн.). Personal Website (2008). Архівавана з першакрыніцы 26 жніўня 2011. Праверана 27 лістапада 2008.
2. The mass of (29) Amphitrite derived from its gravitational perturbations on (987) Wallia and (6904) McGill Astronomy and astrophysics (нявызн.)(недаступная спасылка) (2005). Архівавана з першакрыніцы 8 чэрвеня 2022. Праверана 27 лістапада 2008.
3. Listing for asteroid Архівавана 3 сакавіка 2016. (англ.)
4. Listing for asteroid 2 Архівавана 8 лістапада 2017. (англ.)
5. Asteroid Data Sets (англ.)
6. AstDys (29) Amphitrite Ephemerides (нявызн.). Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2012. Праверана 26 чэрвеня 2010.
7. A method to determine silicate abundances from reflectance spectra with applications to asteroid 29 amphitrite associating it with primitive achondrite meteorites. University of Tokyo. 2002. (нявызн.).(недаступная спасылка)
8. Lutz D. Schmadel, International Astronomical Union. Dictionary of Minor Planet Names. — 5-th Edition. — Berlin Heidelberg New-York: Springer-Verlag, 2003. — P. 18. — ISBN 3-540-00238-3.
9. 29 Amphitrite: The First Asteroid to be visited by a space mission. Barucci M. A., Fulchignoni M. (нявызн.) (1986). Архівавана з першакрыніцы 12 лютага 2012.
10. Other Reports of Asteroid/TNO Companions (Johnston Archive) (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 15 верасня 2008. Праверана 08.10.2008.
11. Tedesco, E. F. (March 1979). "Binary Asteroids: Evidence for Their Existence from Lightcurves". Science, New Series. 203 (4383): 905–907. Bibcode:1979Sci...203..905T. doi:10.1126/science.203.4383.905. PMID 17771729.
12. van Flandern, T. C.; Tedesco, E. F.; Binzel, R. P. (1979). "Satellites of asteroids". Asteroids. Tucson, AZ: University of Arizona Press. pp. 443–465.
13. The absence of satellites of asteroids. Space Sciences Building, University of Arizona. (нявызн.) (1986). Праверана 08.10.2008.(недаступная спасылка)
14. Space new roundup. NASA (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 16 лютага 2012. Праверана 19.01.1985.
15. The Challenger Accident. Federation of American Scientists. (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 лютага 2012. Праверана 1 снежня 2015.
16. Baer, James; Steven R. Chesley (2008). "Astrometric masses of 21 asteroids, and an integrated asteroid ephemeris" (PDF). Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 100 (2008). Springer Science+Business Media B.V. 2007: 27–42. Bibcode:2008CeMDA.100...27B. doi:10.1007/s10569-007-9103-8. Архівавана з арыгінала (PDF) 24 лютага 2011. Праверана 2008-11-10.

Спасылкі

• База даных JPL НАСА па малых целах Сонечнай сістэмы (29)
• База даных MPC па малых целах Сонечнай сістэмы 29
• Амфітрыта, малая планета // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.