Օպերա-բալետ

Օպերա-բալետ (ֆր.՝ opera-ballet) երաժշտական-թատերական ժանր, որը գերակշռում էր Ֆրանսիայում 17-18-րդ դարերի ընթացքում և բնորոշ էր այդ ժամանակաշրջանի պալատական թատրոնին («Թագավորական երաժշտական ակադեմիա»)։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օպերա-բալետի տարրեը պատրաստվել են վաղուց՝ 16-րդ դարի այսպես կոչված պալատական բալետում (ֆր.՝  ballet de cour), կատակերգական բալետներում, ստեղծված Ժան-Բատիստ Լյուլիի և Մոլիերի կողմից, ինչպես նաև Լյուլիի բալետում և օպերայում։ Այդ ժամանակ օպերան և բալետը չէին բաժանվել առանձին ժանրերի, և երգն ու պարը համակցված էին մեկ ներկայացման մեջ։ Օպերա-բալետը ֆրանսիական օպերային բեմում վերջնականորեն որպես ժանր ձևավորվել է Լյուլիից հետո, Անդրե Կարդինալ Դետուշայի, Ժան-Ժոզեֆա Մուրեի ստեղծագործություններում և առավել գունեղ՝ Անդրե Կամպրայի «Նրբակիրթ Եվրոպայում» (1697) և հատկապես «Վենետիկյան տոնակատարություններին» (1710) ստեղծագործություններում։

Օպերա-բալետը սովորաբար բաղկացած են մի շարք նկարներից՝ անտրե ( ֆր.՝ entrėes), սյուժեն գրեթե միահյուսված չէ, որտեղ զարգացած պարային տեսարանները զուգորդվում են արիաների, ասերգությունների և օպերայի այլ ձևերի հետ։ Օպերա-բալետի ամենապայծառ օրինակներն են՝ «Նրբակիրթ Հնդկաստան» (1735), «Գեբի փառատոներ» (1739)` ստեղծված Ժան Ֆիլիպ Ռամոյի կողմից։

Հետևաբար, օպերայի և բալետի` որպես առանձին թատերական ժանրի ձևավորման ընթացքում, ժանրը ոչնչացնում է իրեն։ Այնուամենայնիվ, 19-20-րդ դարերի ընթացքում նորից հայտնվել են նրա առանձին նմուշները, որոնք խորեոգրաֆիայի և երգերի միասնություն են ֆանտաստիկ կամ առասպելական ներկայացումներում՝ «Վիլի» Պուչինի (1884), «Մլադա» Ռիմսկի-Կորսակով (1890) «Քնարի ծնունդ» Ռուսելի (1925), «Հրաշքների թատրոն» Հենզե (1948, 1965, երկրորդ հրատարակություն), «Պրուսական հեքիաթ» Բլահեր (1950), «Ձյունե թագուհի» Ռաուհվերգեր (1965), «Սասունցի Դավիթ» էդգար հովհաննիսյան (1976) և այլն։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ecorcheville J., De Lulli а Rameau 1690-1730, P., 1906;
  • Kretzschmar H., Geschichte der Oper, Lpz., 1919(ռուս գրող-Կրեմչար Գ պատմությունը օպերայի-Լ 1925)
  • Masion P.-M., L'opera de Rameau, P., 1930;
  • Anthony J. K., French Opera-Ballet in the early 18th. century. Problems of definition and classification, "Journal of the American Musicological Society", 1965, v. 18, No 2, p. 197-206.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն