Lucas Cranach an Henañ

Ur pennad Lucas Cranach ar Yaouankañ zo ivez.
Poltred Lucas Cranach an Henañ da 77 vloaz, savet gant e vab Lucas Cranach ar Yaouankañ

Lucas Müller, lesanvet Lucas Cranach an Henañ, (4 a viz Here 1472 e Kronach - 16 a viz Here 1553 e Weimar) a oa ul livour hag un engraver eus an Azginivelezh alaman. Diwar anv e gêr c'henidik e teu e lesanv. Tad e oa da Lucas Cranach yaouank (1515-1586).

E vuhez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Etre 1501 ha 1504 e veajas e traoñienn ar stêr Danav betek Vienna, hag eno e tarempredas meur a lennegour. Hans Cranach (1503-1537), e dad, a gelennas dezhañ[1]. Taolennoù levezonet gant ar relijion a livas d'ar mare-se (Sant-Hieronymus e 1502, Kroazstagadur e 1503, An ehan e-kerzh an dec'hadenn da Egipt e 1504) ha poltred Cuspinian hag e wreg — ul lenneg a Vienna — e 1504.

D'ar mare-se e oa damheñvel e oberennoù ouzh re Albrecht Dürer ha re Albrecht Altdorfer : gweledvaoù birvilh enno, livioù flamm, leun a vunudoù hag a arouezioù, tudennoù taolennet pizh, dezho neuzioù kevrinus.

E Wittenberg en em stalias e 1505 hag e teuas da vezañ livour lez ar priñs-dilenner Friedrich ar Fur a Sachsen. Noplaet e voe e 1509. Ouzhpenn e lakaat da sevel sternioù-aoter ha poltredoù e felle d'e warezerien kaout peadra da ginklañ o ziez, neuze e kemmas e zoare da labourat. Aozañ a reas ur stal-labour, enni e labouras gant e zaou vab.[2]. Azalek ar mare-se e tilezas e zoare da livañ hag e tostaas d'ar vanieregezh : hiroc'h ha gwevnoc'h e teuas ar stummoù, an tudennoù o doe ur perzh brasoc'h keñveriet gant hini o endro, kenaozet pizh e oa an doare m'en em zalc'hent, koulz hag o dilhad. Lod arbennigourien a gav ez eo ar c'hemm-se penn-kentañ un diskar az eas war greñvaat goude 1525, re all a gav dezho e voe talvoudus ar pezh a savas etre 1505 ha 1525, daoust m'eo disheñvel-tre diouzh ar pezh a reas pa oa e Vienna.[3]
Dre ma'z ae doare e oberennoù war eeunaat e voe aesoc'h dezhañ eilañ anezho en e stal-labour[2].Ur pimpatrom plac'h stilizet a grouas neuze, diazezet war bennaennoù ne oant ket klasel tamm ebet. Ar pimpatrom-se, skeudennet peurliesañ dre wagennadoù mistr (Nimfenn ouzh un eienenn, 1518 ; Lukres,1532) a vez displeget alies evel ur badusted eus an arz gotek pe evel un doare da dostaat ouzh ar vanieregezh[2]. Dre e implij eus al livioù hag eus al linennoù kildroennek e teu oberennoù Cranach da vezañ hoalus[3].
En e daolenn Gwener (1529) e livas Cranach un tem klasel eus an Azginivelezh, hag ec'h ouzhpennas kalz a orgederezh ennañ. En he noazh emañ Gwener evel m'eo dleet, hag ur plac'h yaouank eo. Un dro-c'houzoug he deus evel ma vije ur serc'h, ha gant ur biz e tiskouez he forzh en ur sellout ouzh an arvesterien en un doare lorbus. An endro a denn da hini Alamagn ar mare-se[4].

Er memes mare e kejas ouzh Martin Luther e Wittenberg. Mignoned e teujont da vezañ, ha Cranach a savas meur a boltred eus Luther. Sevel a reas Cranach a-du gant mennozhioù Luther, ha meur a hini eus an taolenn a livas a oa stag ouzh pennaennoù an Disivoud, ha tennet eus an Testamant Kozh pe eus an hini nevez. Poltredoù ha taolennoù relijiel a livas ivez, hag en Europa a-bezh e voe brudet. Azalek 1525 e labouras muioc'h hag e voe sikouret gant e vibien, Hans ha Lucas o anvioù.

Perc'henn e oa war ur stal apotikerezh hag un ti-moullañ, ha teir gwech e voe dilennet da vourkmestr.

Yann-Friedrich a voe prizoniet goude Emgann Müehlberg (24 a viz Ebrel 1547). Cranach a yeas d'e heul etre 1550 ha 1552, ha goude-se e tistroas da Weimar. Eno e varvas bloaz goude, goude bezañ savet ouzhpenn 400 oberenn. E vibien a gendalc'has neuze gant e stal.

Oberennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gwener (1532), Das Städel Museum, Frankfurt

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Les peintures de Lucas Cranach Max J. Friedlaender ha Jakob Rosenberg, Flammarion, 1978.
  • Abadenn: Les dernières hallucinations de Lucas Cranach L'Ancien, gant Patrick Bonté ha Nicole Mossoux, Tilburg, 1991.

Taolennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Poltredoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Relijion

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Mojennoù Hellaz

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • An oad arc'hantet
    An oad arc'hantet
  • Gwezenn ar ouiziegezh
    Gwezenn ar ouiziegezh
  • Gwener ha Kupidon (1509)
    Gwener ha Kupidon (1509)
  • An Teir Fulenn, 1531.
    An Teir Fulenn, 1531.
  • Skeudennadur ar justis (1537)
    Skeudennadur ar justis (1537)
  • Venus
    Venus
  • Venus hag Amourig o laerezh mel
    Venus hag Amourig o laerezh mel
  • Amourig o klemm ouzh Venus
    Amourig o klemm ouzh Venus

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Notennoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. ↑ Dictionnaire de l'art et des Artistes, 1982 (Fernand Hazan)
  2. ↑ 2,0 2,1 ha2,2 Les grands maîtres de la Renaissance allemande de Dürer à Holbein : Cranach l'Ancien, un parcours singulier, Les dossiers de l'Art, niv. 148, p. 58.
  3. ↑ 3,0 ha3,1 Pierre Vaisse, Pennad Cranach l'Ancien, Encyclopaedia Universalis, DVD, 2007.
  4. ↑ Les grands maîtres de la Renaissance allemande de Dürer à Holbein, p. 59.