Κάτω Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων

Συντεταγμένες: 39°23′47.8″N 20°49′5.9″E / 39.396611°N 20.818306°E / 39.396611; 20.818306

Μουσιωτίτσα
is located in Greece
 
               Map
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
Αποκεντρωμένη ΔιοίκησηΔιοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΙωαννίνων
ΔήμοςΔωδώνης
Δημοτική ΕνότηταΑγίου Δημητρίου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΙωαννίνων
Υψόμετρο650 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος192
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας45500
Τηλ. κωδικός2564
δεδομένα

Η Κάτω Μουσιωτίτσα ή Μουσιωτίτσα είναι ορεινό χωριό της πρώην επαρχίας Δωδώνης στο νομό Ιωαννίνων σε υψόμετρο 550 μέτρων[1][2].

Γεωγραφικά στοιχεία - αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κάτω Μουσιωτίτσα βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Τόμαρος ή Ολύτσικας και δυτικά του ποταμού Λούρου και είναι περιτριγυρισμένο από 5 βουνά: Μπιτέρα, Σπιθάρι, Πουρίζι, Καλογερίτσα και Καταφή. Απέχει 33 χλμ. Ν. της πόλης των Ιωαννίνων και 55 χλμ. Β.-ΒΔ. της Άρτας. Μαζί με τα γειτονικά χωριά Άνω Μουσιωτίτσα, Νέα Μουσιωτίτσα και Μεσούρα όλη η περιοχή αναφέρεται ως Μουσιωτίτσα.

Στην ευρύτερη περιοχή, νότια από το "χάνι Tερόβου" που βρίσκεται επάνω στην εθνική οδό Άρτας - Ιωαννίνων και κοντά στη γέφυρα "Zήτα" υπάρχουν ερείπια αρχαίου φρουρίου το οποίο έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος από το 1962[3]. Σημαντικό αξιοθέατο είναι η παλιά εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία θεωρείται ότι έχει διακανονιστεί στις αρχές του 18ου αιώνα και έχει αναφερθεί για πρώτη φορά στα ελληνικά εκκλησιαστικά αρχεία κατά το έτος 1791. Από το 2009 η ευρύτερη περιοχή "Σπιθάρι - Παναγιά - Άνω Κάμπος" στην οποία βρίσκεται ο ναός έχει ανακηρυχθεί ιστορικό τοπίο[4]. Τα εδάφη της Μουσιωτίτσας στη χαράδρα που διασχίζεται από τον ποταμό Λούρο και τα οποία είναι κατάφυτα με πλατάνια, θάμνους (μακία) και σάρες αποτελούν μέρος των "Βορείων Στενών Λούρου" που έχουν χαρακτηριστεί ως τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ΤΙΦΚ)[5].

Σύλλογος Νέων Μαρτυρικής Μουσιωτίτσας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2008 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Νέων Μαρτυρικής Μουσιωτίτσας, ο οποίος ως ενεργός σύλλογος έχει αναλάβει την ιστορία της Μουσιωτίτσας, έχοντας ιδρύσει ένα Λαογραφικό Μουσείο αποτελούμενο από υπάρχοντα στοιχεία του χωριού. Ο Σύλλογος Νέων έχει δημιουργήσει δική του τράπεζα αίματος με εθελοντές αιμοδότες. Επίσης, σχεδόν κάθε χρόνο από την ίδρυση του πραγματοποιεί δενδροφυτεύσεις σε όλο το χωριό με συνολικά πάνω από 670 δέντρα. Έχει πραγματοποιήσει αναπαλαίωση και συντήρηση των παλιών κτηρίων της Κοινότητας Μουσιωτίτσας.[6]

Ονομασία - ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προέλευση του ονόματος Μουσιωτίτσα είναι άγνωστη. Πιθανολογείται από έρευνες μελετητών ότι το όνομα είναι σλαβικής προέλευσης λόγω της κατάληξης "-ιτσα", που είναι κοινή σε σλαβικά ονόματα οικισμών. Άλλες πιο τοπικές θεωρίες αναφέρουν ότι το όνομα προέρχεται από παλιούς μύθους των αρχαίων κατοίκων των ποταμών είναι γνωστές ως "Μούσες" ή από μια βασίλισσα που κατοικούσε στην περιοχή που είναι τώρα τα ερείπια ενός κάστρου (κοντά στη γέφυρα Ζήτα) που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα.

