ანტალიის მუზეუმი

ანტალიის მუზეუმი
	36°53′08″ ჩ. გ. 30°40′46″ ა. გ. / 36.8856000° ჩ. გ. 30.6797000° ა. გ.
დაარსდა	1922
ქვეყანა	თურქეთი
მდებარეობა	Konyaaltı და Muratpaşa
ვიზიტორები	27 750 (2010)
ოფიციალური საიტი	http://www.antalyamuzesi.gov.tr/

ანტალიის მუზეუმი ან ანტალიის არქეოლოგიური მუზეუმი (თურქ. Antalya Müzesi) — თურქეთის ერთ-ერთი უდიდესი მუზეუმი, რომელიც მდებარეობს ანტალიაში. იგი მოიცავს 13 საგამოფენო დარბაზს და ღია ცის ქვეშ გალერეას. მუზეუმის ფართობია 7000 მ2 და გამოფენილია 5000 ხელოვნების ნიმუში. გარდა ამისა, კიდევ 25 000–30 000 არტეფაქტი, რომელთა ჩვენება შეუძლებელია, ინახება საცავებში. ^[2] ანტალიის მუზეუმი თურქეთის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მუზეუმია რადგან მასში გამოფენილია არტეფაქტების ისეთი ნიმუშები, რომლებიც ასახავს ხმელთაშუა ზღვისა და პამფილიის რეგიონების ისტორიას. მუზეუმმა 1988 წელს მოიპოვა „ევროპის საბჭოს სპეციალური პრიზი“.^[3]

მუზეუმის ისტორია

პირველი მსოფლიო ომის დასასრულს, როდესაც ანტალია იტალიის სამხედრო ოკუპაციის ქვეშ იყო, იტალიელმა არქეოლოგებმა დაიწყეს არქეოლოგიური საგანძურის ამოღება, რომელიც იპოვეს ქალაქის ცენტრში და იტალიის საელჩოს მიმდებარე ტერიტორიაზე. ამ ინიციატივების თავიდან ასაცილებლად სულეიმან ფიქრი ბეიმ, სულთნის მრჩეველმა, 1919 წელს მიმართა ანტალიის პროვინციის გუბერნატორს თავად დაენიშნა სიძველეების კურატორად და ასე დააარსა ანტალიის მუზეუმი, რათა შეეგროვებინა ის, რაც გადარჩა ქალაქის ცენტრში.

მუზეუმი თავიდან 1922 წლამდე ფუნქციონირებდა ალადინის მეჩეთში, შემდეგ 1937 წლიდან იივლი მინარეს მეჩეთში, შემდეგ კი 1972 წელს გადავიდა ახლანდელ შენობაში. 1982 წელს იგი დაიხურა ვიზიტორებისთვის მოდიფიკაციისა და რესტავრაციისათვის. მისი რეორგანიზაცია მოხდა თანამედროვე მუზეუმის კონცეფციების მიხედვით და საზოგადოებისათვის გაიხსნა 1985 წლის აპრილში, უძველესი საგნებისა და მუზეუმების გენერალური დირექტორატის მიერ ჩატარებული რესტავრაციისა და გამოფენის მოწყობის შემდეგ.

დარბაზები

ანტალიის რეგიონალური მუზეუმი შედგება 13 საგამოფენო ოთახისგან, 1 ღია ცის ქვეშ საგამოფენო ზონისგან, ასევე მასში განთავსებულია ლაბორატორიები, სათავსო, სარემონტო მაღაზიები, ფოტოგრაფიული ოთახი, საკონფერენციო დარბაზი, ადმინისტრაციული ოფისები, კაფეტერია და საცხოვრებელი ოთახები მუზეუმის თანამშრომლებისთვის.

ბუნებრივი ისტორიის დარბაზი

აჩვენებს ცოცხალ არსებებს ადამიანიდან ერთუჯრედიან ცხოველებამდე, სქემებსა და სურათებს, ნამარხებს და ძვლებს.

წინაისტორიის დარბაზი

აქ არის გამოფენილი ნამუშევრები, რომლებიც ნაპოვნია ქარაინში, ოქუზინში და სეჰაჰოიუკში. ქარაინი არის გამოქვაბული, რომელიც იყო ცივილიზაციების უწყვეტი სერიის სცენა. ნამუშევრები ქრონოლოგიურად მერყეობს პალეოლითიდან რომაულ ხანამდე. სამუშაოები მოიცავს ცხოველთა ნამარხებს და სამზარეულოს ჭურჭელს.

პროტო-ისტორიის დარბაზი

აქ არის გამოფენილი ნეოლითის, ჰალკოლითისა და ადრე ბრინჯაოს ხანის ნამუშევრები.

