Ιρένα Σεβίνσκα | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1975 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Προσωπικές Πληροφορίες | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Γέννηση | 24 Μαΐου 1946 Λένινγκραντ, Σοβιετική Ένωση | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Θάνατος | 29 Ιουνίου 2018 (72 ετών) Βαρσοβία, Πολωνία | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Έτη δραστηριοποίησης | 1962 – 1980 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ύψος | 1,76 μέτρα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Βάρος | 60 κιλά | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Άθλημα | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Χώρα | Πολωνία | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Άθλημα | Στίβος | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Αγώνισμα | 100 μ., 200 μ., άλμα εις μήκος | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Σύλλογος | KS "Polonia" Warszawa (1961–1980) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Μετάλλια
|
Η Ιρένα Σεβίνσκα (το γένος Κίρσενσταϊν, πολωνικά: Irena Kirszenstein-Szewińska, 24 Μαΐου 1946 – 29 Ιουνίου 2018) ήταν Πολωνή αθλήτρια του στίβου, μία από τις κορυφαίες όλων των εποχών, σε πολλαπλά αγωνίσματα.[1][2][3] Είναι η μοναδική αθλήτρια στην ιστορία του αθλητισμού, ανδρών ή γυναικών, που κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100, στα 200 και στα 400 μέτρα.[4] Με επτά Ολυμπιακά μετάλλια, είναι η αθλήτρια με τα περισσότερα στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων του 20ού αιώνα μαζί με την Αυστραλή Σίρλεϊ Στρίκλαντ.[5] Το 1999 η IAAF τη συμπεριέλαβε στις 11 καλύτερες αθλήτριες στίβου του 20ού αιώνα.[6]
Η Ιρένα Σεβίνσκα γεννήθηκε στο Λένινγκραντ (τώρα Αγία Πετρούπολη) της Σοβιετικής Ένωσης από ιουδαϊκή οικογένεια. Ο πατέρας της καταγόταν από τη Βαρσοβία της Πολωνίας και η μητέρα της από το Κίεβο της Σοβιετικής Ένωσης (τώρα Ουκρανίας). Οι γονείς της ήταν πρόσφυγες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και συναντήθηκαν ως φοιτητές στο Σάμαρκαντ του Ουζμπεκιστάν και το 1947 μετακόμισαν στη Βαρσοβία.[1][7][8]
Το 1967 παντρεύτηκε τον προπονητή της, Γιάνους Σεβίνσκι (Janusz Szewiński), που ήταν αθλητής του δρόμου μετ΄ εμποδίων σε εθνικό επίπεδο και αργότερα εργαζόταν ως αθλητικός φωτογράφος. Είχαν αποκτήσει δύο γιους, τον Αντρέι Σεβίνσκι (Andrzej Szewiński, γενν. 1970), ο οποίος έπαιζε βόλεϊ για την εθνική ομάδα των ανδρών της Πολωνίας και αργότερα έγινε γερουσιαστής, και τον Γιάροσλαβ (Jaroslaw, γενν. 1981).[9]
Το 1970 η Σεβίνσκα αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας με μεταπτυχιακό στα οικονομικά.[4]
Σε ηλικία 14 ετών ξεκίνησε το στίβο στο σχολείο της, και μετά τη μετακόμιση στην πρωτεύουσα, την προπονούσε ο Jan Kopyto, πρώην ακοντιστής που συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης το 1956.[4] Τη βοήθησε το σώμα της που ήταν ιδανικό για στίβο, καθώς ήταν ιδιαίτερα ψηλή για την εποχή της και αρκετά ελαφριά με μεγάλο διασκελισμό. Πέρα από τα φυσικά της προσόντα ήταν αθλήτρια «εγκεφαλική», ιδιαίτερα εύστροφη και συνδύασε την καλλιέργεια σώματος και πνεύματος.[10] Το 1962, κέρδισε τα πρώτα μετάλλια του Πολωνικού Πρωταθλήματος Νέων στο Λοτζ. Πέτυχε την πρώτη της διεθνή επιτυχία το 1964 - κατά τη διάρκεια των Ευρωπαϊκών Αγώνων Νεανίδων που διεξήχθησαν στη Βαρσοβία, όπου κέρδισε κέρδισε τρία χρυσά μετάλλια, στα 200 μέτρα και το άλμα εις μήκος και μαζί με τις συμπατριώτισσές της τη σκυταλοδρομία 4 × 100 μέτρων.[11]