Το ολοκαύτωμα της Μουσιωτίτσας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 25 Ιουλίου 1943, ακολουθούμενη από την 27 Αυγούστου 1943, τα γερμανικά στρατεύματα των SS περικύκλωσαν το χωριό από τέσσερα διαφορετικά σημεία και εκτέλεσαν συνολικά 153 άμαχους κατοίκους. Μεταξύ των Γερμανών στρατιωτών υπήρχαν επίλεκτα μέλη της μεραρχίας Εντελβάις. Η επίθεση και η σφαγή που επακολούθησε έγιναν ως αντίποινα για συμμετοχή στην αντίσταση κατοίκων του χωριού και για την επίθεση κατά την οποία σκοτώθηκε ένας Γερμανός αξιωματικός στην κοντινή περιοχή του "Ζήτα"[7][8]. Μεταξύ των φονευθέντων αμάχων υπήρχαν 4 μωρά, 36 παιδιά ηλικίας 2 έως 7 ετών, 23 παιδιά ηλικίας 8 έως 16 και 13 γυναίκες[9]. Στη μνήμη των εκτελεσθέντων διοργανώνεται ετήσιος δρόμος θυσίας απόστασης 3 χλμ., από τη τοποθεσία Σπιθάρι, τον τόπο εκτέλεσης, μέχρι το χωριό[2][10].

Διοικητικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κάτω Μουσιωτίτσα ως κοινότητα συστάθηκε το 1919 με το ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 με έδρα την ίδια. Το 1996 η έδρα μεταφέρθηκε στην οικισμό Νέα Μουσιωτίτσα[11]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με την Άνω Μουσιωτίτσα, Νέα Μουσιωτίτσα και Μεσούρα αποτελούν τη τοπική κοινότητα Μουσιωτίτσας που ανήκει στη δημοτική ενότητα Αγίου Δημητρίου του Δήμου Δωδώνης και σύμφωνα με την απογραφή 2011 ως οικισμός έχει πληθυσμό 256 κατοίκους ενώ η κοινότητα συνολικά 605[12].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • "Η προσφορά της Μαρτυρικής Μουσιωτίτσας στη Νεώτερη Ιστορία-Χρονικό του Ολοκαυτώματος (Ιούλιος-Αύγουστος 1943)", Γεωργία Σταύρου-Αναγνώστου,  Έκδοση: Κοινότητα  Μουσιωτίτσας, 1998.
  • Το Ολοκαύτωμα στην Μουσιωτίτσα, [25 Ιουλίου 1943] στη τηλεόραση της Βουλής.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 272, τομ. 16. 
  2. ↑ 2,0 2,1 User, Super. «Δ.Ε. Αγίου Δημητρίου». dodoni.gr. http://dodoni.gr/organosi/dimos/de-agiou-dimitriou. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31. 
  3. ↑ Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2018. 
  4. ↑ Nikos, Kapetanakos E. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2018. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ «NatureBank - Τοπίο (ΤΙΦΚ) - Βόρεια Στενά Λούρου». filotis.itia.ntua.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2018. 
  6. ↑ «My CMS – Συλλογος Νεων Μαρτυρικης Μουσιωτιτσας» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2020. 
  7. ↑ User, Super. «Δ.Ε. Αγίου Δημητρίου». dodoni.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-07-07. https://web.archive.org/web/20180707024115/http://www.dodoni.gr/organosi/dimos/de-agiou-dimitriou. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31. 
  8. ↑ «Μηχανή του Χρόνου: Τα ατιμώρητα εγκλήματα της γερμανικής Μεραρχίας Εντελβάις στην Ελλάδα - Τα ολοκαυτώματα σε Μουσιωτίτσα, Κομμένο Άρτας, Λιγκιάδες Ιωαννίνων, Παραμυθιά και Κεφαλονιά! (φωτό)». http://www.eirinika.gr/article/43367/mihani-toy-hronoy-ta-atimorita-egklimata-tis-germanikis-merarhias-entelvais-stin. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31. 
  9. ↑ Neal, Stephan D. Yada-Mc (3 Απριλίου 2018). Μουσιωτίτσα&f=false Places of Shame - German and bulgarian war crimes in greece 1941-1945 Check |url= value (βοήθεια). Books on Demand. ISBN 9783744853286. 
  10. ↑ WebOlution. «Το Μαρτυρικό χωριό της Μουσιωτίτσας». 520 Greeks. http://www.520greeks.com/articles/to-martyriko-xorio-tis-moysiotitsas/. Ανακτήθηκε στις 2018-05-31. 
  11. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2018. 
  12. ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10563 (σελ. 89 του pdf)