კლასიკური პერიოდის დარბაზი

აქ არის მიკენური ხანიდან ელინისტურ ხანამდე დათარიღებული ნამუშევრები, მათ შორის თიხის ჭურჭლის ფიგურები, ღვინის თასები და თასები. ერთ-ერთ ელინისტურ ვიტრინაში არის აპოლონის მნიშვნელოვანი ქანდაკება. გარდა ამისა, აქ არის რომაული პერიოდის ქანდაკებები, რომლებიც მუზეუმის ყველაზე დიდ ნაწილს ქმნიან. კონტეინერების სიაში შედის ლეკითოსი, ალაბასტრონი, ოინოხოე, კოტონი, არიბალოსი და ლაგინოსი.^[4]

ქანდაკების დარბაზი

ამ ოთახში გამოფენილია მითოლოგიური ფიგურების ქანდაკებები, რომლებიც თარიღდება ჩვენი წელთაღრიცხვით II და III საუკუნეებით, რომაული პერიოდით. ისინი აღმოაჩინეს პერგეს გათხრების დროს. ქანდაკებების სიაში შედის შემდეგი მითოლოგიური ფიგურები: მინერვა, ზევსი, არტემიდა, ჰარპოკრატე, აფროდიტე, ასკლეპიუსი, ტიქე, მელეაგერი, ჰეკატე, ჰერმესი და მარსიასი.^[4]

საიმპერატორო ქანდაკებების დარბაზი

აქ არის გამოფენილი ქანდაკებები რომაული პერიოდის იმპერატორების, იმპერატრიცაებისა და სხვა პერსონების გამოსახულებით. ისინი აღმოაჩინეს პერგეს არქეოლოგიური გათხრების პერიოდში. ოთახის ცენტრში არის პლანცია მაგნას დიდი ქანდაკება, რომელმაც დიდი წვლილი შეიტანა პერგეს განვითარებაში ამ ქალაქის ოქროს პერიოდში. ასევე არის იმპერატორ ადრიანეს, იმპერატორ სეპტიმიუს სევერუსისა და მისი მეუღლის იულია დომნას, რომის თანაიმპერატორის ლუციუს ვერუსის, იმპერატორ ტრაიანეს, იმპერატორ კარაკალას და მეფე ალექსანდრე მაკედონელის ქანდაკებები.^[4]

სარკოფაგის დარბაზი

აქ გამოფენილია რომაული პერიოდის სარკოფაგები პამფილიიდან და სიდემარადან. მათგან ყველაზე ლამაზია დომიტიას სარკოფაგი. სარკოფაგების ნუსხაში შედის ჰერაკლეს სარკოფაგი, დომიტიას ჯულიანუსისა და დომიტა ფილისკას სარკოფაგი, აურელია ბოტიანესა და დემეტრიას სარკოფაგი და სხვენის ტიპის დიონისეს სარკოფაგი.^[4]

მოზაიკის დარბაზი

აქ არის გამოფენილი ბიზანტიური პერიოდის მოზაიკა, რომელიც ნაპოვნია ქსანტოსის გათხრების დროს და ხატები, ანტალიის მიმდებარე რეგიონიდან.

საეკლესიო ნივთების დარბაზი

დარბაზში გამოფენილია ხის ეკლესიის ილუმინაციები, რომლებიც ასახავს იესო ქრისტეს ცხოვრებას. გარდა ამისა, გამოფენილია წმინდა ნიკოლოზის წმინდა ნაწილები.

მცირე ობიექტების დარბაზი

აქ არის გამოფენილი რომაული და ბიზანტიური პერიოდებით დათარიღებული მინის საგნები, კუმლუკაში განძზე მონადირეების მიერ ნაპოვნი ოქროში ჩასმული ვერცხლის უჯრა და საკმევლის დამჭერები (ახ. წ. VI საუკუნე). ოთახის წინა მხარეს არის ლიმირას მოპირდაპირედ აღმოჩენილი საფლავის ხაზები.

მონეტების დარბაზი

აქ წარმოდგენილია ოქროს, ვერცხლის და სპილენძის მონეტების მაგალითები ელინისტური პერიოდიდან მოყოლებული ოსმალეთის პერიოდამდე. მათგან ყველაზე საინტერესოა ქალაქის იმპერიული მონეტები.

თურქულ-ისლამური პერიოდის ნაშრომები

ეს ოთახი შეიცავს სელჩუკური და ოსმალური საგნების მაგალითებს, ოსმალეთის პერიოდის ანატოლიის ხალიჩებს, წარწერებს, წიგნებს, სასანთლეებს, ლამპრებს, დერვიშთა ატრიბუტებს და ა.შ.

ეთნოგრაფიული დარბაზი

აქ არის გამოფენილი ტანსაცმელი, ნაქარგები, იარაღი და ლითონის ნივთები ანტალიის რეგიონიდან. ოთახის ერთი კუთხე მოწყობილია, როგორც ტიპიური ანატოლიური სახლი.

ბავშვთა განყოფილება

მუზეუმის შესასვლელში მოეწყო დარბაზი, როგორც ბავშვთა მუზეუმი, რომელიც პირველია თურქეთში. ამ განყოფილების ვიტრინებში განთავსებულია სხვადასხვა საბავშვო სათამაშოები და ანტიკური ფულის ყუთები. გათვალისწინებულია მარტივი რესტავრაციები და საგანმანათლებლო საქმიანობის შესაძლებლობები, რათა ბავშვები დატკბნენ მუზეუმითა და ანტიკვარული ნივთებით და გააღვიძონ მათში ინტერესი.