Niemann-Pickova bolest tip C1 (NPC1) je bolest membranskog proteina koji kod sisara posreduje u unutarćelijsom prometu holesterola. Kod ljudi protein je kodirangenomNPC1, sa pozicijom 18q11.[5][6]
NPC1 je identificiran kao gen čija mutacija izaziva Niemann-Pickovu bolest tip C. Niemann-Pick-ova bolest, tip C, rijedak je neurovisceralni poremećaj skladištenja lipida, koji je posljedica autosomnih recesivno naslijeđenih mutacija gubitka funkcije bilo u NPC1 ili NPC2. To remeti unutarćelijski transport lipida, što dovodi do akumulacije lipidnih produkata u kasnim endosomima i lizosomima. Otkriveno je da približno 95% NPC pacijenata ima mutacije u genu NPC1.
Mutacije u genu NPC1 snažno su povezane sa gojaznosti.[9] Istraživanje povezanosti u genomu identificiralo je mutacije NPC1 kao faktor rizika kod dječje gojaznosti i morbidne gojaznosti odraslih i 1.416 starosne dobi odgovarajuće kontrole normalne težine.[9] Mutacije u NPC1 također su bile u korelaciji sa uobičajenim prirastom težine u populaciji. Prethodne studije na miševima sugerirale su da gen NPC1 ima ulogu u kontroli apetita, budući da miševi s nefunkcionalnim genom NPC1 kasno počinju gubiti težinu i slabo unose hranu. Varijanta gena NPC1 mogla bi predstavljati oko 10 % ukupne dječje pretilosti i oko 14 % odraslih slučajeva morbidne pretilosti.[9]
Putevi holesterola imaju važnu ulogu u više faza tokom ciklusa infekcije HIV-1. Fuzija, ulazak, sastavljanje i pupanje HIV-1 dolazi do mikrodomena obogaćenih holesterolom, zvanih lipidni splav. Dokazano je da proteinski pribor za HIV-1, Nef, inducira mnoge gene koji su uključeni u biosintezu i homeostazu holesterola. Unutarćelijski putevi prometa holesterola, posredovani NPC1-om, potrebni su za efikasnu proizvodnju HIV-1.[10][11]
Čini se da je ljudski transporter holesterola Niemann-Pickove bolesti C1 (NPC1) ključan za infekciju virusom ebole: niz nezavisnih studija iznijele su dokaze da virus ebole ulazi u ljudske ćelije nakon vezanja za NPC1.[12][13] Kada su ćelije pacijenata kojima ovaj transporter u laboratoriji nije bio izloženi virusu ebole, one su preživjele i izgledale nepropusno za virus, što dalje ukazuje da se ebola, za ulaz u ćelije, oslanja na NPC1.[13] Iste studije su opisale slične rezultate sa Marburg virusom, drugim filovirusom, pokazujući da i njemu treba NPC1 za ulazak u ćelije.[13] U jednoj od studija pokazalo se da je NPC1 presudan za ulazak u filovirusa, jer posreduje infekciju, vežući se direktno za glikoproteinskuvirusnu ovojnicu.[13] A kasnija studija potvrdila je nalaze da je NPC1 kritični filovirusni receptor koji posreduje infekciju, vežući se direktno za virusnu ovojnicu i da u ovom vezanju posreduje drugi lizosomski domen NPC1.[14]
U jednoj od originalnih studija pokazano je da mala molekula inhibira infekciju virusom ebole, sprečavajući da se virusni glikoprotein veže za NPC1.[13][15] U drugoj studiji pokazalo se da su heterozigotni miševi za NPC1 zaštićeni od smrtonosnog izazivanja za miševe prilagođenim virusom ebole.[12] Zajedno, ove studije sugeriraju da NPC1 može biti potencijalni terapijski cilj za antivirusni lijek protiv ebole.
^ abcMeyre D, Delplanque J, Chèvre JC, Lecoeur C, Lobbens S, Gallina S, et al. (februar 2009). "Genome-wide association study for early-onset and morbid adult obesity identifies three new risk loci in European populations". Nature Genetics. 41 (2): 157–9. doi:10.1038/ng.301. PMID19151714. S2CID11218794.
^ abYan X, Lukas J, Witt M, Wree A, Hübner R, Frech M, et al. (decembar 2011). "Decreased expression of myelin gene regulatory factor in Niemann-Pick type C 1 mouse". Metabolic Brain Disease. 26 (4): 299–306. doi:10.1007/s11011-011-9263-9. PMID21938520. S2CID26878522.
Garver WS, Heidenreich RA (august 2002). "The Niemann-Pick C proteins and trafficking of cholesterol through the late endosomal/lysosomal system". Current Molecular Medicine. 2 (5): 485–505. doi:10.2174/1566524023362375. PMID12125814.
Yamamoto T, Nanba E, Ninomiya H, Higaki K, Taniguchi M, Zhang H, et al. (1999). "NPC1 gene mutations in Japanese patients with Niemann-Pick disease type C". Human Genetics. 105 (1–2): 10–6. doi:10.1007/s004390051057. PMID10480349.