Ζαν-Πωλ Ριοπέλ

Ζαν-Πωλ Ριοπέλ
Γέννηση	7  Οκτωβρίου 1923[1][2][3] Μόντρεαλ
Θάνατος	12  Μαρτίου 2002[1][2][3] Σαιντ-Αντουάν-ντε-λ'Ιλ-ω-Γκρυ
Τόπος ταφής	Notre Dame des Neiges Cemetery
Χώρα πολιτογράφησης	Καναδάς[4][5]
Σπουδές	Ακαδημία της Γκραντ Σωμιέρ και École des beaux-arts de Montréal[6]
Ιδιότητα	ζωγράφος[7][8], γλύπτης, χαράκτης, καλλιτέχνης εγκαταστάσεων[9] και καλλιτέχνης[10]
Σύζυγος	Françoise Riopelle (από 1946)
Κίνημα	Les Automatistes και υπερρεαλισμός
Είδος τέχνης	δημόσια τέχνη[11]
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Les Automatistes και υπερρεαλισμός
Σημαντικά έργα	L'Hommage à Rosa Luxemburg, Poussière de soleil και La Joute
Βραβεύσεις	Εταίρος του Τάγματος του Καναδά (1969)[12], Μεγάλος Ταξιάρχης του Εθνικού Τάγματος του Κεμπέκ (1994)[13], Αξιωματικός του Εθνικού Τάγματος του Κεμπέκ (1988)[13], Λεωφόρος της Δόξας στον Καναδά (2000), Member of the Royal Canadian Academy of Arts, Prix Paul-Émile-Borduas (1981)[14] και designated historic person (9  Αυγούστου 2023)[15]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Ζαν-Πωλ Ριοπέλ (Jean-Paul Riopelle, Μόντρεαλ, 7 Οκτωβρίου 1923 – Μονμανύ, Κεμπέκ, 12 Μαρτίου 2002) ήταν Καναδός υπερρεαλιστής ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης.

Τα πρώτα χρόνια

Από πολύ μικρός έδειξε το ζωγραφικό του ταλέντο. Σε ηλικία έξι ετών άρχισε να παίρνει μαθήματα ζωγραφικής κοντά στον Γαλλοκαναδό ζωγράφο Ανρί Μπισσόν (Henri Bisson). Ένα χρόνο αργότερα πέθανε ο μικρότερος αδελφός του, Πιέρ (Pierre), και το γεγονός αυτό σημάδεψε τη ζωή του καλλιτέχνη.

Σπουδές και ένταξη σε κινήματα

Το 1941 εγγράφηκε στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ για να σπουδάσει αρχιτεκτονική, αλλά από τον επόμενο χρόνο εγκατέλειψε τις σπουδές αρχιτεκτονικής για να σπουδάσει ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ (École des beaux-arts de Montréal). Εκεί γνώρισε τον πρωτοπόρο για την εποχή του Γαλλοκαναδό ζωγράφο Πωλ-Εμίλ Μπορντουά και έγινε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας των αυτοματιστών, που είχε δημιουργήσει ο τελευταίος. Μαζί με άλλους καλλιτέχνες και διανοούμενους του Κεμπέκ υπέγραψε τη διακήρυξη της Παγκόσμιας απόρριψης που συνέταξε ο Μπορντουά. Πρόκειται για ένα ιδεολογικό μανιφέστο εναντίον όλων των περιορισμών που έθετε η κοινωνία του Κεμπέκ την εποχή εκείνη — κυρίως εναντίον της καθολικής θρησκευτικής παράδοση των Γαλλοκαναδών.

Μετά τον πόλεμο

Το 1946, νυμφεύθηκε τη Φρανσουάζ Λ'Εσπεράνς (Françoise L'Éspérance), με την οποία απέκτησε δύο κόρες, την Υζέλ (Yseult, γεν. 1948) και τη Συλβί (Sylvie, γεν. 1949). Αργότερα, ο Ριοπέλ απέκτησε και ένα γιο από εξώγαμη σχέση, τον Γιαν Φραβαλό (Yann Fravalo).

Το 1949 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου γνώρισε τους υπερρεαλιστές και έγινε φίλος με τον Αντρέ Μπρετόν. Ο τελευταίος τού έβγαλε το παρωνύμιο «ο Καναδός ξυλοκόπος» (γαλλ., «le bucheron canadien»). Στη γαλλική πρωτεύουσα, γνώρισε την Αμερικανίδα ζωγράφο Τζόαν Μίτσελ, με την οποία συνδέθηκε από το 1955 και επί είκοσι πέντε χρόνια. Στο Παρίσι αφοσιώθηκε αποκλειστικά στην αφηρημένη ζωγραφική και στο all-over, μια τεχνική αφαίρεσης κάθε φόρμας με επάλληλες επικαλύψεις του πίνακα με το πινέλο ή με ψεκασμό (αεροζόλ). Αργότερα, μετά την επιστροφή του στο Μόντρεαλ, επανήλθε στη φόρμα, δημιουργώντας μια σειρά από πίνακες με πουλιά.

Ζαν-Πωλ Ριοπέλ, Η κονταρομαχία (La joute, 1969). Γλυπτό από μπρούντζο το οποίο βρίσκεται στην Πλατεία Ζαν-Πωλ Ριοπέλ, στο κέντρο του Μόντρεαλ. Συμβολίζει το χόκεϊ, αγαπημένο άθλημα των Κεμπεκιωτών και όλων των Καναδών.

Από τη δεκαετία του 1960, άρχισε να μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στη Γαλλία και τον Καναδά. Ταυτοχρόνως, η φήμη του άρχισε να απλώνεται, με αποτέλεσμα να γίνει ο πιο ακριβοπληρωμένος Καναδός ζωγράφος. Τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, αρχής γενομένης από το Βραβείο UNESCO στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1952.

Το 1956 15 έργα του εκτέθηκαν στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ. Ακολούθησαν πλήθος άλλες εκθέσεις ανά την υφήλιο και το 1963, η Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά διοργάνωσε προς τιμή του μεγάλη αναδρομική έκθεση. Παρόμοια αναδρομική έκθεση με έργα του καλλιτέχνη διοργανώθηκε το 1980 στο Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού στο Παρίσι.

Το τέλος

Από το 1990 περίπου σταμάτησε τις μετακινήσεις ανάμεσα στη Γαλλία και τον Καναδά και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Κεμπέκ. Για αρκετά χρόνια ήταν άρρωστος και από το 1993 είχε σχεδόν σταματήσει κάθε καλλιτεχνική δουλειά.

Η μεγάλη αξία των έργων που άφησε με τον θάνατό του προκάλεσε μακροχρόνια και πολυδάπανη δικαστική διαμάχη ανάμεσα στα παιδιά του καλλιτέχνη και την τελευταία του σύντροφο, Υγκέτ Βασόν (Huguette Vachon).

Τα έργα του

Έργα του βρίσκονται σε πολλά μουσεία και ιδιωτικές συλλογές. Το 2006 το Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης τίμησε τον ζωγράφο με μεγάλη έκθεση έργων του. Ένα από τα πιο διάσημα έργα του, η τοιχογραφία Τιμή στη Ρόζα Λούξεμπουργκ (Hommage à Rosa Luxembourg, 1993), που ο ζωγράφος δημιούργησε όταν έμαθε τον θάνατο της πρώην συντρόφου του Τζόαν Μίτσελ, φιλοξενείται στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Κεμπέκ (Musée national des beaux-arts du Québec).

Παραπομπές

1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11922024r. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
2. «Jean-Paul Riopelle» (Ολλανδικά) 67117.
3. «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00153195. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
4. (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 4934. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
5. www.workwithdata.com/person/jean-paul-riopelle-1923.
6. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2019.
7. 78510. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
8. The Fine Art Archive. 39970. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
9. (Ολλανδικά) RKDartists. 67117. Ανακτήθηκε στις 18  Νοεμβρίου 2021.
10. 4934. Ανακτήθηκε στις 1  Σεπτεμβρίου 2024.
11. picasso.iro.umontreal.ca/~mona/api/v3/artists.
12. www.gg.ca/fr/distinctions/recipiendaires/146-13362. Ανακτήθηκε στις 21  Μαΐου 2021.
13. www.ordre-national.gouv.qc.ca/membres/membre.asp?id=53.
14. www.prixduquebec.gouv.qc.ca/prix-qc/desclaureat.php?noLaureat=181. Ανακτήθηκε στις 30  Μαρτίου 2021.
15. «répertoire du patrimoine culturel du Québec» (Γαλλικά) 11984. Ανακτήθηκε στις 17  Αυγούστου 2023.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ζαν-Πωλ Ριοπέλ

• Le catalogue raisonné de Jean-Paul Riopelle — Ο πλήρης κατάλογος των έργων του Ριοπέλ (Γαλλικά)
• Jean-Paul Riopelle – Biographie^{[νεκρός σύνδεσμος]} — Βιογραφία (Γαλλικά)
• Jean-Paul Riopelle – Galerie de l'artiste^{[νεκρός σύνδεσμος]} — Έργα του καλλιτέχνη (Γαλλικά)