Kevredidi an Eil Brezel-bed

Kevredidi an Eil Brezel-bed

aliañs vilourel, elfenn velestradurel aet da get, emglev milourel liesvroadel, country in World War II

Deiziad krouiñ	1939
Perzhiad e	Eil Brezel-bed
Brezel	Eil Brezel-bed

« An Tri Bras » : Jozef Stalin, Franklin Delano Roosevelt, ha Winston Churchill (Tehran, 1943).

Graet e vez ar Gevredidi^[1] eus ar broioù bodet a-enep d'an Ahel e-pad an Eil Brezel-Bed. Trec'h int bet hag en ur mod eo bet aozet ar bed a-vremañ ganto diwar an trec'h-se. E-pad ar brezel e veze graet alies ar Broadoù unanet anezhe ivez, daoust ma reer gant an anv-mañ hiziv evit komz eus Aozadur ar Broadoù Unanet, savet gante pa zeuas ar peoc'h en-dro.

E-touez Stadoù ar Gevredidi edo Stadoù-Unanet Amerika, ar Rouantelezh-Unanet hag URSS. « An Tri Bras » a veze graet eus an teir broad-se^[2]. A-wechoù e lakaer ouzhpenn Republik Sina (1912-1949) e-mesk pennoù pouezus an emglev-se. Ar prezidant Franklin D. Roosevelt, oc'h ober anv eus an Tri Bras hag eus Sina, a gomze eus ar « pevar archer »^[3].

Deiziadoù ma oa disklêriet ar brezel gant ar Gevredidi

Da-heul aloubadeg Polonia gant Bro-Alamagn

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Gwengolo 1939.

•  Polonia : 1añ a viz Gwengolo 1939 (goude aloubadeg Polonia en em gannas Gouarnamant Polonia en harlu hag e soudarded a-du gant ar Gevredidi)
• Aostralia : 3 a viz Gwengolo 1939
• Zeland-Nevez : 3 a viz Gwengolo 1939
• Rouantelezh-Unanet hag Impalaeriezh Breizh-Veur : 3 a viz Gwengolo 1939
  • Impalaeriezh Indez : 3 a viz Gwengolo 1939
•  Bro-C'hall hag Impalaeriezh trevadennel Bro-C'hall (goude miz Even 1940 e oa rannet an impalaeriezh etre ar re a oa a-du gant Vichy ha ar re a heulias an FFL) : 3 a viz Gwengolo 1939 (Bro-C'hall, dindan gouarnamant Vichy a sinas an arsav-brezel e miz Even 1940 hag a chomas neptu en un doare teorikel betek aloubadeg ar Gevedidi e 1944 ha savidigezh ar Gouarnamant dibad ar Republik C'hall|Gouarnamant dibad e Pariz)
  • FFL . Stourm a reas a-du gant ar Gevredidi adalek an 18 a viz Mezheven 1940. Anavet e oa Gouarnamant dibad ar Republik C'hall evel gouarnamant reizh Bro-C'hall gant ar Gevredidi d'an 23 a viz Here 1944^[4]
• Nepal: 4 a viz Gwengolo 1939
• Suafrika : 6 a viz Gwengolo 1939
• Kanada : 10 a viz Gwengolo 1939

Da vare trec'hioù an Ahel en Europa

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Mae 1940.

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Kerzu 1940.

• Norvegia : 9 a viz Ebrel 1940 (Gouarnamant en harlu, pa oa dalc'het ar vro gant Alamagn)
• Danmark : 9 a viz Ebrel 1940 (Dalc'het eo ar vro gant an Alamaned hag e teu neptu en un doare teorikel. Dalc'het eo ar Greunland gant an Amerikaned)
• Belgia hag Impalaeriezh trevadennel Belgia :10 a viz Mae 1940
  • Kongo Belgia :10 a viz Mae 1940
•  Luksembourg : 10 a viz Mae 1940
•  Izelvroioù : 10 a viz Mae 1940
  • Impalaeriezh trevadennel an Izelvroioù : 10 a viz Mae 1940
•  Gres : 28 a viz Here 1940
• Yougoslavia : 6 a viz Ebrel 1941 (bet ezel e-pad ur pennadig eus an Emglev an Tri Zu^[5])
• URSS : 22 a viz Mezheven 1941
• Republik Poblel Tannu Tuva : 25 a viz Mezheven 1941 (Staget ouzh an URSS e 1944)

Goude Pearl Harbor

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Kerzu 1941, goude Pearl Harbor

• Panamá : 7 a viz Kerzu 1941
• Costa Rica : 8 a viz Kerzu 1941
•  Republik Dominikan : 8 a viz Kerzu 1941
• El Salvador : 8 a viz Kerzu 1941
•  Haiti : 8 a viz Kerzu 1941
•  Honduras : 8 a viz Kerzu 1941
• Nicaragua : 8 a viz Kerzu 1941
•  : Stadoù-Unanet 8 a viz Kerzu 1941
  • Samoa Amerikan : 8 a viz Kerzu 1941
  • Guam: 8 a viz Kerzu 1941
  • Commonwealth ar Filipinez: 8 a viz Kerzu 1941
  • Puerto Rico: 8 a viz Kerzu 1941
  • Inizi Gwerc'h ar Stadoù-Unanet: 8 a viz Kerzu 1941
  • Tiriadoù distag ar Stadoù-Unanet: 8 a viz Kerzu 1941
• Republik Sina: 9 a viz Kerzu 1941 (o vrezeliñ gant Bro-Japan abaoe 1937)
•  Guatemala : 9 a viz Kerzu 1941
• Kuba : 9 a viz Kerzu 1941
•  Tchekoslovakia (Gouarnamant en harlu) : 16 a viz Kerzu 1941

Goude Disklêriadenn ar Broadoù Unanet

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Mezheven 1942

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Kerzu 1943

• Perou : 12 a viz C'hwevrer 1942
• Mec'hiko : 22 a viz Mae 1942^[6]
•  Brazil : 22 a viz Eost 1942^[7]
• Impalaeriezh Etiopia : 1añ a viz Kerzu 1942
• Rouantelezh Irak : 17 a viz Genver 1943 (Bet kevredet gant an Ahel, hag aloubet gant ar Gevredidi e 1941^[8])
•  Bolivia : 7 a viz Ebrel 1943
• Stad impalaerel Iran: 9 a viz Gwengolo 1943 (aloubet gant ar Gevredidi e 1941^[9])
• Rouantelezh Italia :13 a viz Here 1943, Goude dilestradegoù ar Gevredidi (bet ezel eus an Ahel^[10])
•  Kolombia : 26 a viz Du 1943
•  Liberia : 27 a viz Genver 1944

Goude an Devezh D

• Roumania : 23 a viz Eost 1944 (bet ezel eus an Ahel)
•  Bulgaria : 8 a viz Gwengolo 1944 (bet ezel eus an Ahel)
• San Marino: 21 a viz Gwengolo 1944
•  Albania : 26 a viz Here 1944 (bet dalc'het gant Italia)

Ar Gevredidi ha Nerzhioù an Ahel e miz Eost 1944

•  Hungaria : 20 a viz Genver 1945 (bet ezel eus an Ahel)
• Bahawâlpur: 2 a viz C'hwevrer 1945
• Ecuador : 2 a viz C'hwevrer 1945
• Paraguay : 7 a viz C'hwevrer 1945
• Uruguay : 15 a viz C'hwevrer 1945
•  Venezuela : 15 a viz C'hwevrer 1945
• Turkia : 23 a viz C'hwevrer 1945
• Rouantelezh Egipt : 26 a viz C'hwevrer 1945
• Siria : 26 a viz C'hwevrer 1945
• Liban : 27 a viz C'hwevrer 1945
• Arabia Saoudat : Meurzh 1945
• Finland : 4 a viz Meurzh 1945 (de facto er gevredadeg abaoe brezel Laponia e miz Gwengolo 1944)
• Arc'hantina : 27 a viz Meurzh 1945
•  Chile : 11 a viz Ebrel 1945

Ar Re Unanet ha Nerzhioù an Ahel e miz Mae 1945

Goude Hiroshima

• Republik Pobl Mongolia: 9 a viz Eost 1945

Notennoù

1. Istor IIIe klas, Eil derez Diwan, levrenn I, p 169, Louis Elegoët, Istor Breizh, TES, 1998, p 208
2. Kuzuliadeg Yalta d'ar 4 a viz C'hwevrer 1945
3. Douglas Brinkley, FDR & the Making of the U.N.
4. Kronologiezh - Ordre de la Libération
5. Sellet ouzh aloubadeg Yougoslavia
6. Kas a reas nijerezed e 1945 da gemer perzh e Emgannoù ar Filipinez
7. Kemer a reas perzh en emgannoù Italia s.o. Le Brésil en Guerre
8. s.o. Brezel saoz-hag-irakian
9. s.o. Aloubadeg saoz-ha-sovietek Bro-Iran
10. sellet ouzh Eil Brezel-bed