Լյուսի Ռի

Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։
Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։
Լյուսի Ռի
Ծնվել էմարտի 16, 1902(1902-03-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՎիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել էապրիլի 1, 1995(1995-04-01)[1][4][2][…] (93 տարեկան)
Մահվան վայրԼոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[5]
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն և  Ավստրիա
Մասնագիտությունpotter, խեցեգործ, դիզայներ և արվեստագետ
ՈւսուցիչMichael Powolny?[6]
Պարգևներ
Բրիտանական կայսրության կին կոմանդոր շքանշան
ՀայրBenjamin Gomperz?
 Lucie Rie Վիքիպահեստում
«Նետված ծաղկաման», Լյուսի Ռի

Դեյմ Լյուսի Ռի (անգլ.՝ Dame Lucie Rie, մարտի 16, 1902, Վիեննա, Ավստրո-Հունգարական կայսրություն - ապրիլի 1, 1995, Լոնդոն, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն)[7], ավստրիական ծագումով՝ բրիտանացի բրուտագործ արվեստագետ։

Կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լյուսի Գոմպերցը[8] ծնվել է Վիեննայում, Ստորին Ավստրիայում՝ Ավստրո-Հունգարիա, հրեա բժիշկ Բենջամին Գոմպերցի ընտանիքում, ով Զիգմունդ Ֆրոյդի խորհրդատուն էր։ Լյուսին նրա կրտսեր դուստրն էր։ Նա ուներ երկու եղբայր՝ Փոլ Գոմպերց և Թեդի Գոմպերց։ Փոլ Գոմպերցը սպանվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի իտալական ռազմաճակատում 1917 թվականին։ Նա լիբերալ դաստիարակություն է ստացել[9]։

Նա խեցեգործություն է սովորել Միքայել Պովոլնիի մոտ Վիեննայի «Kunstgewerbeschule»-ում (հայ.՝ գեղարվեստական դպրոց), արվեստների և արհեստների դպրոցում, որը կապված է Վիեննայի արվեստանոցների հետ, ուր նա ընդունվել է 1922 թվականին։

Գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիեննա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լյուսի Ռիի արհեստանոցը, որը ցուցադրված է Լոնդոնի Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանում

Վիեննայում Լյուսիի քեռին ուներ արվեստի հետ կապ ունեցող աշխատանքների հավաքածու, որը ներշնչեց Լյուսիի հետաքրքրությունը հնագիտության և ճարտարապետության նկատմամբ։ Նա առաջին անգամ ոգեշնչվել է իր հորեղբոր հռոմեական խեցեղենի հավաքածուից, որը պեղվել է Վիեննայի արվարձաններից։ Նա իր առաջին ստուդիան հիմնեց Վիեննայում 1925 թվականին և նույն տարի ցուցադրեց իր աշխատանքնեռրը Ֆրանսիայում՝ Փարիզի միջազգային ցուցահանդեսում։ Նա կրել է նեոդասականություն, յուգենդստիլի, մոդեռնիզմի և ճապոնիզմի ազդեցությունը, որն մեծ դեր է խաղացել իր հետագա գործերի մեջ[10]։

1937 թվականին Ռին արծաթե մեդալ է նվաճել Փարիզի միջազգային ցուցահանդեսում (ցուցահանդես, որի համար Պաբլո Պիկասոն նկարել է հանրահայտ Գերնիկան)։ Ռիին որպես բրուտագործ իր առաջին անհատական ցուցադրությունն անցկացրել է 1949 թվականին[11]։

Լոնդոն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1938 թվականին Ռին փախել է նացիստական Ավստրիայից, որն բռնի ուժով միացվել էր նացիստական Գերմանիային, և գաղթել է Անգլիա, որտեղ հաստատվել է մայրաքաղաք Լոնդոնում[12]։ Մոտավորապես այս ժամանակ նա բաժանվեց Հանս Ռիից, մի գործարարից, ում հետ նա ամուսնացել էր Վիեննայում 1926 թվականին, և նրանց ամուսնությունը լուծարվեց 1940 թվականին։ Որոշ ժամանակ նա կացարան տրամադրեց ավստրիացի մեկ այլ էմիգրանտի՝ ֆիզիկոս Էրվին Շրյոդինգերին։ Պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո, ծայրը ծայրին հասցնելու համար, նա պատրաստում էր կերամիկական կոճակներ և զարդեր կուտյուրային առևտրային կետերի համար[12]։ Դրանցից մի քանիսն այժմ ցուցադրվում են Լոնդոնի Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանում և որպես Լիզա Սեյնսբերի հավաքածուի մաս՝ Արևելյան Անգլիայի համալսարանի Նորվիչի տեսողական արվեստների Սեյնսբերի կենտրոնում։

