Cadel Evans

Cadel Evans
	Evans ar y llwyfan yng nghyflwyniad Tour de France 2010
Gwybodaeth bersonol
Enw llawn	Cadel Lee Evans
Llysenw	Cuddles
Dyddiad geni	14 Chwefror 1977 (47 oed)
Taldra	1.74 m
Pwysau	67 kg
Manylion timau
Disgyblaeth	Ffordd
Rôl	Reidiwr
Math seiclwr	Cyffredinol
Tîm(au) Amatur
Tîm(au) Proffesiynol
; 2001; 2002; 2003–2004; 2005–2009; 2010–	Volvo-Cannondale (MTB); Saeco Macchine per Caffè; Mapei-Quick Step; Team Telekom; Davitamon-Lotto; BMC Racing Team
Prif gampau
	Grand Tours Tour de France Crys Melyn (2011) 2 Gymal (2007, 2011) Giro d'Italia Dosbarthiad pwyntiau (2010) 1 Cymal (2010) Cymalau ; Tour Awstria (2001, 2004) Tour de Romandie (2006, 2011) Tirreno–Adriatico (2011) Settimana internazionale di Coppi e Bartali (2008) Clasuron un dydd ; Pencampwr Ras Ffordd y Byd (2009) La Flèche Wallonne (2010)
	Golygwyd ddiwethaf ar; 25 Gorffennaf 2011

Seiclwr proffesiynol o Awstralia ydy Cadel Lee Evans (ganed 14 Chwefror 1977), sydd yn cynyrchioli tîm UCI ProTeam BMC ar y hyn o bryd. Ef oedd enillydd Awstralaidd cyntaf erioed y UCI ProTour yn 2007, enillydd Awstralaidd cyntaf erioed Pencampwriaeth Rasio Ffordd y Byd, UCI yn 2009, ac enillydd Awstralaidd cyntaf erioed y Tour de France yn 2011. Cyn dechrau rasio ar y ffordd yn 2001, roedd Evans yn bencampwr beicio mynydd.^[1]

Ar hyn o bryd mae'n byw yn Barwon Heads, ger Melbourne yn Victoria, Awstralia, ac yn ystod y tymor rasio yn Stabio, y Swistir.

Bywgraffiad

Bywyd cynnar

Ganed Cadel ar 14 Chwefror 1977 yn Ysbyty Katherine, Katherine, yn Nhiriogaeth Gogleddol Awstralia, yn fab i Helen Cocks, rheolwraig banc, a Paul Evans, fforman y cyngor. Roedd hen daid Evans yn Gymro, a chafodd yr "Cadel" ar ôl tri o Frenhinoedd Cymru o'r enw Cadell.^[2]

Bu'n byw yn Upper Corindi, (i'r gogledd o Coffs Harbour) Armidale, De Cymru Newydd ac yn ddiweddarach yn Plenty-Kangaroo Ground-Arthurs Creek, Victoria. Tra'n byw yn Armidale, mynychodd Newling Public School. Symudodd i Victoria pan oedd yn ei arddegau cynnar. Derbyniodd ei addysg VCE (Tystysgrif blwyddyn 12) yn Ysgol Uwchradd Eltham, Melbourne.^[3]

Roedd ganddo ddiddordeb mewn nofio, pêl-droed a chriced pan oedd yn ifanc, ond mae Evans ei hun yn credu ei fod yn rhyfedd iddo ddarfod i fyny yn athletwr proffesiynol gan nad oedd siap ei gorff yn gweddu gyda'r rhan helaeth o chwaraeon ysgol Awstralia a oedd yn galw am gryn faint neu gryfder. Dechreuodd seiclo yn gystadleuol ym 1991, gan gystadlu mewn cyclo-cross a beicio mynydd. Dywedodd Evans mai ei fywyd cynnar yn tyfy i fyny yn Armidale, De Cymru Newydd, a'r ysbrydoliaeth ar gyfer ei yrfa seiclo. Rhoddodd uchder y ddinas fantais cynnar i Evans wrth gystadlu.

