Վինսենթ վան Գոգի կյանքի ժամանակագրություն

Ինքնադիմանկար, 1889 թվական օգոստոս, կտավ յուղաներկով, National Gallery of Art, Վաշինգտոն

Սա նկարիչ Վինսենթ վան Գոգի կյանքի ժամանակագրությունն է։ Այն որքան հնարավոր է համապատասխանում է Վինսենթ վան Գոգի կյանքին^[1]։ Այնուամենայնիվ, հնարավոր է միայն ժամանակագրությունը կառուցել, լրացուցիչ աղբյուրների հիման վրա։ Նրա նամակների մեծ մասը դեռևս թվագրված չէ, և միայն թվագրված հրատարակվել է 1973 թվականին Հան Հուլսկերի կողմից, հետագայում այն վերանայել է Ռոնալդ Փիքվանսը, իսկ հետո ուրիշները ուղղակի ուղղել են։ Ժամանակագրության շատ այլ ամսաթվերը վերցված են նրա եղբոր Թեոյի, նրա քեռու և կնքահայր Սենթի, նրա ընկերներ Էմիլ Բերնարդի ու Պոլ Գոգենի և այլոց կենսագրություններից։

Անվիճելի փաստերին և թվականներին հղում չի տված։

1850 1851 1852 1853 1855 1857 1859
1861 1862 1864 1866 1867 1868 1869
1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879
1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889
1890 1891

1850

Սկզբում Թեոդորուս վան Գոգն (1822-1885) ու Աննա Կոռնելիան վան Գոգ-Կառբենտուսը (1819-1907), ձախից աջ՝ Վինսենթ վան Գոգ (1853-1890), Աննա Կոռնելիա (1855-1930), Թեո վան Գոգ (առևտրական արվեստագետ) (1857-1891), Էլիզաբեթա Հուբերտա (1859-1936), Վիլլ վան Գոգ (1862-1941) և Կոռնելիա Վիինսենթ (1867-1900)

• Նոյեմբերի 6՝ Վինսենթ վան Գոգը (քեռի Սենթ) Հաագայում ամուսնացել է Կոռնելիա Կարբենտուսի հետ^[2]։

1851

• Մայիսի 21՝ Թեոդորոս վան Գոգը, 1849 թվականից սկսած քահանա Գրուտ-Զունդերտում, ամուսնացել է Հաագայում Աննա Կոռնելիա Կարբենտուսի՝ իր եղբայր Սենթի քենու հետ^[2]։

1852

• Մարտի 30՝ նրանց առաջին որդին՝ Վինսենթը, մահացել է ծնվելու ժամանակ^[3]։

1853

Վան Գոգի ծննդավայրը Զունդերտում

• Մարտի 30՝ Գրուտ-Զունդերտում ծնվել է Վինսենթ Վիլհելմ վան Գոգը^[4]։

1855

• Փետրվարի 17՝ ծնվել է քույրը՝ Աննա Կոռնելիա վան Գոգը (1855-1930)։

1857

• Մայիսի 1՝ ծնվել է եղբայրը՝ Թեոդորուս վան Գոգը, որին կոչում էին Թեո։

1859

• Մայիսի 16՝ ծնվել է քույրը՝ Էլիզաբեթ Հուբերտա վան Գոգը, որին կոչում էին Լայզ (1859-1936)։

1861

• Մարտի 26՝ քեռի Սենթը դառնում է «Goupil & Cie»-ի անդամ^[5]։

1862

• Մարտի 16՝ ծնվել է քույրը՝ Վիլեմինա Ջակոբա վան Գոգը, որին կոչում էին Վիլ։

1864

• Հոկտեմբերի 1՝ Զովենբերգենում սկսում է հաճախել Յան Պրովիլի դպրոց։

1866

• Օգոստոս՝ թողնում է Զեվենբերգենը։
• Սեպտեմբերի 3՝ հաճախում է Թիլբուրգի միջնակարգ The Koning Willem 2-րդ դպրոցը։

1867

• Մայիսի 17՝ ծնվել է եղբայրը՝ Կոռնելիս Վինսենթ վան Գոգը, որին կոչում էին Կոռ (1867-1900)։

