Roger Etxegarai

Roger Etxegarai
	; (2012) Irudi gehiago
kardinal
Archbishop of Marseille (en)
apezpiku laguntzaile
apezpiku tituludun
Frantziako apezpiku-konferentziako idazkari nagusi
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Roger Marie Élie Etchegaray
Jaiotza	Ezpeleta, 1922ko irailaren 25a
Herrialdea	Lapurdi, Euskal Herria
Heriotza	Kanbo, 2019ko irailaren 4a (96 urte)
Hobiratze lekua	Ezpeleta
Hezkuntza
Heziketa	Gregoriotar Pontifize-Unibertsitatea
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	diplomazialaria, apaiz katolikoa, apezpiku katolikoa eta ministroa
Jasotako sariak	ikusi Félix Houphouët-Boigny Peace Prize (2003) ; Ohorezko Legioko gurutze handia (2014ko apirilaren 18a) ; Commander of the National Order of Merit ; Viareggio-Versilia International Prize (2003) ; Grand Cross of the Order of Merit of Hungary ; Honorary doctor of the University of Ottawa ; honorary doctorate of the University of Navarre ;
Kidetza	Académie des sciences morales et politiques
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Roger Marie Élie Etxegarai (Ezpeleta, 1922ko irailaren 25a - Kanbo, 2019ko irailaren 4a)^[1] lapurtar kardinal katolikoa izan zen. 1970-1985 bitartean Marseillako artzapezpikua izan zen. Erromako kurian, Justizia eta Bakerako Kontseilu Pontifikaleko (1984–1998) eta Cor unum Kontseilu Pontifikaleko (1984–1995) presidente karguak bete zituen. Joan Paulo II.ak izendatu zuen kardinal 1979an, eta Kolegio Kardenalizioko dekanoa izan zen 2005–2017 bitartean. 2014an, Frantziako Gurutze Handiaren domina eman zioten.^[1]

Bizitza

Roger Etxegarai Ezpeletan jaio zen, 1922ko irailaren 25ean. Gazterik sartu zen Uztaritzeko seminario txikian; Baionako seminario handian eta Erromako Unibertsitate Gregorianoan ikasi zuen ondoren, eta Teologiako lizentzia eta Zuzenbide Kanonikoko doktoregoa lortu zituen. 1947an apaiztu zen.^[2] Parisko apezpiku laguntzaile izendatu zuten 1969an, eta Marseillako artzapezpiku 1970ean. Frantziako apezpiku-konferentziako presidentea izan zen 1975-1981 bitartean, eta Europako apezpiku-konferentzien arteko harreman-idazkaria 1971-1979 bitartean.^[3] 1979ko ekainean kardinal izendatu zuen Joan Paulo II.a aita santuak. Etxegarai bera aita santu izateko kinieletan egon zen, baina, 80 urteak gaindituta zituela, ez zuen parte hartu Joseph Ratzinger aita santu izendatu zuen konklabean.^[1]

Marseillako elizbarrutia 1984an utzi, eta Erromako kurian aritu zen handik aurrera, Justizia eta Bakerako eta Cor unum kontseilu pontifikaletako presidente izendatu baitzuen Joan Paulo II.ak.^[2] Horrezaz gainera, batean eta bestean ibili zen munduan barrena aita santuaren bitartekari. Bera izan zen Vatikanoko diplomaziak, eta Wojtylak bereziki, mataza korapilotsuak hariltzeko zuen gizon diziplinatua. Besteak beste, Txina, Vietnam, Serbia, Bosnia, Kroazia, Liberia, Togo eta Borneon egin zituen bitartekaritza lanak.^[4] 1985ean, Iran-Irak Gerraren garaian, Bagdaden egon zen, eta gerra presoen trukea burutzen lagundu zuen.^[5]

1998ko urtarrilean Joan Paulo II.ak Kubara egindako bidaia historikoaren aurreprestakuntza diplomatikoa haren ardura izan zen. Bidaiaren egun haietan, New York Times egunkariak argitaratu zuenez, Vatikano-Washington-Habana triangelu diplomatikoa Etxegaraik osatu zuen, Wojtylaren aurretik, Habanara hainbat bidaia eginez. AEBek Kubari egiten zioten bahimenduaren aurkakoa izaki, Kubako presidente Fidel Castrorekin egindako bileretan lortu zuen harreman onaren ondorioz izan zen posible bi buruzagi historikoen topaketa hura.^[1]

2002ko maiatzean, berriz, Ekialde Hurbilera bidali zuten, Israelgo armadak setiaturik zeukan Belengo Natibitate basilikan bitartekari aritzera.^[6] Israelgo presidente Moshe Katsavekin bildu zen aferaren inguruan mintzatzeko, baina Israelgo armadak galarazi zion Belengo basilikan sartzea. Gau hartan, Jassir Arafat presidente palestinarrarekin egin zuen bilera.^[7]^[1] Negoziazioen bitartez, basilikan zeuden palestinarrak irtetea eta setioa amaitzea lortu zen.^[8] Irakeko estatubatuar inbasioa saihesteko asmoz, Bagdadera bidali zuen Vatikanoak 2003ko otsailean; bertan, Saddam Husseinekin bildu zen.^[5]^[9]

2017ko urtarrilean Lapurdira erretiratu, eta Maite arrebarekin bizi izan zen harrezkero Kanboko Arditeya zahar etxean. Maite 2018ko otsailean hil zen, eta Roger 2019ko irailaren 4an.^[2]

Lanak

J’avance comme un âne : petits clins d’œil au Ciel et à la Terre, Fayard, 1984.
Petite vie de Eugène de Mazenod (1782-1861), Desclée de Brouwer, Paris, 1995, ISBN 2-220-03709-6.
J'ai senti battre le cœur du monde (conversations avec Bernard Lecomte), Fayard, 2007.
Avec Dieu chemin faisant, La Martinière, 2015.

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jon O., Urain. Roger Etxegarai kardinala zendu da. Berria egunkaria, 2019ko irailak 5, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ ^a ^b ^c Décès du cardinal Roger Etchegaray. Vatican News, 2019ko irailak 4, vaticannews.va (Noiz kontsultatua: 2019-09-05).
↑ Etxegarai, Roger. Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa, euskadi.net (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ Kuba-Vatikanoa: aurrez aurre. Euskaldunon Egunkaria, 1998ko urtarrilak 11, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ ^a ^b Roger Etxegarai gaur iristekoa da 8agdadera. Euskaldunon Egunkaria, 2003ko otsailak 11, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ Janinen jazotakoa aztertzeko batzordea desegitea proposatu du Kofi Annanek. Euskaldunon Egunkaria, 2002ko maiatzak 1, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ Belengo basilikan sartzea galarazi diote Etxegarairi. Euskaldunon Egunkaria, 2002ko maiatzak 7, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ Europara eta Kanadara bidaliko dituzte Natibitate basilikako 13 ekintzaile. Euskaldunon Egunkaria, 2002ko maiatzak 10, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).
↑ Blair ikuskatzaileei epea luzatzearen alde agertu da. Euskaldunon Egunkaria, 2003ko otsailak 16, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-09-04).