Kanaboid

Kanabinoidi su klasa spojeva koja obuhvata fitokanabinoide (kisik-sadržavajuće C21 aromatske ugljikovodike u biljci kanabis) i hemijske spojeve koji oponašaju dejstvo fitokanabinoida ili imaju sličnu strukturu (npr. endokanabinoidi, u nervnom i imunskom sistemu životinja, koji aktiviraju kanabinoidne receptore).[1] Najpoznatiji kanabinoid je delta-9-tetrahidrokanabinol (∆9THC, THC- primarni psihoaktivni spoj kanabisa).[2][3]

Sintetski kanabinoidi obuhvataju mnoštvo odvojenih klasa hemijskih spojeva: klasični kanabinoidi koji su strukturno srodni sa THC-om, neklasični kanabinoidi kao što su aminoalkilindoli, 1,5-diarilpirazoli, kvinolini i arilsulfonamidi, kao i eikosanoidi srodni sa endokanabinoidima.[2]

Kanabinoidni receptori

[uredi | uredi izvor]

Prije 1980-ih pretpostavljalo se da kanabinoidi proizvode njihove fiziološke i efekte na ponašanje putem nespecifične interakcije sa ćelijskim membranama, umjesto specifičnim interakcija sa za membranu vezanim receptorima. Otkriće prvih kanabinoidnih receptora tokom 1980-ih doprinijelo je rješenju te debate. Ti receptori su široko zastupljeni kod životinja, a nađeni su kod sisara, ptica, riba i reptila. Di sada su poznata dva tipa kanabinoidnih receptora, zvanih CB1 i CB2, a[1] smatra se da postoje još nekoliko kanabinoidnih receptora.[4]

Fitokanabinoidi

[uredi | uredi izvor]
Tip Skelet Ciklizacija
Tip kanabigerola
CBG
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBG. Hemijska struktura tipa CBG ciklizacije kanabinoida.
Kanabihromenski tip
CBC
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBC. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBC.
Kanabidiolni tip
CBD
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBD. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBD.
Tetrahidrokanabinolni-
i kanabinolni tip
THC, CBN
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBN. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBN.
Kanabielsoinski tip
CBE
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBE. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBE.
iso-
Tetrahidrokanabinolni-
tip
izo-THC
Hemijska struktura kanabinoida tipa izo-CBN. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa izo-CBN.
Kanabiciklolni tip
CBL
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBL. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBL.
Kanabicitranski tip
CBT
Hemijska struktura kanabinoida tipa CBT. Hemijska struktura ciklizacije kanabinoida tipa CBT.
Glavne klase prirodnih kanabinoida

Fitokanabinoidi, prirodni kanabinoidi, biljni kanabinoidi i klasični kanabinoidi su klasa kanabinoida za koju se poznato da se prirodno javlja u znatnim količinama u biljci kanabis. Koncentrirani su u viskoznim smolama (rezinima), koje nastaje u žljezdanim strukturama poznatim kao trihomi. Pored kanabinoida, smolom su bogati i terpeni, koji su u znatnoj meri odgovorni za miris biljke kanabisa.

Fitokanabinoidi su skoro nerastvorivii u vodi, ali su rastvorivi u lipidima, alkoholima, i drugim nepolarnim organskim rastvaračima. Međutim, kao i fenoli, oni formiraju u većoj mjeri u vodi rastvorljive fenolatne soli u jako alkalinim uvjetima.

Svi prirodni kanabinoidi su izvedeni dekarboksilacijom njihovih odgovarajućih 2-karboksilnih kiselina (2-COOH-) (ovaj proces je kataliziran toplotom, svjetlošću ili alkalnom sredinom).

Tipovi

[uredi | uredi izvor]

Iz biljke konoplje izolovano je više od 85 kanabinoida [5] Glavne klase prirodnih kanabinoida prikazana su u tabeli sa desne strane. Sve klase su izvedene iz kanabigerolnog tipa spojeva i razlikuju se uglavnom u načinu ciklizacije tog prekursora.