1868

• Մարտ՝ թողնում է Թիլբուրգը և վերադառնում ընտանիք, Զունդերտ։

1869

• Հուլիսի 30՝ Վինսենթը Հաագայում սկսում է աշակերտությունը Goupil & Cie-ում։

1871

• Հունվար՝ Վան Գոգի ընտանիքը տեղափոխվում է Հելվոիրտ։

1873

• Հունվարի 27 - հուլիսի 15՝ Ամառային արձակուրդները ընտանիքով անցկացնում են Հելվոիրտում^[6]։
• Փետրվարի 19՝ ըստ վիճակահանությամբ Վան Գոգը ծառայելու էր բանակում, սակայն հայրը նրան ազատում է բանակից (հետևաբար, ըստ հոլանդական օրենքի չէին ծառայելու նաև նրա կրտսեր եղբայրենրը՝ Կոռը և Թեոն)^[7]։
• Մայիսի 12՝ Վան Գոգը մեկնում է Փարիզ, որտեղ նա այցելում է Լյուքսենբուրգում Goupil & Cie-ի ամենամյա սրահները։
• Մեկ տարի անց՝ աշխատում է Լոնդոնի Goupil & Cie-ում․ հայտնի չէ, թե որտեղ է նա առաջին անգամ իմացել այդ մասին։
• Օգոստոս՝ տեղափոխվում է Բրիխտոն Ուրսուլա Լոյերի և նրա դուստր Եվգենիի տուն։

1874

• Հունիսի 27 - Հուլիսի 15՝ ամառային արձակուրդները ընտանիքով անցկացնում են Հելվոիրտում։
• Օգոստոս՝ տեղափոխվում է Կեննինգտոն։
• Նոյեմբեր՝ քեռի Սենթի պահանջով տեղափոխվում է Փարիզ՝ ծանոթանալու Goupil & Cie-ին^[8]։
• Նոյեմբերի 26՝ Ջեթ Կառբենտուսը՝ Վինսենսի հորաքույրը, ամուսնանում է Անտոն Մաուվեի հետ։
• Սուրբ Ծնունդ՝ իր ընտանիքի հետ Հելվոիրտում։

1875

• Հունվարի 2՝ վերադառնում է Լոնդոն։
• Մայիս 24՝ Լոնդոնում առաջին անգամ տեղի է ունենում Goupil's-ի բացման ցուցահանդես։
• Մայիսի վերջը՝ Վան Գոգի ընտանիքը տեղափոխվում է Էտեն-Լեուր։
• Սուրբ Ծնունդ՝ իր ընտանիքի հետ Էտեն-Լեուրում։
• Դեկտեմբերի 30՝ այցելում է Հաագայում գտնվող քեռի Սեթին, խոսելու իր ապագայի մասին^[9]։
• Դեկտեմբերի 31՝ հայրը որոշում է հրաժարվել Վինսենթից^[9]։

1876

• Հունվարի 4՝ վերադառնում է Փարիզ, որտեղ Լեո Բուսը զրուցում է Վան Գոգի հետ^[10]։
• Մարտի 30՝ իր վերջին օրը Goupil-ում։
• Մարտի 31՝ երկու շաբաթով վերադառնում է Էտեն-Լեուր։
• Ապրիլի 7՝ Թեոն նույնպես այցելում է Էտեն-Լեուր^[11]։
• Ապրիլի 14՝ Վինսենթը մեկնում է Անգլիա^[12]։
• Ապրիլի 16՝ Ժամանում է Ռամսգիտ Ուիլյամ Սթոքսի դպրոցում սովորելու համար, որի մոտակայքում էր գտնվում Սպենսերի 11-րդ թաղամսը։
• Հունիս՝ Սթոքսը նրան տեղափոխել է Լինկֆիլդ Հաուս։
• Հուլիսի 3՝ Վան Գոգը տեղափոխվել է Հոլմ Քորթի Ռևերենդ Թոմաս Սլեյդ- Ջոնսի դպրոց (1829–1883):
• Սեպտեմբերի 26՝ Թեոն սկսում է կարոտել իր աշխատանքը, որովհետև հիվանդացել էր։
• Հոկտեմբերի 23՝ Թեոն դեռ հիվանդ էր, բայց մայրը մեկնում է Էտեն-Լեուր^[13]։
• Հոկտեմբերի 29՝ Վինսենթը առաջին անգամ Ռիչմոնդի մեթոդիկական եկեղեցում քարոզ է կարդում^[14]։
• Նոյեմբերի 16՝ Թեոն վերջապես թողնում է Էտեն-Լեուրը^[13]։
• Սուրբ Ծնունդ՝ Վինսենթը վերադառնում է Էտեն-Լեուր։

1877

• Հունվարից մայիս՝ աշխատել է Դորդրեխտում, որպես գրախանութի օգանական։
• Մայիսի 14՝ տեղափոխվում է Ամստերդամ համալսարան մտնելու և սովորելու^[15]։

1878

• Goupil & Cie-ը քեռի Սենթին վերադարձնում է բաժնետոմսերը։
• Մարտ՝ Տերստեգը Թեոին առաջարկում է Goupil & Cie-ի կողմից մասնակցել World Fair-ին։
• Հուլիսի 5՝ Վինսենթը հրաժարվում է ուսումնասիրություններից և վերադառնում է Էտեն-Լեուր։
• Հուլիսի 16-17՝ հայրը Լեկենում ներկայացնում է Վինսենթին Էվանջելի քոլեջի (Vlaamse opleidingsschool) կառավարիչների հետ, Բրյուսելի մոտ, Ռիվերենդ Ջոնսի ուղեկցությամբ^[16] ։ (One of six founders in 1875 was Abraham van der Waeyen Pieterszen)։
• Օգոստոսի 24՝ հետաձգում է իր մեկնումը, քրոջը՝ Աննային հարսանիքին օգնելու համար (Օգոստոսի 21), Վինսենթը մեկնելու էր Լեկեն^[17]։
• Հոկտեմբերի 27՝ Ս․ Մ․ Վոսը, Քի Վոս Սթրիքերի ամուսինը մահացել է։
• Դեկտեմբեր՝ ձախողել է քննությունները։
• Դեկտեմբերի 26՝ դիմում է Կոմիտեին (Comité d'Evangélisation) և խնդրել ընդունել Borinage-ում։

1879

• Հունվար՝ 6 ամսվա ընթացքում Վինսենթը ընդունվում է ավետարանական աշխատանքի Borinage-ում^[18]։
• Հունիսից ուշ՝ Վինսենթը ժամանակավոր վերականգնում է սովորելու պայմանագիրը, նրան տրվում է 3 ամիս մի նոր բան սովորելու համար։
• Հուլիսի 31՝ նրա պայմանագիրը ավարտվում է։
• Օգոստոսի 1՝ հաջորդ օրը, Վինսենթը ճանապարհորդում է նոր աշխատանք փնտրելու համար, ամբողջ Դորիանսում մինչև հյուսիս։ Վերջապես Տուրինում, հյուսիսից-արևելք տեղափոխվելու ժամանակ նա այցելում է Maria-Hoorebeeke-ում գտնվող Reverend Abraham van der Waeyen Pieterszen-ին, սակայն երբ նա այցելու է կիրակի օրը կեսօրից հետո (Օգոստոսի 3), սակայն Pieterszen-ը այդ ժամանակ մի քանի օր էր ինչ Բրյուսելում էր, որտեղ նրանք հանդիպում են երկուշաբթի առավոտյան (Օգոստոսի 4)^[19]։
• Օգոստոսի 5՝ նա կրկին Cuesmes-ում, Մոնսին մոտիկ. ենթադրվում էր որ Թեոն նույնպես մեկնելու է Մոնս, Վինսենթը եղբորը խնդրում է հանդիպել միմյանց հետ^[20]։
• Օգոստոս (անհայտ է)՝ օրը անցկացնում է Թեոի հետ, հեռանում է Վասմեսից, որտեղ նա բնակվել է Ջ.Բ. Դենիսի տանը (Rue du Petit Wasmes à Wasmes (Hainaut)^[21]:
• Օգոստոսի 15՝Վինսենթը վերադառնում է Էտտեն `մնալով ծնողների հետ^[22]։

1880

• Գարուն (անհայտ է)՝ մնում է Էտտենում ընտանիքի հետ^[23]։
• Մարտի 11՝ Վինսենթը դեռևս ծնողների հետ էր։
• Մարտի սկիզբ (անհայտ է)՝ երբ հայրը նրան փորձում է հոգեբուժարան տանել (Ջիիլ), նա փախչում է Քեզմես։
• Մարտի վերջ (անհայտ է)՝ Վինսենթը անում է երկրորդ քայլը Բորինաժում աշխատելու նպատակով, հետո նա այցելում է Քուրյեռ, սակայն արիություն չի ունենում մտնել Ժյուլ Բրետոնի սեփականություն^[24]։
• Ապրիլի 16՝ Մարիա-Հորեբեկում մահանում է Abraham van der Waeyen Pieterszen-ը։
• Հուլիս ամսվա առաջին օրերը՝ երբ նա վերադառնում է Քեզմես, սկսում է սովորել, և վերջերս ուղարկած ծնողների գումարները, փաստորեն Թեոից էին. շնորհակալություն հայտնելով նրա աջակցության համար, Վինսենթը փորձում է բացատրել իր ներկայիս իրավիճակը. նա մնում էր՝ Ch. Decrucq, Rue du Pavillon 8, Քեզմես հասցեում^[25]։ Թեոն նամակը փոխանցել է ծնողներին, որի ամսաթիվը հասցեագրվում է հուլիսի 5-ին^[26]։
• Օգոստոսի 20՝ կրկին հանդիպում է Թեոին^[27]։
• Սեպտեմբեր՝ սկսում է աշխատել Շարլ Բարգի հետ (Cours de dessin),

1881

• Ապրիլ՝ վերադառնում է Էտտեն և նկարում է։
• Ապրիլի 17՝ հանդիպում է Թեոին։
• Հունիսի մեջ՝ Այցելել է Էտտեն։
• Ամառ՝ Քի Վոս Սթրիքերը որոշ ժամանակ անցկացնում է Էտտենում Վինսենթի ծնողների հետ, որը սիրահարվում է նրան</ref>^[28]
• Օգոստոսի 23-26՝ ճանապարհորդում է դեպի Հաագա, որտեղ նա այցելում է Théophile de Bock-ին, մասնակցում որոշ ցուցահանդեսների և տեսնում «Պանորամա Մեսդագի» համայնապատկերը^[29]։
• Նոյեմբերի սկիզբ՝ նամակ է գրում քեռի Սթրիքերին^[30], իսկ հետո մի քանի օր անց նա Ամստերդամ է մեկնում անձամբ^[31]։
• Անհայտ՝ ժամանում է Ամստերդամ, բայց չի տեսնում Քիին, մորաքույր և հորեղբայր Սթրիքերներըը նրան ուղեկցում են էժան և հարմար բնակարան, որտեղ նա մնում է մի քանի օր^[32]։
• Նոյեմբերի 27-ից դեկտեմբերի 4՝ Երկուշաբթի երեկոյան ժամը 7-ին նա ժամանում է Հաագա, որոշ ժամանակ մնալով Անտոն Մաուի մոտ։ Մաուվը օգնում է նրան աշխատել յուղաներկերով և ջրաներկերով։
• Դեկտեմբերի 19՝ Վինսենթը դեռևս Հաագայում էր^[33], և չէր կարողանում հեռանալ, որովհետև նրա մոտ գումար չկար^[34]։ Մի քանի օր անց նա վերադառնում է Էտտեն, խոստովանելով որ վերջերս իր կյանքում հայտնվել է մի աղջիկ, որը հետևի փողոցիցի էր^[35][36]։
• Դեկտեմբերի 25՝ Սուրբ Ծննդյան տոնի ժամանակ նա վիճում է հոր հետ, որը նրան ստիպում էր Սուրբ Ծննդին մեկնել Հաագա և ապրել այնտեղ^[37][38]։

1882

• Հունվար՝ տեղափոխվեց փոքրիկ արվեստանոց, Schenkweg 138^[39]:
• Վաղ հունվարի կեսեր՝ հանդիպում Քլազինա Մարիա Հոորնիկին և հաստատում ընտանեկան հարաբերություններ։
• Հունիսի 7՝ ընկել է քաղաքային հիվանդանոց սուսնակ հիվանդությունը բուժելու համար։
• Հուլիսի 1՝ թողնում է հիվանդանոցը^[40], հաջորդ օրը գնում է կողքին գտնվող ավելի մեծ արվեստանոցը, Schenkweg 136 (since 1884: Schenkstraat 13)^[13]:
• Հուլիսի 2՝ Սիենը ունենում է տղա երեխա, որի անունը դնում են Ուիլյեմ։
• Օգոստոս՝ հետևելով Թեոյի սյցին, որը փողի գույն էր մատակարարում, Վան Գոգը սկսում է յողաներկով նկարել ծովի Սհեվենինգեն ափին։
• Նոյեմբեր՝ ուներ 6 լիտոգրաֆի տպագրության ապացույցներ։

1883

• Սեպտեմբեր՝ լքում է Սինին և տեղափոխվում Դրենթե։
• Սեպտեմբերի 11՝ ուշ երեկոյան ժամանում է Հոխվեյն և սկսում է վարձով ապրել Ալբերտուս Հարթսուիքերի և Գրութ Քերքսթրաթի հետ^[41]։
• Նոյեմբերի 1՝ այցելում է Զուելու։
• Դեկտեմբերի 5՝ Վինսենթը այցելում է Նուենեն, ապրելու ծնողների հետ։

