Jan van Goyen

Jan van Goyen
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jan Josephsz. Van Goyen
Jaiotza	Leiden, 1596ko urtarrilaren 13a
Herrialdea	Zazpi Herbehere Batuen Errepublika
Heriotza	Haga, 1656ko apirilaren 27a (60 urte)
Familia
Seme-alabak	ikusi Grietje Van Goyen ^(en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	nederlandera
Irakaslea(k)	Esaias van de Velde
Ikaslea(k)	ikusi Adriaen van der Cabel ^(en)
Jarduerak
Jarduerak	margolaria, arte-merkataria eta artista grafikoa
Lantokia(k)	Leiden Hoorn Leiden Frantzia Haarlem Leiden Haga Haarlem Haga eta Kleve
Lan nabarmenak	ikusi Estuary with Sailing Boats ^(en) Riverview ^(en) Seascape with Duiventil and Hooiberg ^(en)
Kidetza	Haarlem Guild of St. Luke ^(en)
Mugimendua	Herbehereetako margolaritzaren Urrezko Aroa
Genero artistikoa	paisaia margolaritza

Jan van Goyen (Leiden, Herbehereak, 1596ko urtarrilaren 13a - Haga, Herbehereak, 1656ko apirilaren 27a) Herbehereetako pintorea eta marrazkilaria izan zen.

Biografia

Oso gazterik hasi zen pintatzen Coenraad Adriaens Schilperoort, Isaak van Swanenburgh eta Jan Arentsz de Manen lantegietan. Ondoren bi urtez aritu zen Willem Gerrits delako baten lantegian. Van Goyenen irakasleek, Swanenburgh ezik, ospe handia zuten paisaia-pintore gisa; dena dela, haien lanak galduak direnez gero, ezin jakin daiteke Leycleko eskolak zenbateraino eragina izan zuen Van Goyenengan. 1615ean Frantziara joan zen, eta urtebetez bizi izan zen han. Behin jaioterrira itzulirik, Esaias van de Velderen lantegian (Haarlemen) lan egin zuen; han egindako lanek eragin handia izan zuten bere margolaritzaren bilakabidean.

1620-1626 urte bitarteko lanetan, arkitektura-osagaiez eta sakabanaturik dauden pertsonaiez osaturik zeuden paisaiak marraztu zituen, oso kolore biziak erabiliz (Herriaren ikuspegia, 1623). Lan horretxegatik esan ohi da Van Goyen Holandako paisaia "errealistaren" sortzaile izan zela. Garai horretan, hainbat koadro biribil egin zituen, gai beraren ingurukoak beti (urtaroak).

1625-1630 urte bitartean Van Goyenen estiloa -Esaias Van de Velderena bezalaxe-, errotik aldatu zen. Kolore aniztasunaren ordez, kolore-sail monokromoa erabiltzen hasi zen; berdea, horia, marroia eta horien aldaerak bakarrik erabiltzen zituen. Konposizioa, bestalde, askoz ere soilagoa bihurtu zen: koadroaren bazter batean eraikin multzo bat, zuhaizti-sorta bat edo duna bakar bat nabarmentzen zuen (Dimak eta baserriaren paisaia, 1632, Hannover museoa). 1630. urtetik aurrera, urak garrantzi handia izan zuen Van Goyenen lanetan; ibaiak eta aintzirak marrazten zituen batez ere. Urteen joanean bere lanak gutxitu egin ziren poliki-poliki. Van Goyenek paisaien krokisak egiten zituen (lumaz hasieran, arkatzaz gero), eta paisaia osatzen zuen ondoren lantegian. Hortaz, Van Goyenen "errealismoa" asmatua zen nolabait; zenbaitetan, hainbat hiritako siluetak jartzen zituen ez zegozkien lekuetan.

Hala ere, Van Goyenen errealismoa Holandako eguratsa erakusteko gaitasunean oinarritzen da, bertako urak, zeru gris hezeak...

1634. urtean Hagan hartu zuen bizilekua. Koadroak pintatzeko eskari asko izan zituen; azkenean, ordea, behartsu hil zen. 1640. urtetik aurrera pintatuak dira egilearen obrarik aipagarrienak, paisaiak eta koadro erromantikoak batez ere: Arte moztuak, Dordrechteko ikuspegia, Ibai baten bokalea, Negua, Errota eta ibaia, Arte zaharra, Ibaiaren ertzak eta Patinatzaileak.

Irudi galeria

• 
  Merwederen ikuspegia Dordrechtetik hurbil (1660 ingurukoa)
• 
  Pellekussenpoorteko ikuspegia neguan (1645)
• 
  Holandako zubi tipikoa arrantzaleekin (1651)
• 
  Ibai-paisaia (1652)

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.