1946 թվականին Ռին վարձեց Հանս Քոպերին[13]՝ կերամիկայի ոլորտում փորձ չունեցող մի երիտասարդի՝ օգնելու նրան կոճակների արտադրության պրոցեսում։ Թեև Քուփերը հետաքրքրված էր քանդակագործությամբ, նա ուղարկեց նրան Հեբեր Մեթյուզ անունով մի բրուտի մոտ, որը նրան սովորեցրեց անիվի վրա կաթսաներ պատրաստել։ Ռինի և Քոփերի աշխատաքնենրը ցուցադրել են 1948 թվականին, Քոփերը դարձավ Ռիի ստուդիայի գործընկերը, որտեղ նա մնաց մինչև 1958 թվականը[14]։ Նրանց բարեկամությունը տևեց մինչև Կոպերի մահը՝ 1981 թվականին։

Ռիի փոքրիկ ստուդիան գտնվում էր Ալբիոն Մյուս 18 հասցեում՝ Լոնդոնի Հայդ պարկի մոտ գտնվող փոխակերպված ախոռների նեղ փողոցում։ Նա շատ մարդկանց հրավիրեց իր արվեստանոց և հայտնի էր նրանով, որ իր այցելուներին թեյով, տորթով և բազմաթիվ այլ թխվածքներով, քաղցրավենիքով էր հյուրասիրում։ Ստուդիան գրեթե անփոփոխ մնաց այն 50 տարիների ընթացքում, երբ նա զբաղեցնում էր այն և վերակառուցվեց Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանի կերամիկայի պատկերասրահում։

Ռին Բեռնարդ Լիչի ընկերն էր՝ 20-րդ դարի կեսերին բրիտանական ստուդիայի խեցեգործության առաջատար դեմքերից մեկը, և նա տպավորված էր նրա հայացքներով, հատկապես կաթսայի «լիարժեքության» վերաբերյալ[15]։ Բայց չնայած նրա անցողիկ ազդեցությանը, նրա վառ գույներով, նուրբ, մոդեռնիստական խեցեղենը առանձնանում է Լիչի զուսպ, գեղջուկ, արևելյան աշխատանքից։ Նա դասավանդել է Քեմբերվելի արվեստի քոլեջում 1960 թվականից մինչ 1972 թվական։

Նա իր աշխատանքի համար արժանացել է մի քանի մրցանակների և մեծ հաջողությամբ ցուցադրել է ցուցահանդեսը։ Նրա ամենահայտնի ստեղծագործությունները հասարակ իրեր են՝ ծաղկամաններ, շշեր և թասեր, որոնք որոշակի ոգեշնչում են ստացել ճապոնական, ինչպես նաև շատ այլ մշակույթներից։ Կան նաև այլ գործեր, ինչպիսիք են կոճակները, որոնք նա կտակել է իր մտերիմ ընկերոջը՝ ճապոնացի դիզայներ Իսսեյ Միյակեին[16] և թասեր՝ ներառյալ իր սեփական ձվի բաժակը, որը նա տվել է հրատարակիչ Սյուզան Շոուին[17]։

Մահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կապույտ հուշատախտակ իր նախկին տանը՝ Ալբիոն Մյուս 18, Պադինգտոն, Լոնդոն

Նա դադարեց խեցեղենի արտադրությունը 1990 թվականին, երբ տարավ ինսուլտների առաջին շարքը։ Նա մահացավ իր սեփական տանը՝ Լոնդոնում, 1995 թվականի ապրիլի 1-ին, 93 տարեկան հասակում[18]։

Ժառանգություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիի աշխատանքը նկարագրվել է որպես կոսմոպոլիտ[19]։ Նրան լավագույնս հիշում են իր ստեղծած ամանների և շշերի ձևակերպումներով։ Նրա խեցեղենը ցուցադրվում է ամբողջ աշխարհի հավաքածուներում, ներառյալ Նյու Յորքի ժամանակակից արվեստի թանգարանում, Մեծ Բրիտանիայի Յորքի արվեստի պատկերասրահում, Պիտսբուրգի Քարնեգի արվեստի թանգարանում և Շոտլանդիայի Փեյսլիի թանգարանում[20][21]։ Նա իր 60 տարվա կարիերայի ընթացքում ազդեց բազմաթիվ բրուտագործների վրա և զարգացրեց շատ հնարամիտ վառարանների հետ աշխատելու մեթոդներ[22]։ Նրա ստուդիան տեղափոխվեց և վերակառուցվեց 2009 թվականին բացված Վիկտորիայի և Ալբերտի թանգարանի նոր կերամիկական պատկերասրահում։ 1960 թվականից մինչև 1971 թվականը Քեմբերվելի արվեստի դպրոցում դասավանդելուց հետո նրան շնորհվել է Dame Commander (DCE) կոչում[23]։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1937 - Արծաթե մեդալ Փարիզի միջազգային ցուցահանդեսում։
  • 1968 Բրիտանական կայսրության շքանշանի (OBE) սպա[18]։
  • 1969 Արվեստի թագավորական քոլեջի պատվավոր դոկտորի կոչում[8]։
  • 1981 Բրիտանական կայսրության (CBE) շքանշանի հրամանատար։
  • 1991 Բրիտանական կայսրության (DBE) շքանշանի տիկին հրամանատար[12]։
  • 1992 Հերիոթ-Վաթ համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում[24]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ Rie [née Gomperz, Dame Lucie] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T072069
  4. ↑ KulturNav — 2015.
  5. ↑ Union List of Artist Names — 2018.
  6. ↑ Գերմաներեն Վիքիպեդիա (գերմ.) — 2001.
  7. ↑ «Rie, Dame Lucie». Academic.ru. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 26-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Heath, Sophie (2006 թ․ սեպտեմբերի 28). «The Lucie Rie Archive at the Crafts Study Centre». AHDS Visual Arts database. University College for the Creative Arts at Canterbury. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  9. ↑ «Rie's Upbringing». 2012 թ․ մայիսի 28.
  10. ↑ «Encyclopedia Britannica Entry».
  11. ↑ «Rie's First Show».
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Lydia Figes (2020 թ․ սեպտեմբերի 22). «Ten women artists of Jewish heritage represented in UK collections». Art UK. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  13. ↑ «Hans Coper: A Modernist Potter (1920-1981)». Ceramics Today. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  14. ↑ «Classic Ceramics - Top Pots At The Shipley Art Gallery». Culture24. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 26-ին.
  15. ↑ Gowing, Christopher; Rice, Paul (1989). British Studio Ceramics in the 20th Century. Barrie and Jenkins. էջ 113. ISBN 0-7126-2042-7.
  16. ↑ Stewart, Robin (2016 թ․ մարտի 3). «Prêt-à-Potter: Lucie Rie's Ceramics». Sothebys. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 26-ին.
  17. ↑ Cooper, Emmanuel. «Her work, timeless and majestic, remains a lasting and enduring testament to the art of the potter». Sotherbys. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Lucie Rie». Galerie Besson. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  19. ↑ «Museum's ceramic collection boosted by £20,000 Art Fund bequest». The Art Fund. 2008 թ․ ապրիլի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 11-ին.
  20. ↑ «Bowl, Lucie Rie (English, 1902–1995) c. 1980». Carnegie Museum of Art. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 4-ին.
  21. ↑ «Earthenware shallow bowl by Lucie Rie». The Art Fund. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  22. ↑ «Kiln Technique».
  23. ↑ «Awards».
  24. ↑ «Honorary Graduates». Heriot-Watt University Edinburgh. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 5-ին.

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Բիրքս, Թոնի։ Lucie Rie, Stenlake Publishing, 2009 թ.978-1-84033-448-7ISBN 978-1-84033-448-7 :
  • Քաթս, Մարգո (խմբ. ) Լյուսի Ռի և Հանս Քոփեր. Փոթերները զուգահեռ, Հերբերտ մամուլ, 1997:0-7136-4697-7ISBN 0-7136-4697-7 :
  • Կուպեր, Էմանուել (խմբ. ) Lucie Rie: The Life and Work of Lucie Rie, 1902–1995, Ceramic Review Publishing Ltd., 2002:4-86020-122-1ISBN 4-86020-122-1 :
  • Ֆրանկել, Կիրիլ. Ժամանակակից կաթսաներ. Հանս Կոպեր, Լյուսի Ռի և նրանց ժամանակակիցները, Արևելյան Անգլիայի համալսարան, 2002 թ.0-946009-36-8ISBN 0-946009-36-8 :
  • «Dame Lucie Rie, 93, Նշանավոր կերամիկ», New York Times, 3 ապրիլի, 1995, B10:

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լյուսի Ռի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