Panzerkampfwagen II

PzKpfw II
Класіфікацыя	лёгкі танк
Краіна	Германія
Гісторыя
Распрацоўнік	Friedrich Krupp AG^[d]
Вытворца	MAN SE, Daimler-Benz AG^[d], FAMO^[d], Henschel & Sohn^[d], KNDS Deutschland^[d], Alkett^[d] і MIAG^[d]
Гады вытворчасці	1935-1942
Колькасць выпушчаных, шт.	1 856
Войны	Другая сусветная вайна
Габарыты
Даўжыня, мм	4810
Шырыня, мм	2223
Вышыня, мм	1990
Дарожны прасвет, мм	345
Узбраенне
Калібр і марка гарматы	20-мм KwK 30
Боекамплект гарматы	120
Рухомасць
Магутнасць рухавіка, к. с.	140
Хуткасць па шашы, км/г	40
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Panzerkampfwagen II (таксама вядомы як PzKpfw II, Panzer II, Sd Kfz 121) — лёгкі нямецкі танк часоў Другой сусветнай вайны.

Распрацаваны ў 1937 г. У розных мадэфікацыях вырабляўся да 1942 г. Напачатку Другой сусветнай вайны такія танкі складалі 38% танкавага парку Вермахта. У баях яны апынуліся слабей па ўзбраенні і браняванню практычна ўсіх танкаў аналагічнага класа: польскіх 7ТР, французскіх R35 і H35, савецкіх Т-26 і БТ. Толькі ў 1942 г. іх вывелі са складу танкавых палкоў і часткова выкарыстоўвалі або ў штурмавых артылерыйскіх брыгадах, або на другарадных участках фронта.

Гісторыя стварэння

У 1934 г. урад Германіі даручыў фірмам «Krupp», «Henschel» і «MAN» распрацаваць лёгкі танк з процітанкавым узбраеннем. З меркаванняў знешняй палітыкі танк спачатку хавалі пад «грамадзянскай» назвай «сельскагаспадарчы трактар LaS 100».

Першыя прататыпы былі выраблены ў кастрычніку 1935 г. З мая 1936 па люты 1937 гг. было выраблена 75 танкаў. Хадавая частка танка складалася з шасці апорных коўзанак малога дыяметра, якія былі згрупаваны ў тры каляскі на борт. Гэта першая мадыфікацыя, запушчаная ў дасведчаную серыю, падзялялася на тры падмадыфікацыі - a/1, a/2 і a/3, у кожнай з якіх было выраблена па 25 машын. Гэтыя мадыфікацыі ў сутнасці з'яўляліся выпрабавальнымі стэндамі для праверкі асобных тэхнічных рашэнняў. Так, Pz Kpfw II Ausf a/2 меў зварны гультай і супрацьпажарныя сценкі маторнага аддзялення. У танках Pz Kpfw II Ausf a/3 быў павялічаны радыятар сістэмы астуджэння і ўзмоцнены спружыны падвескі. Баявая маса танка склала 7,6 т.

Вясной 1937 г. была выраблена дапрацоўка танка (удасканалена трансмісія і хадавая частка, якая атрымала новае накіравальнае кола, шырокія апорныя коўзанкі і падтрымныя ролікі; усталяваны больш магутны рухавік з удасканаленай сістэмай астуджэння). У выніку з'явілася мадыфікацыя Pz Kpfw II Ausf b. Маса танка склала 7,9 т. Фірма «Геншэль» вырабіла трэцюю вопытную мадыфікацыю - Pz Kpfw II Ausf з. Хадавая частка атрымала пяць апорных коўзанак сярэдняга дыяметра на індывідуальнай падвесцы ў выглядзе чвэрць эліптычных рысор. Агулам было выраблена па 25 танкаў мадыфікацый b і c.