Tetrahidrokanabinol (THC), kanabidiol (CBD) i kanabinol (CBN) su najzastupljeniji i najbolje istraženi prirodni kanabinoidi. Drugi uobičajeni kanabinoidi su:

Tetrahidrokanabinol

[uredi | uredi izvor]

Tetrahidrokanabinol (THC) je primarna psihoaktivna komponenta biljke. Olakšava umjerenu bol (analgetik) i ima neurozaštitna svojstva. THC ima približnono jednak afinitet za receptore CB1 i CB2.[6]

Delta-9-tetrahidrokanabinol9-THC, THC) i delta-8-tetrahidrokanabinol (Δ8THC), oponašaju dejstvo anandamida, neurotransmitera koji se prirodno proizvodi u tijelu. Molekule THC-a proizvode upotrebno stanje kanabisa vezivanjem za CB1 kanabinoidne receptore mozga.

Kanabidiol

[uredi | uredi izvor]

Kanabidiol (CBD) nije jako psihoaktivan sam po sebi, a smatralo se da nema uticaja na psihoaktivnost THC-a.[7] Međutim, nedavne studije su pokazale da su pušači kanabisa sa visokim CBD/THC odnosom manje skloni da dožive šizofreniji slične simptome.[8] Ti nalazi podržani su psihološkim testovima, u kojima participanti doživljavaju manje intenzivne psihozolike efekte kad se THC intravenozno primjenjuje sa CBD-om (mjereno putem PANSS-ovog testa).[9] Kanabidiol nema afiniteta za receptore CB1 i CB2, ali deluje kao indirektni antagonist kanabinoidnih agonista.[10] Nedavno je utvrđeno da je on antagonist mogućeg novog kanabinoidnog receptora, GPR55, GPCR koji je eksprimiran u nucleus caudatus i putamenu.[11] Za kanabidiol je također pokazano da djeluje kao agonist receptora 5-HT1A,[12] na koji način deluje kao antidepresant,[13][14] anksiolitik,[14][15] i neurozaštitnik.[16][17]

Kanabinol

[uredi | uredi izvor]

Kanabinol (CBN) je primarni proizvod degradacije THC-a, i obično ga ima malo u svježim biljkama. Sadržaj CBN-a povećava se sa degradacijom THC-a tokom skladištenja i sa izlaganjem svjetlosti i zraku. Veoma blago je psihoaktivan. Njegov afinitet za receptor CB2 veći je nego za receptor CB1.[18]

Endokanabinoidi

[uredi | uredi izvor]
Anandamid, jedan od endogenih liganda receptora CB1 i CB2

Endokanabinoidi su supstance proizvedene u tijelu koje aktiviraju kanabinoidne receptore. Nakon otkrića prvog kanabinoidnog receptora (1988.), započeta je potragu za endogenim ligandima tog receptora.

Tipovi endokanabinoidnih liganda

[uredi | uredi izvor]

Prirodni kanabinoidi

[uredi | uredi izvor]
Kanabigerolni tip CBG)
Chemical structure of cannabigerol.

Kanabigerol
(E)-CBG-C5

Chemical structure of cannabigerol monomethyl ether.

Kanabigerol
monometil etar
(E)-CBGM-C5 A

Chemical structure of cannabinerolic acid A.

Kanabinerolna kiselina A
(Z)-CBGA-C5 A

Chemical structure of cannabigerovarin.

Kanabigerovarin
(E)-CBGV-C3

Chemical structure of cannabigerolic acid A.

Kanabigerolna kiselina A
(E)-CBGA-C5 A

Chemical structure of cannabigerolic acid A monomethyl ether.

Kanabigerolna kiselina A
monometil eter
(E)-CBGAM-C5 A

Chemical structure of cannabigerovarinic acid A.

Kanabigerovarinska kiselina A
(E)-CBGVA-C3 A

Kanabihromenski tip (CBC)
Chemical structure of cannabichromene.

(±)-Kanabihromen
CBC-C5

Chemical structure of cannabichromenic acid A.

(±)-Kanabihromenska kiselina A
CBCA-C5 A

Chemical structure of cannabichromevarine.

(±)-Kanabivarihromen,
(±)-Kanabihromevarin
CBCV-C3

Chemical structure of cannabichromevarinic acid A.

(±)-Kanabihromevarinska
kiselina A
CBCVA-C3 A

Kanabidiolni tip (CBD)
Chemical structure of cannabidiol.

(−)-Kanabidiol
CBD-C5

Chemical structure of cannabidiol momomethyl ether.

Kanabidiol
monometil etar
CBDM-C5

Chemical structure of cannabidiol-C4

Kanabidiol-C4
CBD-C4

Chemical structure of cannabidivarin.

(−)-Kanabidivarin
CBDV-C3

Chemical structure of cannabidiorcol.

Kanabidiorkol
CBD-C1

Chemical structure of cannabidiolic acid.

Kanabidiolna kiselina
CBDA-C5

Chemical structure of cannabidivarinic acid.

Kanabidivarinska kiselina
CBDVA-C3

Kanabinodiolni tip (CBND)
Chemical structure of cannabinodiol.

Kanabinodiol
CBND-C5

Chemical structure of cannabinodivarin.

Kanabinodivarin
CBND-C3

Tetrahidrokanabinolni tip (THC)
Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabinol.

Δ9-Tetrahidrokanabinol
Δ9-THC-C5

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabinol-C4

Δ9-Tetrahidrokanabinol-C4
Δ9-THC-C4

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabivarin.

Δ9-Tetrahidrokanabivarin
Δ9-THCV-C3

Chemical structure of tetrahydrocannabiorcol.

Δ9-Tetrahidrokanabiorkol
Δ9-THCO-C1

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabinolic acid A.

Δ9-Tetrahidro-
kanabinolna kiselina A
Δ9-THCA-C5 A

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabinolic acid B.

Δ9-Tetrahidro-
kanabinolna kiselina B
Δ9-THCA-C5 B

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabinolic acid-C4

Δ9-Tetrahidro-
kanabinolna kiselina C4
A i/ili B
Δ9-THCA-C4 A and/or B

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabivarinic acid A.

Δ9-Tetrahidro-
kanabivarinska kiselina A
Δ9-THCVA-C3 A

Chemical structure of Δ9-tetrahydrocannabiorcolic acid.

Δ9-Tetrahidro-
kanabiorkolna kiselina
A i/ili B
Δ9-THCOA-C1 A i/ili B

Chemical structure of Δ8-tetrahydrocannabinol.

(−)-Δ8-trans-(6aR,10aR)-
Δ8-Tetrahidrokanabinol
Δ8-THC-C5

Chemical structure of Δ8-tetrahydrocannabinolic acid A.

(−)-Δ8-trans-(6aR,10aR)-
Tetrahidrokanabinolna
kiselina A
Δ8-THCA-C5 A

Chemical structure of cis-Δ9tetrahydrocannabinol.

(−)-(6aS,10aR)-Δ9-
Tetrahidrokanabinol
(−)-cis9-THC-C5

Kanabinolni tip (CBN)
Chemical structure of cannabinol.

Kanabinol
CBN-C5

Chemical structure of cannabinol-C4

Kanabinol-C4
CBN-C4

Chemical structure of cannabivarin.

Kanabivarin
CBN-C3

Chemical structure of cannabinol-C2

Kanabinol-C2
CBN-C2

Chemical structure of cannabiorcol.

Kanabiorkol
CBN-C1

Chemical structure of cannabinolic acid A.

Kanabinolna kiselina A
CBNA-C5 A

Chemical structure of cannabinol methyl ether.

Kanabinol metil etar
CBNM-C5

Kanabitriolni tip (CBT)
Chemical structure of (-)-trans-cannabitriol.

(−)-(9R,10R)-trans-
Kanabitriol
(−)-trans-CBT-C5

Chemical structure of (+)-trans-cannabitriol.

(+)-(9S,10S)-Kanabitriol
(+)-trans-CBT-C5

Chemical structure of cis-cannabitriol.

(±)-(9R,10S/9S,10R)-
Kanabitriol
(±)-cis-CBT-C5

Chemical structure of trans-cannabitriol ethyl ether.

(−)-(9R,10R)-trans-
10-O-Etil-kanabitriol
(−)-trans-CBT-OEt-C5

Chemical structure of trans-cannabitriol-C3

(±)-(9R,10R/9S,10S)-
Kanabitriol-C3
(±)-trans-CBT-C3

Chemical structure of 8,9-dihydroxy-Δ6a(10a)-tetrahydrocannabinol.

8,9-Dihydroxy-Δ6a(10a)-
tetrahidrokanabinol
8,9-Di-OH-CBT-C5

Chemical structure of cannabidiolic acid A cannabitriol ester.

Kanabidiolna kiselina A
kanabitriolni estar
CBDA-C5 9-OH-CBT-C5 estar

Chemical structure of cannabiripsol.

(−)-(6aR,9S,10S,10aR)-
9,10-Dihidroksi-
heksahidrokanabinol,
Kanabiripsol
Kanabiripsol-C5

Chemical structure of cannabitetrol.

(−)-6a,7,10a-Trihidroksi-
Δ9-tetrahidrokanabinol
(−)-Kanabitetrol

Chemical structure of 10-oxo-Δ6a10a-tetrahydrocannabinol.

10-Okso-Δ6a(10a)-
tetrahidrokanabinol
-{OTHC

Kanabielsoinski tip (CBE)
Chemical structure of cannabielsoin.

(5aS,6S,9R,9aR)-
Kanabielsoin
CBE-C5

Chemical structure of C3-cannabielsoin.

(5aS,6S,9R,9aR)-
C3-Kanabielsoin
CBE-C3

Chemical structure of cannabielsoic acid A.

(5aS,6S,9R,9aR)-
Kanabielsoinska kiselina A
CBEA-C5 A

Chemical structure of cannabielsoic acid B.

(5aS,6S,9R,9aR)-
Kanabielsoinska kiselina B
CBEA-C5 B

Chemical structure of C3-cannabielsoic acid B.

(5aS,6S,9R,9aR)-
C3-Kanabielsoinska kiselina B
CBEA-C3 B

Chemical structure of cannabiglendol-C3

Kanabiglendol-C3
OH-izo-HHCV-C3

Chemical structure of dehydrocannabifuran.

Dehidrokanabifuran
DCBF-C5

Chemical structure of cannabifuran.

Kanabifuran
CBF-C5

Izokanabinoidi
Chemical structure of Δ7-trans-isotetrahydrocannabinol.

(−)-Δ7-trans-(1R,3R,6R)-
Isotetrahydrocannabinol

Chemical structure of Δ7-isotetrahydrocannabivarin.

(±)-Δ7-1,2-cis-
(1R,3R,6S/1S,3S,6R)-
Isotetrahydro-
cannabivarin

Chemical structure of Δ7-trans-isotetrahydrocannabivarin.

(−)-Δ7-trans-(1R,3R,6R)-
Isotetrahydrocannabivarin

Kanabiciklolni tip (CBL)
Chemical structure of cannabicyclol.

(±)-(1aS,3aR,8bR,8cR)-
Kanabiciklol
CBL-C5

Chemical structure of cannabicyclolic acid A.

(±)-(1aS,3aR,8bR,8cR)-
Kanabiciklolna kiselina A
CBLA-C5 A

Chemical structure of cannabicyclovarin.

(±)-(1aS,3aR,8bR,8cR)-
Kanabiciklovarin
CBLV-C3

Kanabicitranski tip (CBT)
Chemical structure of cannabicitran.

Kanabicitran
CBT-C5

Kanabihromanonski tip (CBCN)
Chemical structure of cannabichromanone.

Kanabihromanon
CBCN-C5

Chemical structure of cannabichromanone-C3

Kanabihromanon-C3
CBCN-C3

Chemical structure of cannabicoumaronone.

Kanabikoumaronon
CBCON-C5

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b Pacher P, Batkai S, Kunos G (2006). "The endocannabinoid system as an emerging target of pharmacotherapy". Pharmacol Rev. 58 (3): 389–462. doi:10.1124/pr.58.3.2. PMC 2241751. PMID 16968947.
  2. ^ a b Lambert DM, Fowler CJ (2005). "The endocannabinoid system: drug targets, lead compounds, and potential therapeutic applications". J. Med. Chem. 48 (16): 5059–87. doi:10.1021/jm058183t. PMID 16078824.
  3. ^ Pertwee, Roger, ured. (2005). Cannabinoids. Springer-Verlag. str. 2. ISBN 978-3-540-22565-2.
  4. ^ Begg M, Pacher P, Bátkai S, Osei-Hyiaman D, Offertáler L, Mo FM, Liu J, Kunos G (2005). "Evidence for novel cannabinoid receptors". Pharmacol. Ther. 106 (2): 133–45. doi:10.1016/j.pharmthera.2004.11.005. PMID 15866316.
  5. ^ El-Alfy, Abir T. et. al. "Antidepressant-like effect of [Delta]9-tetrahydrocannabinol and other cannabinoids isolated from Cannabis sativa L." Pharmacology Biochemistry and Behavior. 2010 Jun;95(4). ISSN 0091-3057}}
  6. ^ Huffman, JW (2000). "The search for selective ligands for the CB2 receptor". Curr. Pharm. Des. 6 (13): 1323–37. doi:10.2174/1381612003399347. PMID 10903395.
  7. ^ "Behavioural Pharmacology - Abstract: Volume 16(5-6) September 2005 p 487-496 Neurophysiological and subjective profile of marijuana with varying concentrations of cannabinoids". 04. 2020. Pristupljeno 24. 6. 2007. Nepoznati parametar |fix-attempted= zanemaren (pomoć); Nepoznati parametar |bot= zanemaren (pomoć); Provjerite vrijednost datuma u parametru: |date= (pomoć)
  8. ^ Morgan CJ, Curran HV (2008). "Effects of cannabidiol on schizophrenia-like symptoms in people who use cannabis". The British journal of psychiatry : the journal of mental science. 192 (4): 306–7. doi:10.1192/bjp.bp.107.046649. PMID 18378995.
  9. ^ "Should I Smoke Dope?". Pristupljeno 24. 5. 2008.
  10. ^ Mechoulam, R.; M. Peters; Murillo-Rodriguez (21. 8. 2007). "Cannabidiol - recent advances". Chemistry & Biodiversity. 4 (8): 1678–1692. doi:10.1002/cbdv.200790147. PMID 17712814.[mrtav link]|date=04. 2019 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
  11. ^ Ryberg E; Larsson N; Sjögren S; et al. (2007). "The orphan receptor GPR55 is a novel cannabinoid receptor". British Journal of Pharmacology. 152 (7): 1092–101. doi:10.1038/sj.bjp.0707460. PMC 2095107. PMID 17876302.
  12. ^ Russo EB, Burnett A, Hall B, Parker KK (2005). "Agonistic properties of cannabidiol at 5-HT1a receptors". Neurochemical Research. 30 (8). doi:10.1007/s11064-005-6978-1. PMID 16258853. ISBN 1106400569781 pogrešan ISBN.
  13. ^ Zanelati T, Biojone C, Moreira F, Guimarães F, Joca S (2009). "Antidepressant-like effects of cannabidiol in mice: possible involvement of 5-HT receptors". British Journal of Pharmacology. 159 (1): 122–8. doi:10.1111/j.1476-5381.2009.00521.x. PMC 2823358. PMID 20002102.
  14. ^ a b Resstel LB, Tavares RF, Lisboa SF, Joca SR, Corrêa FM, Guimarães FS (2009). "5-HT1A receptors are involved in the cannabidiol-induced attenuation of behavioural and cardiovascular responses to acute restraint stress in rats". British Journal of Pharmacology. 156 (1): 181–8. doi:10.1111/j.1476-5381.2008.00046.x. PMC 2697769. PMID 19133999.
  15. ^ Campos AC, Guimarães FS (2008). "Involvement of 5HT1A receptors in the anxiolytic-like effects of cannabidiol injected into the dorsolateral periaqueductal gray of rats". Psychopharmacology. 199 (2). doi:10.1007/s00213-008-1168-x. PMID 18446323. ISBN 2130081168 pogrešan ISBN.
  16. ^ Mishima K; Hayakawa K; Abe K; et al. (2005). "Cannabidiol prevents cerebral infarction via a serotonergic 5-hydroxytryptamine1A receptor-dependent mechanism". Stroke; a Journal of Cerebral Circulation. 36 (5): 1077–82. doi:10.1161/01.STR.0000163083.59201.34. PMID 15845890.[mrtav link]|date=09. 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
  17. ^ Hayakawa K; Mishima K; Nozako M; et al. (2007). "Repeated treatment with cannabidiol but not Delta9-tetrahydrocannabinol has a neuroprotective effect without the development of tolerance". Neuropharmacology. 52 (4): 1079–87. doi:10.1016/j.neuropharm.2006.11.005. PMID 17320118.[trajno mrtav link]
  18. ^ Mahadevan A, Siegel C, Martin BR, Abood ME, Beletskaya I, Razdan RK (2000). "Novel cannabinol probes for CB1 and CB2 cannabinoid receptors". Journal of medicinal chemistry. 43 (20): 3778–85. doi:10.1021/jm0001572. PMID 11020293.

Dopunska literatura

[uredi | uredi izvor]

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]

Šablon:Kanabinoidi

{Farmakomodulacija}} Šablon:Modulatori kanala potencijalnog prolaznog receptora