Ένα μήνα αργότερα ξεκίνησε και η καριέρα της στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου μεταξύ των άλλων επιτευγμάτων της, η Σεβίνσκα έχει να επιδείξει την κατάκτηση επτά μεταλλίων (τρία χρυσά και από δύο ασημένια και χάλκινα) σε πέντε διαφορετικά αγωνίσματα (100 μ., 200 μ., 400 μ., άλμα εις μήκος, 4 × 100 μ.) σε τέσσερις διοργανώσεις (1964–1976).[7][12][13]
Στις 9 Ιουλίου 1965 κατέρριψε στην Πράγα το παγκόσμιο ρεκόρ των 100 μέτρα με χρόνο 11,1 δευτερόλεπτα. Στις 8 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς, στη Βαρσοβία έκανε παγκόσμιο ρεκόρ και στα 200 μέτρα με χρόνο 22,7 δευτερόλεπτα. Την ίδια χρονιά πήρε τα χρυσά μετάλλια και στα δύο αγωνίσματα στην Πανεπιστημιάδα της Βουδαπέστης.[14] Το 1966, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Βουδαπέστης κατέκτησε τρία χρυσά, στα 200 μέτρα, το άλμα εις μήκος και στη σκυταλοδρομία 4 × 100 μέτρα, ενώ κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στα 100 μέτρα.[15]
Στις 18 Οκτωβρίου του 1968, στην Πόλη του Μεξικού, κέρδισε ένα χρυσό μετάλλιο και σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ στα 200 μέτρα με χρόνο 22,58 δευτερόλεπτα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968.[8][16] Μεταπήδησε στα 400 μέτρα το 1973 και την επόμενη χρονιά έγινε η πρώτη γυναίκα που έσπασε το φράγμα των 50 δευτερολέπτων: στις 22 Ιουνίου 1974 στη Βαρσοβία σημείωσε χρόνο 49,9 δευτερόλεπτα.[12][17] Το 1974 στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου στη Ρώμη κέρδισε τόσο τα 100 όσο και τα 200 μέτρα με 11,13 και 22,51 καταρρίπτοντας τα ρεκόρ αγώνων και στις δύο περιπτώσεις.[18] Οι επιτυχίες της το 1974 της χάρισαν το πρώτο τίτλο της Αθλήτριας της Χρονιάς του περιοδικού Track and Field News,[19] ενώ το πρακτορείο τύπου United Press International την ανακήρυξε ως την καλύτερη αθλήτρια στον κόσμο.[20][21] Προτού την Ολυμπιάδα του 1976 στο Μπίντγκοστς της Πολωνίας, αφαίρεσε το πρόσφατο παγκόσμιο ρεκόρ κατά δύο χιλιοστά - 49,75 - από την Ανατολικογερμανίδα Κριστίνα Μπρέμερ.[22]
Επανέλαβε το διπλό Ολυμπιακό επίτευγμα στα 400 μέτρα το 1976, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ. Η νίκη της στον τελικό των 400 μέτρων στις 29 Ιουλίου στους Ολυμπιακούς του 1976, όπου σημείωσε και το μεγάλο αυτό ρεκόρ, έχει μείνει αξέχαστη σε όσους της είδαν. Είχε αφήσει τη δεύτερη Μπρέμερ δέκα μέτρα πίσω. Αρχικά, ως επίδοση δόθηκαν τα 49,29 δευτερόλεπτα. Αργότερα, επανεξετάσθηκε το φιλμ της κούρσας και το ρεκόρ επισημοποιήθηκε ως 49,28. Η επίδοση αυτή θα της έδινε το χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο φέτος στο Λονδίνο, αλλά και στο Πεκίνο το 2008. Παραμένει δε, ρεκόρ Πολωνίας.