Серыйная вытворчасць

Статыстыка вытворчасці Panzer II^[1]

Мадэль Перыяд Шасі PzKpfw II
Ausf a1	канец 1935 05/1936	10	75
Ausf a2	05/1936 02/1939	25
Ausf a3	05/1936 02/1939	50
Ausf b	02-03/1937	25	25
Ausf c	1937	1900	1113
Ausf A	1938-40	1000
Ausf B	1938-40	2000
Ausf C	1938-40	1000
Ausf D	1938-41	800	43
Ausf E	1938-41	200
Ausf F	1940-43	1400	524
Ausf G1/G3/G4 (nA) (VK 901)	04/1941 02/1942	75 (12 завершаных)	12
Ausf H (nA verst) (VK 903)	09/1941	1 прататып	-
Ausf J (nA verst) (VK 1601)	04-12/1942	22-25	22
Leopard (VK 1602)	03/1942 01/1943	1 няскончаны прататып	-
Ausf M (nA verst) (VK 1301)	08/1942	4	4
Ausf L (Luchs) (VK 1303)	09/1943 01/1944	104	104

Мадыфікацыі

• Panzerkampfwagen II Ausf.a1 — першая перадсерыйная мадыфікацыя, з таўшчынёй вертыкальнага бранявання 13 мм, рухавіком HL 57 TR магутнасцю 130 л.з. і зблакаванай парамі падвескай на ліставых рысорах. Выпушчана 10 адзінак.
• Panzerkampfwagen II Ausf.a2 — другая перадсерыйная мадыфікацыя, адрознівалася павялічаным аб'ёмам маторнага аддзялення і палепшанай вентыляцыяй баявога. Выпушчана 15 адзінак.
• Panzerkampfwagen II Ausf.a3 — трэцяя перадсерыйная мадыфікацыя, адрознівалася наяўнасцю перагародкі паміж маторным і баявым аддзяленнямі і побач малых змен у сілкавальнай усталёўцы і хадавой часткі. Выпушчана 50 адзінак.
• Panzerkampfwagen II Ausf.b — чацвёртая перадсерыйная мадыфікацыя, з рухавіком 62 TR магутнасцю 140 л.з, планетарным механізмам заваротку і палепшанай кампаноўкай баявога і маторнага аддзяленняў. Выпушчана 25 адзінак.
• Panzerkampfwagen II Ausf.c — апошняя перадсерыйная мадыфікацыя, з таўшчынёй вертыкальнага бранявання, павялічанай да 14,5 мм, індывідуальнай падвескай на ліставых рысорах і шэрагам дробных змен. Выпушчана адзінак.
• Panzerkampfwagen II Ausf.A — першая серыйная мадыфікацыя, якая адрознівалася ад Ausf.c малымі зменамі ў рухавіку, каробцы перадач і назіральных прыборах, але практычна ідэнтычная яму па тактыка-тэхнічных характарыстыках. Выпушчана, па розных дадзеных, ад 1113 да 1147 адзінак разам з Ausf.B і Ausf.C
• Panzerkampfwagen II Ausf.B — другая серыйная мадыфікацыя, якая адрознівалася ад Ausf.A толькі падвышанай тэхналагічнасцю і прыстасаваннем пад магчымасці заводаў-вытворцаў.
• Panzerkampfwagen II Ausf.C — трэцяя серыйная мадыфікацыя, якая адрознівалася ўзмоцненым да 29—35 мм лабавым браняваннем, усталёўкай камандзірскай вежкі і шэрагам малых змен.
• Panzerkampfwagen II Ausf.F — апошняя серыйная мадыфікацыя, якая адрознівалася злёгку ўзмоцненым у параўнанні з Ausf.C браняваннем, усталёўкай гарматы 2 cm KwK 38, палепшанымі назіральнымі прыборамі і шэрагам малых змен. Выпушчана 531 адзінка.
• Panzerkampfwagen II Ausf.D — «хуткасная» мадыфікацыя, якая адрознівалася змененай формай корпуса, новым, больш магутным, рухавіком і хадавой часткай з індывідуальнай тарсіонай падвескай. Фактычна, агульнымі з асноўнымі мадыфікацыямі Pz.Kpfw.II для яго з'яўляліся толькі агульная кампаноўка і вежа з узбраеннем. Выпушчана 250 адзінак разам з Ausf.E.
• Panzerkampfwagen II Ausf.E — «хуткасная» мадыфікацыя, якая адрознівалася ад Ausf.D толькі невялікімі зменамі ў хадавой частцы.

Тактыка-тэхнічныя характарыстыкі

ТТХ танкаў сямейства Panzerkampfwagen II[2]
	Pz.Kpfw.II Ausf.a	Pz.Kpfw.II Ausf.b	Pz.Kpfw.II Ausf.c, A, B	Pz.Kpfw.II Ausf.C	Pz.Kpfw.II Ausf.F	Pz.Kpfw.II Ausf.D, E
Памеры
Даўжыня, м	4,38	4,76	4,81	4,81	4,81	4,63
Шырыня, м	2,14	2,14	2,23	2,28	2,28	2,30
Вышыня, м	1,95	1,96	1,99	2,02—2,15[3]	2,15	2,02
Баявая маса, т	7,6	7,9	8,9	9,5	9,5	10,0
Узбраенне
Узбраенне	1 × 20-мм KwK 30, 1 × 7,92-мм MG-34	1 × 20-мм KwK 30, 1 × 7,92-мм MG-34	1 × 20-мм KwK 30, 1 × 7,92-мм MG-34	1 × 20-мм KwK 30, 1 × 7,92-мм MG-34	1 × 20-мм KwK 38, 1 × 7,92-мм MG-34	1 × 20-мм KwK 38, 1 × 7,92-мм MG-34
Браняванне
Лоб корпуса	13 мм	13 мм	14,5 мм	29—34,5 мм	20—35 мм	30 мм
Барты і кормы корпуса	13 мм	13 мм	14,5 мм	14,5 мм	15 мм	14,5 мм
Лоб вежы	13—15 мм	13—15 мм	14,5—16 мм	34,5 мм	30 мм	14,5—16 мм
Барты і кормы вежы	13 мм	13 мм	14,5 мм	14,5 мм	15 мм	14,5 мм
Дах і дно	5—10 мм	5—10 мм	5—10 мм	5—10 мм	5—15 мм	5—10 мм
Рухомасць
Рухавік	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 57 TR, 130 л. с.	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 62 TR, 140 л. с.	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 62 TR, 140 л. с.	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 62 TRM, 140 л. с.	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 62 TRM, 140 л. с.	карбюратарны 6-цыліндравы шэрагавы вадкаснага астуджэння «Майбах» HL 66 P, 180 л. с.
Удзельная магутнасць, л. с./т	17,0	17,7	15,7	14,7	14,7	18,0
Тып падвескі	зблакаваная парамі, на ліставых рысорах		індывідуальная, на ліставых рысорах			індывідуальная, тарсірная
Максімальная хуткасць па шашы, км/г	40	40	40	40	40	55
Сярэдняя хуткасць руху па шашы, км/г
Максімальная хуткасць па перасечанай мясцовасці, км/г
Запас ходу па шашы, км	210	190	190	190	190	200
Запас ходу па перасечанай мясцовасці, км	160	125	125	125	125	130
Удзельны ціск на грунт, кг/см²	0,52	0,54	0,62	0,66	0,66	0,76
Пераадольваемы ўздым, град	30	30	30	30	30	24
Пераадольваемая сценка, м	0,42	0,42	0,42	0,42	0,42	0,42
Пераадольваемы роў, м	1,8	1,8	1,8	1,8	1,8	1,75
Пераадольваемы брод, м	0,8	0,8	0,93	0,93	0,93	0.85