Yn 1994, ar awgrym ei hyfforddwr Damian Grundy, dechreuodd gystadlu mewn rasus cylchffordd a rasus ffordd er mwyn helpu gwella ei feicio mynydd. Dechreuodd ei yrfa seiclo rhyngwladol fel aelod o dîm beicio mynydd yr Australian Institute of Sport, odan arweiniaeth y hyfforddwr Heiko Salzwedel a Damien Grundy. Enillodd Evans fedalau efydd ym Mhencampwriaeth Treial Amser Iau a Beicio Mynydd Iau y Byd ym 1995, a medalau arian ym Mhencampwriaeth Beicio Mynydd Odan-23 y Byd yn 1997 ac 1999.

Wedi ymgynghori gyda Michele Ferrari ac odan reolaeth Tony Rominger, newidiodd Evans i gystadlu ar y ffordd yn llawn amser yn ystod haf 2000.^[4]

2001–2005

Ers troi aty ffordd yn llawn amser, mae Evans wedi reidio dros dimau Saeco (2001), Mapei (2002) a Team Telekom (2003–2004). Yn 2005 ymunodd â Davitamon-Lotto a daeth yn wythfed ar ei dro cyntaf yn cystadlu yn y Tour de France, y reidiwr Awstralaidd cyntaf i orffen yn y deg uchaf ers Phil Anderson.

Roedd ei fuddugoliaethau cynnar yn cynnwys Tour Awstria yn 2001 a 2004, pumed yn y Deutschland Tour yn 2005, cymal o'r Tour Down Under yn 2002, dosbarthiad y mynyddoedd y Tour Down Under yn 2006, 14ydd yn Giro d'Italia 2002, a gwisgodd crys yr arweinydd, y Maglia Rosa mewn un cymal, a threial amser Gemau'r Gymanwlad yn 2002.

2006

Enillodd Evans y Tour de Romandie, gan guro'r Sbaenwyr Alberto Contador ac Alejandro Valverde ar y gymal olaf, sef treial amser 20 km o amgylch Lausanne.

2007

Yn Tour de France 2007, gorffenodd Evans yn ail i Contador. Enillodd dreial amser cymal 13 ac yn ail yn nhreial amser cymal 19. Bu'n bedwerydd yn Vuelta a España 2007, pumed ym Mhencampwriaethau'r Byd a chweched yn ras derfynol y gyfres UCI ProTour, sef y Giro di Lombardia, gan gipio'r fuddugoliaeth yn yr UCI ProTour 247 o bwyntiau o flaen Davide Rebellin ac Alberto Contador.

Yn 2006 a 2007, enwyd yn Seiclwr Awstralaidd y Flwyddyn.

2008

Evans oedd y ffefryn i ennill Tour de France 2008, gan nad oedd tîm Contador, sef Team Astanawedi cae leu gwahodd i'r ras. Deliodd Evans y crys melyn o gymal 10 hyd 14. Ond, yn ystod esgyniad Alpe d'Huez ar gymal 17, cymerodd Carlos Sastre o Team CSC y blaen gan gipio 2 munud a 15 eiliad oddiar Evans. Erbyn y treial amser, roedd angen i Evans reidio 1 munud a 34 eiliad yn gynt na Sastre. Curodd Sastre a neidiodd i'r ail safle, ond roedd dal 58 eiliad tu ôl iddo erbyn diwedd y Tour.

Dioddefodd rwyg iw tennyn cruciate blaen,^[5] ond wedi gwella, cystadlodd Evans yn ras ffordd 245 km Gemau Olympaidd yr Haf 2008 yn Beijing, gan orffen yn 15fed safle, 22 eiliad tu ôl i Samuel Sánchez.^[6] Daeth yn bumed yn y treial amser Olympaidd pedair diwrnod yn ddiweddarach.

2009

Amharwyd ar ymdrechion Evans yn Tour de France 2009 gan ddiffyg cefnogaeth gan ei dîm a diffyg siap da, a llwyddodd ond i orffen yn y 30fed safle, 45 munud tu ôl i'r enillydd, Alberto Contador. Er y siomedigaeth hyn, cafodd fuddugoliaethau yn y Critérium du Dauphiné Libéré a'r Settimana Internazionale Coppi e Bartali.

Daeth yn drydydd yn y Vuelta a España, lle gwisgodd crys aur yr arweinydd yn ystod un cymal, ond fe ddioddefodd trafferthon mecanegol yn ystod esgyniad i ddiwedd cymal ar fynydd Sierra Nevada. Gyda hyn, daeth Evans yn un o'r seiclwyr Awstralaidd mwyaf llwyddiannus, wedi iddo gael dau safle ar y podiwm yn y Tour de France. Daeth yn un o ychydig reidwyr sydd wedi dal y tri crys; y Maglia Rosa, crys arweinydd y Giro d'Italia yn 2002, crys melyn Tour de France am 4 diwrnod yn 2008, a chrys aur arweinydd y Vuelta a España yn 2009.

Enillodd Evans Bencampwriaeth Ras Ffordd y Byd yn Mendrisio, y Swistir ar 27 Medi. Wedi iddo dod yn bencampwr y byd, edrychai fel petai wedi taflu ei hun i mewn i gefnogi ei gyd-aelod tîm, Philippe Gilbert. Credai nifer fod hyn yn arwydd fod y berthynas rhwng ef a Silence-Lotto wedi gwella. Ond, ar ôl diwedd tymor rasio 2009, roedd llawer o ddyfalu yn y wasg, y byddai Evans yn chwilio am dîm newydd i'w gefnogi ar gyfer Tour 2010. Datganwyd ar 31 Hydref ei fod yn gadael y tîm i ganfod sialensau newydd.^[7]

Cyhoeddwyd bywgraffiad, Cadel Evans: Close To Flying, gan Hardie Grant Books ym mis Tachwedd 2009.^[8]

2010

Symudodd Evans i dîm BMC yn 2010.^[9] Dilynodd llwyddiant yn fuan wedyn, gyda buddugoliaeth yn y 2010 Flèche Wallonne, a deliodd y Maglia Rosa wedi cymal 2 Giro d'Italia 2010. Enillodd Evans gymal 7 y Giro d'Italia gan sbrintio oddiar blaen grŵp bach o reidwyr. Gorffennodd yn 5ed yn y dosbarthiad cyffredinol, gan ennill dosbarthiad pwytiau'r Maglia Rosso Passione a dosbarthiad Azzurri d'Italia. Deliodd Evans hefyd y crys melyn yn ystod cymal 9 Tour de France 2010, a hynnu wrth reidio gyda toriad trwch blewyn yn ei benelin chwith, a gafodd yn ystod damwain yn y cymal gynt. Collodd llawer o amser i'r arweinwyr yn ystod cymal 9, a collodd y crys melyn a'r cyfle i gystadlu o ddifrif am y fuddugoliaeth cyffredinol. Gorffennoff yn y 26ed safle, 50 munud a 27 eiliad tu ôl i Alberto Contador.^[10]

2011

Cafodd Evans gychwyn gwell i dymor rasio 2011, gan ennill cymal 6 a dosbarhiad cyffredinol y Tirreno–Adriatico, a dosbarthiad cyffredinol Tour de Romandie, mae'r ddau yn ffurfio rhan o gyfres UCI World Tour 2011. Ni gystadlodd yn y Giro d'Italia, gan ddewis yn hytrach i baratoi ar gyfer Tour de France 2011 drwy gystadlu yn y Criterium du Dauphine lle gorffennodd yn ail. Daeth Evans yn drydydd yng nghymal cyntaf y Tour, ac enillodd gymal 4, yr ail ffuddugoliaeth mewn cymal o'r Tour de France yn ei yrfa.^[11] Arweiniodd gystadleuaeth brenin y mynyddoedd am un diwrnod wedi cymal 4, a gwisgodd y crys melyn wedi cymal 20 a 21. gan ddod y reidiwr Awstralaidd cyntaf erioed i ennill y Tour de France.^[12]

Bywyd personol

Mae'n briod i Chiara Passerini, pianydd ac athrawes cerdd Eidalaidd. Cyfarfont ar ddiwedd 2002, wedi iddi gael ei chyflwyno iddo gan ffrind i'w thad.

Yn 2008, gwisgodd Evans grys isaf gyda Baner Tibet i gefnogi rhyddid dros Tibet.^[13]^[14] Dywedodd:

"Trying to bring awareness of the Tibet movement is something someone in my position can do. I just feel really sorry for them. They don't harm anyone and they are getting their culture taken away from them. I don't want to see a repeat of what happened to Aboriginal culture [in Australia] happen to another culture."^[14]