Ծանոթագրություններ

1. «Van Gogh's Letters, Unabridged and Annotated». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 19-ին.
2. Hulsker, 6, 8
3. http://www.imdb.com/name/nm0994883/bio
4. Vincent Van Gogh - Biography, Quotes & Paintings, retrieved June 14th 2007.
5. Nonne 1988, p. 333, note 36
6. Nonne 1988, p. 345, note 40
7. Letter from father to Theo, 19 February 1873
8. Letter from mother to Theo, 28 October 1874
9. Letter from mother and father to Theo, 31 December 1875
10. Letter from father to Theo, 12 January 1876
11. Letter from father and mother to Theo, 31 March 1876
12. Letter from mother to Theo, 16 April 1876
13. Jan Hulsker (1970), p. 2-11
14. Letter 79, includes the text of Vincent's sermon
15. Letter from father to Theo, 7 May 1877
16. Letter from father to Theo, 22 July 1878
17. Letter from mother to Theo, 21 August 1878
18. Letter from father to Theo, 20 January 1879 Արխիվացված 2 Օգոստոս 2016 Wayback Machine
19. Letter from father to Theo, 7 August 1879 Արխիվացված 2 Օգոստոս 2016 Wayback Machine. Dates corrected according to the content of the letter.
20. Letter 131
21. Letter 132 Արխիվացված 2016-12-17 Wayback Machine
22. Letter from mother to Theo, 19 August 1879 Արխիվացված 2 Օգոստոս 2016 Wayback Machine
23. Erickson, page 68.
24. Letter 136, dated 24 September 1880 from Cuesmes, describes this trip as occurring in winter; see also Martin Gayford, The Yellow House: Van Gogh, Gauguin, and Nine Turbulent Weeks in Arles, Fig Tree, Penguin, 2006. 0-670-91497-5. See page 177. - March 1880 is also the date proposed by Jan Hulsker, Van Gogh in close-up, Amsterdam 1993 90-290-4914-6
25. Letter 133 Արխիվացված 2016-09-16 Wayback Machine
26. Letter from the parents to Theo, July 5, 1880 Արխիվացված Օգոստոս 2, 2016 Wayback Machine
27. Letter 134 Արխիվացված 2016-12-17 Wayback Machine
28. «Kee Vos met zoon Jan (photo)». Geheugen van Nederland. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 26-ին.
29. Letter 149, including a post-script of his mother. Dating of Van Gogh's trip revised by Roland Dorn, Van Goghs Lehrzeit bei Mauve, in: Dorn, Schröder & Sillevis (1996), p. 59 and p. 63 note 1
30. Letter 161 Արխիվացված 2016-05-13 Wayback Machine to Theo, 23 November 1881
31. Letter 162 to Theo, 1–3 December 1881, saying he has already been to Amsterdam
32. Letter 164 Արխիվացված 2017-01-09 Wayback Machine to Theo, 21 December 1881, giving more detail of visit, few days, last visit on a Sunday (presumably Sunday 27 November 1881). To be revised?!
33. Letter from mother to Theo, 19 December 1881
34. Letter 163
35. Letter 164 Արխիվացված 2017-01-09 Wayback Machine, c. December 21, 1881. No name is mentioned, but this may be the first reference to Sien.
36. «Theo van Gogh. Etten, on or about Friday, 23 December 1881». Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum. Note 16. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 26-ին. «I found a woman, by no means young, by no means pretty, with nothing special about her, if you will.»
37. Letter 166 Արխիվացված 2016-11-10 Wayback Machine, 29 December 1881
38. «To Theo van Gogh. The Hague, Thursday, 29 December 1881». Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum. Վերցված է 26 February-ին. «At Christmas I had a rather violent argument with Pa, and feelings ran so high that Pa said it would be better if I left home.»
39. «To Theo van Gogh. The Hague, Thursday, 29 December 1881». Vincent van Gogh: The Letters. Van Gogh Museum. Note 2. Վերցված է 26 February-ին. «And so I've rented a studio here, namely a room and alcove which can be made suitable.»
40. Extract from the patients' register, illustrated in: Marc Edo Tralbaut (1969), p. 87
41. Dijk & Van der Sluis (2001), pp. 102-103