[7][23] Μεταξύ 1974 και 1978 κέρδισε 34 συνεχόμενους τελικούς στα 400 μέτρα. Από τις πιο διάσημες νίκες της κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν στην πρώτη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της IAAF στο Ντίσελντορφ στις 3 Σεπτεμβρίου 1977, όταν νίκησε τη Μαρίτα Κοχ σε μία δραματική μάχη.[12][1] Τα χρυσά της μετάλλια τα κέρδισε στη σκυταλοδρομία 4 × 100 (1964, Τόκιο, με παγκόσμιο ρεκόρ 43,6 δευτερόλεπτα), στα 200 μέτρα (1968, Μεξικό με χρόνο 22,58 δευτερόλεπτα) και στα 400 μέτρα (1976, Μόντρεαλ).[8][5][24] Πήρε μέρος σε πέντε Ολυμπιάδες και μόνο το 1980 δεν κατάφερε να κερδίσει μετάλλιο (στα 34 της, ηλικία μεγάλη για τα δεδομένα του στίβου εκείνης της εποχής) αποκλεισμένη στα ημιτελικά των 400 μέτρων. Συνολικά κατέρριψε 10 φορές επίσημες παγκόσμιες επιδόσεις και 12 φορές ευρωπαϊκές.[3][25][26] Τέσσερις φορές ψηφίστηκε ως η κορυφαία αθλητική προσωπικότητα της χρονιάς στην Πολωνία (1965, 1966, 1974, 1976),[20][27] ενώ κατέκτησε τίτλους πρωταθλήτριας της χώρας της 26 φορές.[28]
Μετά την αποχώρηση από την αθλητική δραστηριότητα, της απονεμήθηκε η ανώτατη αθλητική τιμή, το Ολυμπιακό Τάγμα. Εργάστηκε σε διάφορες θέσεις του Πολωνικού και διεθνούς αθλητισμού: το 1981 εντάχθηκε στην Πολωνική Αθλητική Ένωση (PZLA) και το 1984 εξελέγη στην Επιτροπή Γυναικών της IAAF, και το 1995 εντάχθηκε στο συμβούλιο του Ευρωπαϊκής Ένωσης Στίβου.[1] Το 1998, η Σεβίνσκα έγινε μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και την ίδια χρονιά πήρε μέρος στο παγκόσμιο συνέδριο των Ολυμπιονικών στην Καλαμάτα. Με δική της εισήγηση το 1997 τα Παπαφλέσσεια εντάχθηκαν στα διεθνή μίτινγκ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Στίβου. Οι διοργανωτές των αγώνων την τίμησαν το 2007.[29] Σε ψηφοφορία των Polityka, Przegląd Sportowy και Tempa αναγνωρίστηκε το 1998 ως η κορυφαία αθλήτρια του αθλητισμού της χώρας του 20ού αιώνα.[30]
Το 2004 έγινε πρόεδρος της Πολωνικής Ολυμπιακής Επιτροπής και την ίδια χρονιά συμμετείχε στη λαμπαδηδρομία στη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Στις 3 Αυγούστου του 2005 εξελέγη ως το τρίτο γυναικείο μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της Διεθνούς Ένωσης Ομοσπονδιών Κλασικού Αθλητισμού (IAAF).[31][32] Στο διάστημα 1999–2003 ήταν μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Παγκόσμιου Συνδέσμου Ολυμπιονικών (WOA).[25] Ήταν επίσης σθεναρά προσηλωμένη στην ισότητα των φύλων, όντας μέλος πολλών επιτροπών – γυναικών και αθλητισμού, συμβάλλοντας εξαιρετικά στη βελτίωση των γυναικών στο αθλητικό κίνημα.[28]
Στις 24 Νοεμβρίου του 2012 ήταν ένα από τα 25 πρώτα μέλη που εισήχθησαν στο Hall of Fame του στίβου, σε τελετή που έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη για τα 100 χρόνια της IAAF.[33][34][35] Το 2015 συμπεριλήφθηκε στις 25 κορυφαίες αθλήτριες όλων των εποχών, σύμφωνα με την επίσημη βαθμολόγηση της IAAF. Ήταν παρούσα στην κορυφαία στιγμή του ελληνικού στίβου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο Ντε Τζανέιρο με την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου από την Κατερίνα Στεφανίδη κι ήταν αυτή που έκανε την απονομή στο άλμα επί κοντώ γυναικών.[14] Το περιοδικό Track and Field News, τη χαρακτήρισε ως τη σπουδαιότερη πολυαθλήτρια Ολυμπιακών αθλημάτων στίβου όλων των εποχών. [36][37] Το 2016, ήταν η πρώτη εκπρόσωπος του αθλητισμού που έλαβε το παράσημο του Λευκού Αετού, την υψηλότερη πολωνική τιμή.[20]
Στις 29 Ιουνίου 2018, ο θάνατός της ανακοινώθηκε από τον σύζυγό της Γιάνους Σεβίνσκι. Απεβίωσε από καρκίνο σε ηλικία 72 ετών, στη Βαρσοβία, στο Στρατιωτικό Ινστιτούτο Ιατρικής που βρίσκεται στην οδό Szaserów Street.[9][14][33]
Πηγή : World Athletics
Διοργάνωση | Τοποθεσία | Αγώνισμα | Επίδοση | Κατάταξη |
---|---|---|---|---|
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα παίδων - κορασίδων 1964 | Βαρσοβία, Πολωνία | 4 × 100 μέτρα | 46,6 δευτερόλεπτα | Χρυσό |
200 μέτρα | 23,5 δευτ. | Χρυσό | ||
Μήκος | 6,19 μέτρα | Χρυσό | ||
Ολυμπιακοί Αγώνες 1964 | Τόκιο, Ιαπωνία | 4 × 100 μέτρα | 43,6 δευτ. – ΠΡ | Χρυσό |
200 μέτρα | 23,1 δευτ. | Αργυρό | ||
Μήκος | 6,60 μέτρα | Αργυρό | ||
Πανεπιστημιάδα 1965 | Βουδαπέστη, Ουγγαρία | 100 μέτρα | 11,3 | Χρυσό |
200 μέτρα | 23,5 | Χρυσό | ||
4 × 100 μέτρα | 46,1 | Αργυρό | ||
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1966 | Βουδαπέστη, Ουγγαρία | 200 μέτρα | 23,1 | Χρυσό |
Μήκος | 6,55 μέτρα | Χρυσό | ||
4 × 100 μέτρα | 44,49 | Χρυσό | ||
100 μέτρα | 11,5 | Αργυρό | ||
Ολυμπιακοί Αγώνες 1968 | Πόλη του Μεξικού, Μεξικό | 200 μέτρα | 22,5 – ΠΡ | Χρυσό |
100 μέτρα | 11,1 | Χάλκινο | ||
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου 1969 | Βελιγράδι, Γιουγκοσλαβία | 50 μέτρα | 6,4 | Χρυσό |
Μήκος | 6,38 μέτρα | Χρυσό | ||
4 × 400 μέτρα | 4:53,2 | Αργυρό | ||
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου 1971 | Σόφια, Βουλγαρία | Μήκος | 6,56 μέτρα | Αργυρό |
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1971 | Ελσίνκι, Φινλανδία | 200 μέτρα | 22,32 | Χάλκινο |
Ολυμπιακοί Αγώνες 1972 | Μόναχο, Δυτ. Γερμανία | 200 μέτρα | 22,74 | Χάλκινο |
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1974 | Ρώμη, Ιταλία | 100 μέτρα | 11,13 | Χρυσό |
200 μέτρα | 22,51 | Χρυσό | ||
4 × 100 μέτρα | 43,48 | Χάλκινο | ||
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου 1974 | Γκέτεμποργκ, Σουηδία | 60 μέτρα | 7,20 | Χάλκινο |
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου 1975 | Κατοβίτσε, Πολωνία | 60 μέτρα | 7,26 | Χάλκινο |
Ολυμπιακοί Αγώνες 1976 | Μόντρεαλ, Καναδάς | 400 μέτρα | 49,28 – ΠΡ | Χρυσό |
Παγκόσμιο Κύπελλο Στίβου 1977 | Ντίσελντορφ, Δυτ. Γερμανία | 200 μέτρα | 22,72 | Χρυσό |
400 μέτρα | 49,52 | Χρυσό | ||
4 × 400 μέτρα | 3:25,8 | Αργυρό | ||
Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1978 |
Πράγα, Τσεχοσλοβακία | 400 μέτρα | 50,40 | Χάλκινο |
4 × 400 μέτρα | 3:26,76 | Χάλκινο | ||
Παγκόσμιο Κύπελλο Στίβου
1979 |
Μόντρεαλ, Καναδάς | 400 μέτρα | 51,15 | Χάλκινο |
Πηγή : World Athletics
Βραβεία | ||
---|---|---|
Προηγήθηκε ο
κανένας |
United Press International Athlete of the Year 1974 | Διαδέχθηκε από |
Προηγήθηκε ο
κανένας |
Αθλήτρια της Χρονιάς στο Στίβο του Track and Field News 1974 | Διαδέχθηκε από
Φάινα Μέλνικ |
Αθλητικές διοργανώσεις | ||
Προηγήθηκε η
Ρενάτε Στέκερ |
Women's 200m Best Year Performance 1974 | Διαδέχθηκε από
Ρενάτε Στέκερ |
Προηγήθηκε η
Μπάρμπαρα Βέκελ |
Women's 200m Best Year Performance 1977 | Διαδέχθηκε από |