Кайшадорыс

Горад Кайшадорыс літ.: Kaišiadorys Герб Краіна  Літва Павет Каўнаскі Раён Кайшадорыскі Каардынаты 54°51′ пн. ш. 24°27′ у. д.^HGЯO Першая згадка 1590[1] Горад з 1946 Плошча 11 км² Вышыня цэнтра 73 м і 82 м Насельніцтва ▲8 590 чал. (1 студзеня 2023)[2] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-56001 Афіцыйны сайт kaisiadorys.lt Кайшадорыс на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кайшадорыс (літ.: Kaišiadorys, гістарычныя варыянты "Кайшадары", "Кашайдарава", "Кашадары") — горад у Цэнтральнай Літве, у Каўнаскім павеце, з’яўляецца адміністрацыйным цэнтрам Кайшадорыскага раёна. Горад знаходзіцца паміж Вільнюсам і Каўнасам. Праз Кайшадорыс цячэ Нёман і Вілія. Колькасць насельніцтва горада налічвае каля 10 тыс. чалавек. Кайшадорыс адносіцца да этнаграфічнага рэгіёна Аўкштота.

Недалёка ад горада знаходзіцца Літоўскі інстытут ветэрынарыі.

Назва

Першая згадка — у 1590 г., у форме "Кошейдарова". Рэдкая ў Літве назва татарска-арабскага паходжання.

У 1565 і 1567 г. у спісе Троцкай харугвы войска ВКЛ згадваецца татарын "Хайшадар Мамулевіч", ад якога пайшоў род Хайшадаравічаў.  У тым жа спісе 1567 г. згадваецца і "Ісуп Хашайдаравіч". Праз стагоддзе Хайшадараў унук Яхія, сын Мустафы, згадваецца ў 1670 г. як уласнік маёнтка Вердасава, побач з Кайшадорысам. Пазней, як мяркуецца, Хашайдаравічы эмігравалі ў Турцыю.

У пісьмовых крыніцах фіксавалася Кошейдарова (1590), Кошедары (1895), Kaszedary (1795), Kayszedary (1826). У літоўскім людзе панавала назоўная форма Kaišiadorys (запісы 1935, 1936 г.). З увагі на імя "Хайшадар" першаснай мяркуецца форма з "Кайш-" (у літоўскім маўленні Х- > К-). Форма "Кашадары" з'яўляецца вынікам манафтангізацыі (знікнення дыфтонгу -аі-)^[3].

Ёсць і літоўская народная этымалогія, ад kаšė "кош" (славізм) і daryti "рабіць, варыць" (той, хто робіць кашы)^[4].

Гісторыя

Упершыню паселішча ўзгадваецца ў 1590 годзе. У першай палове ХІХ стагоддзя маёнтак Кашадары належаў сям’і Ромераў. У 1860-х гадах маёнтак перайшоў да ўрача Ромераў — Яцакевіча. У 1866 годзе тут жыло 29 жыхароў. Развіццё паселішча атрымала пасля пабудовы чыгуначнай станцыі на лініі Вільня — Коўна. Потым тут прайшла лінія на Шаўлі. Пад час Першай Сусветнай вайны ў 1915 годзе горад быў заняты нямецкімі войскамі. Пасля 1918 года горад апынуўся ў Польшчы. У верасні 1939 года ў горад увайшлі савецкія войскі. Да ўваходжання Літвы ў склад СССР горад належаў БССР. З 1941 да 1944 года Кайшадорыс быў акупаваны нямецкімі войскамі.^[5]

Галерэя

• 
  Капліца
• 
  Касцёл

Крыніцы

1. Visuotinė lietuvių enciklopedija
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q76499581"></a>
2. Resident population by city / town at the beginning of the year — State Data Agency of Lithuania, 2023. Праверана 12 лютага 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q112626509"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q12663462"></a>
3. Laimutis Bilkus. Dėl miesto vardo Kaišiadorys kilmės. Acta Linguistica Lithuanica, T. XLVII. Vilnius, 2002. С. 1-7.
4. A. Vanagas. Lietuvos miestų vardai. Vilnius, 2004. С. 78-80.
5. *The murder of the Jews of Kaišiadorys Архівавана 13 чэрвеня 2018. - Яд Вашэм. (англ.)

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кайшадорыс