Машыны на базе Panzerkampfwagen II

• Marder II (Sd. Kfz. 132)
• Marder II (Sd. Kfz. 131)
• Wespe (Sd. Kfz. 124) — 105-мм лёгкая палявая самаходная гаўбіца
• Sturmpanzer II Bison — 150-мм. SIG 33 самаходная гармата
• Beobachtungswagen II Ausf C — паштовая/камандзірская бранемашына
• Munitionsschlepper II — ваенны цягач
• PzKpfw (Flammpanzer) II Flamingo (Sd. Kfz. 122) (Ausf D/E) — агнямётны танк
• Brueckenleger auf PzKpfw II Ausf b — лёгкі кабеляўкладчык (былі выраблены 1 ці 2 такія машыны ў 1939 г.)
• Panzerspahwagen II Ausf L Luchs — выведвальны танк
• Schwimm Panzer II Ausf. A-C (20-мм гармата) — плывучы танк-амфібія
• Bergepanzer II Ausf D/E — аднаўленчая машына
• Ladungsleger II — перавозчык падрыўных зарадаў
• Panzer Beobachtungswagen II — танк-наводчык артылерыі
• Pioner-Kampfwagen II — інжынерны танк
• PzKpfw II Ausf A/B/C узброены 50-мм гарматай Pak 38 L/60
• Feuerleitpanzer II — танк-карэктар агню

Panzerkampfwagen II «новага тыпу»

Лёгкі танк Pz.Kpfw II Ausf L "Лухс"

Лёгкі разведвальны танк выпускаўся кампаніямі «MAN» і «Henshel» у перыяд з верасня 1943 па студзень 1944 гг. Усяго было выпушчана 104 машыны. Luchs удзельнічаў у баях на Усходнім і Заходнім франтах у складзе Panzer Aufklarungs Abteilungen (разведвальных бронетанкавых падраздзяленняў), у складзе танкавых дывізій вермахта (такіх як 4-я танкавая дывізія на Усходнім фронце) і ў складзе Waffen SS. На пярэднюю частку корпуса танкаў, адпраўленых на Усходні фронт, усталёўваліся дадатковыя бранявыя пліты. Невялікая колькасць Luchs былі абсталяваны радыёстанцыямі і антэнамі, і выкарыстоўваліся як разведвальна-камунікацыйныя танкі. Апошнія варыянты Luchs (Luchs 5sm) прадугледжвалі ўсталёўку 50-мм гарматы KwK 39 L/60 (VK 1602 Leopard), але ў серыйнай вытворчасці былі толькі мадэлі з 20-мм гарматамі Kwk 38 L/55. Таксама маецца інфармацыя, што 31 Luchs мелі адкрытыя вежы, былі ўзброены 50-мм гарматамі і пачалі паступаць на фронт у 1943 г. Планавалася таксама вырабляць на базе Luchs аднаўленчыя машыны (Bergepanzer Luchs), але яны так ніколі і не былі рэалізаваны. Паралельна з Bergepanzer Luchs планавалася мадэль Flakpanzer Luchs, заснаваная на падоўжаным шасі, узброеная 37-мм зенітнай гарматай Flak. Гэты праект таксама так і не быў рэалізаваны. Сёння Luchs можна ўбачыць у Англіі, у Bovington Tank Museum, Bovington, Dorset.

Баявое ўжыванне

На 1 верасня 1939 г. нямецкія войскі размяшчалі 1223 танкамі гэтага тыпу^[4]. За час польскай кампаніі вермахт страціў 259 машын, аднак беззваротныя страты склалі толькі 83 адзінкі^[5].

Да пачатку наступу на Захадзе 10 мая 1940 г. PanzerWaffen размяшчалі 1110 танкамі тыпу Pz.II, з іх 995 знаходзіліся ў баявой гатоўнасці. У складзе дзесяці танкавых дывізій, вылучаных для правядзення кампаніі, было 920 Pz.II^[6]. У французскай кампаніі былі страчаны 240 машын^[7].

Танкі Pz.II 2-ы, 5-ы, 8-ы, 9-ы, 11-ы і 14-ы танкавых дывізій бралі ўдзел у баявых дзеяннях у Югаславіі і Грэцыі. Усяго было задзейнічана 260 машын, з якіх беззваротна страчана 13^[8].

На 1 чэрвеня 1941 г. PanzerWaffen мелі 1 074 такіх танка^[4], з якіх у аперацыі супраць СССР было задзейнічана 825 звычайных і 84 агнямётных машын^[9]. На працягу 1941 г. на Усходнім фронце было страчана 424 танка^[10]. Pz.II выкарыстоўваліся аж да 1943 г. У аперацыі «Цытадэль» прыняў удзел 70 Pz.II. У сакавіку 1945 г. ў войсках налічвалася 145 адзінак танкаў гэтага тыпу.

Аператары

• Германія
• Балгарыя
• Ліван
• Румынія
• Славакія

Зноскі

1. Статыстыка вытворчасці Panzerkampfwagen II Архівавана 28 верасня 2007.
2. С. Федосеев, М. Коломиец. Лёгкий танк Pz.Kpfw.II. — Москва: Стратегия КМ, 2007. — С. 76—77. — 84 с. — (Фронтовая иллюстрация № 3 / 2007). — ISBN 5-901266-01-3.
3. з камандзірскай вежкай і без яе
4. Thomas L. Jentz. Panzertruppen: The Complete Guide to the Creation & Combat Employment of Germanys Tank Force 1933-1942. — Atglen, PA: Schiffer Military History, 1996. — С. 256. — 288 с. — ISBN 978-0887409158.
5. P. P. Battistelli. Panzer Divisions: The Blitzkrieg Years 1939-40. — Oxford, UK: Osprey Publishing, 2007. — С. 57. — 96 с. — (Battle Orders №32). — ISBN 978-84603-146-5.
6. P. P. Battistelli. Panzer Divisions: The Blitzkrieg Years 1939-40. — Oxford, UK: Osprey Publishing, 2007. — С. 58. — 96 с. — (Battle Orders №32). — ISBN 978-84603-146-5.
7. Thomas L. Jentz. Panzertruppen: The Complete Guide to the Creation & Combat Employment of Germanys Tank Force 1933-1942. — Atglen, PA: Schiffer Military History, 1996. — С. 141. — 288 с. — ISBN 978-0887409158.
8. Thomas L. Jentz. Panzertruppen: The Complete Guide to the Creation & Combat Employment of Germanys Tank Force 1933-1942. — Atglen, PA: Schiffer Military History, 1996. — С. 154, 157. — 288 с. — ISBN 978-0887409158.
9. Л. Лопуховский. Б. Кавалерчик. Июнь 1941. Запрограммированное поражение.. — Москва: Яуза, Эксмо, 2010. — С. 718. — 736 с. — (Великая Отечественная: Неизвестная война).
10. Thomas L. Jentz. Panzertruppen: The Complete Guide to the Creation & Combat Employment of Germanys Tank Force 1933-1942. — Atglen, PA: Schiffer Military History, 1996. — С. 209. — 288 с. — ISBN 978-0887409158.

Літаратура

• С. Федосеев, М. Коломиец. Лёгкий танк Pz.Kpfw.II. — Москва: Стратегия КМ, 2007. — 84 с. — (Фронтовая иллюстрация № 3 / 2007). — ISBN 5-901266-01-3.
• М. Барятинский. Лёгкий танк Panzer II. — Москва: Моделист-конструктор, 2002. — 32 с. — (Бронеколлекция № 4 (43) / 2002).
• B. Perrett. German Light Panzers 1932—1942. — Лондон: Osprey Publishing, 1998. — 48 с. — (New Vangurd № 26). — ISBN 1-85532-844-5.
• М. Барятинский. Танки Блицкрига Pz.I и Pz.II. — Москва: Яуза, Коллекция, Эксмо, 2009. — 94 с. — (Война и мы. Танковая коллекция). — ISBN 978-5-699-38573-7.
• М. Барятинский. Немецкие танки в бою. — Москва: Яуза, Эксмо, 2007. — 336 с. — (Танки в бою). — ISBN 978-5-699-20445-8.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Panzerkampfwagen II