Sasao a Subanen

Subanen
Heograpiko a pannakaiwarwaras	Akinlaud a Mindanao, Filipinas
Lingguistika a pannakaidasig	Austronesio Malayo-Polinesio Filipino Kalatakan a Tengnga a Filipino Subanen
Pannakabingbingay	Tengnga a Subanen Akindaya a Subanen Akin-amianan a Subanen Akin-abagatan a Subanen Kolibugan Subanon Akinlaud a Subanon
Glottolog	suba1253

Ti sasao a Subanen (ammo pay a kas Subanon ken Subanun) ket ti maysa nga pagsasao nga Austronesio a maitagikua iti subgrupo ti Kalatakan a Tengnga a Filipino.^[1]:303 Masansan a maipalawag a kas agmaymaysa a pagsasao, kadawyan nga ikeddeng daytoy babaen dagiti lingguista a kas rimpuok ti dialekto ngem ad-adu a kas monolitiko a pagsasao. Ti Subanon ket insasao babaen dagiti nadumaduma a lugar ti Peninsula ti Zamboanga a kas dagiti probinsia ti Zamboanga Sibugay, Zamboanga del Norte ken Zamboanga del Sur, ken idiay Misamis Occidental ti Akin-amianan a Mindanao. Adda met dakkel a komunidad ti Subanon idiay Misamis Oriental. Kaaduan ti mangtawtawag kaniada iti Subanen, Subanon wenno Subanun, bayat a dagiti agay-ayat iti Islam tinawtawaganda ti bagbagida a kas Kalibugan.

Internal a pannakaidasig

Idasig ni Jason Lobel (2013:308) dagiti kita ti Subanen a kas dagiti sumaganad.^[1]

• Subanen
  • Akinlaud
    • Akinlaud a Subanon
    • Akinlaud a Kolibugan
  • Nuklear
    • Laud a Nuklear
      • Tawlet-Kalibugan a Subanen
      • Salug-Godod a Subanen
    • Daya a Nuklear
      • Akin-abagatan a Subanen
      • Tengnga a Subanen
      • Akin-amianan a Subanen
      • Akindaya a Subanen

Ilista ni Lobel (2013:308) dagiti sumaganad nga inobasion kadagiti tunggal maysa a sumaganad a subgrupo.

• Nuklear a Subanen: *k > Ø
• Akinlaud a Subanen: *k > /k/
• Daya a Nukklear a Subanen: *r > /l/
• Laud a Nuklear a Subanen: *r > /r/
• Akinlaud a Subanen: *r > /l/ (nawaya a napasamak, mabalin a gapu iti pannakaiyasideg iti Tausug, Maguindanaon, Butuanon, Cebuano, ken/wenno Ilonggo, a nagbalin metten iti pannakaiyallatiw iti *r > /l/ a nawaya iti tunggal maysa kaniada)

Proto-Subanen

Ti sumaganad nga imbentorio ket mabalin a makonstrukto manen para iti Proto-Subanen:^[1][2]

Dagiti paaweng

	Front	Central	Back
Close	*i		*u
Mid		*ə
Open		*a

Dagiti konsonante

		Bilabial	Alveolar	Palatal	Velar	Glottal
Stop	voiceless	*p	*t		*k	*ʔ
	voiced	*b	*d		*g
Fricative			*s
Nasal		*m	*n		*ŋ
Lateral			*l
Approximant		*w		*y

Ti Proto-Kalatakan a Tengnga a Filipino nga *h ket napukawna idin dagiti amin a puesto iti Proto-Subanen, ti *ʔ ket mabati laeng iti kamaudian a puesto.

Dagiti nagibasaran

1. Lobel, Jason William (2013). Philippine and North Bornean languages: Issues in Description, Subgrouping, and Reconstruction (PDF) (Ph.D. dissertation) (iti Ingles). University of Hawai'i at Manoa.
2. Bulalang, Sharon (2018). "Two Patterns of /a/ and /o/ Alternation in Subanon". Oceanic Linguistcs (iti Ingles). 57 (2): 289–302. doi:10.1353/ol.2018.0013.

Dagiti akinruar a silpo

• "Subanon" iti Ethnologue (Maika-23 nga ed, 2020). (iti Ingles)
• Dagiti rekording ti Subanon ket naiyarkibo iti Kaipuleohone, a mairaman ti listaan ti balikas, dagiti sentesia, ken ti maysa a tradisional a kanta (iti Ingles)