Buddhisme di Malaysia

Buddha Malaysia
Jumlah penduduk
5,620,483 (2010)
Kawasan ramai penduduk
Pulau Pinang · Selangor · Kuala Lumpur · Johor
Bahasa
Mandarin · Inggeris · Thai · Sinhala · India · Melayu
Agama
Majoriti Mahayana Buddhism (Cina) · Theravada Buddhisme (Sri Lanka dan Thai)  · Sukhavana
Kumpulan etnik berkaitan
Hindu Malaysia

Buddhisme ialah agama kedua terbesar di Malaysia, selepas Islam, dengan 19.2% penduduk Malaysia menjadi Buddha walaupun beberapa anggaran meletakkan angka itu sehingga 21.6% apabila digabungkan dengan agama-agama Cina. Buddhisme di Malaysia terutamanya diamalkan oleh kaum etnik Cina Malaysia, tetapi terdapat juga Siam Malaysia, Sri Lanka Malaysia dan Burma Malaysia di Malaysia yang mengamalkan Buddhisme seperti Ananda Krishnan dan K. Sri Dhammananda dan penduduk India yang cukup besar.

Sejarah

[sunting | sunting sumber]
Patung Buddha berdiri yang dibuat dari tembaga, ditemui di lombong timah di Pengkalan Pegoh, Ipoh, Perak pada tahun 1931.

Buddhisme diperkenalkan oleh kaum India ke Kepulauan Melayu. Sumber-sumber bertulis Cina menunjukkan bahawa kira-kira 30 negeri kecil Indiais meningkat dan jatuh di Semenanjung Tanah Melayu. Buddhisme bermula apabila pedagang dan imam India mengembara laluan maritim dan membawa bersama mereka konsep agama India, kerajaan, dan seni. Selama berabad-abad orang-orang di rantau ini, terutamanya mahkamah diraja, mensintesis idea-idea India dan pribumi termasuk Hindu dan Buddha Mahayana dan yang membentuk corak politik dan budaya mereka.[1] Bagaimanapun, Kerajaan Kedah Melayu mengecam agama India selepas raja Chola dari Tamil Nadu menyerang mereka pada awal abad ke-11. Raja Kedah, Phra Ong Mahawangsa, adalah penguasa Melayu pertama yang mengecam agama India tradisional; dia masuk Islam, dan pada abad ke-15, semasa zaman kesultanan Kesultanan Melaka, majoriti orang Melayu memeluk agama Islam.

Kuil Buddha Maha Vihara d9 Brickfields, Kuala Lumpur.

Status

[sunting | sunting sumber]
Che Sui Khor Pagoda di Kota Kinabalu.
Kuil Buddha Sri Lanka (dari Lorong Timur), Sentul, Kuala Lumpur

Menurut perlembagaan Malaysia, majoriti kumpulan etnik, orang Melayu, didefinisikan secara sah sebagai Muslim. Mereka terdiri daripada 60% penduduk, dengan selebihnya kebanyakannya terdiri daripada orang Cina, yang umumnya Buddha atau Kristian, dan kurang India, yang umumnya Hindu. Terdapat juga bilangan penduduk pribumi dan pendatang yang lebih kecil; antara mereka adalah rakyat Malaysia dari Sinhala, Thai, dan Eurasia. Hampir semua umat Buddha di Malaysia tinggal di kawasan bandar, kerana mereka kebanyakannya terlibat dalam perniagaan atau bekerja dalam pelbagai kerjaya.

Baru-baru ini, beberapa pemimpin Buddha Malaysia telah bertindak balas terhadap penurunan dalam penyertaan keagamaan oleh anak-anak keluarga Buddha, telah berusaha untuk merumuskan mesej mereka untuk menangani kehidupan moden secara langsung. Kumpulan yang terlibat dalam usaha pendidikan ini termasuk Persatuan Mubaligh Buddha. Pemimpin Pertubuhan Mubaligh berpendapat bahawa, walaupun ramai pemuda berpendidikan mencari pendekatan intelektual pada agama Buddha, satu sama banyak orang lebih suka mendekati agama melalui tradisi upacara dan simbolisme. Sebagai tindak balas terhadap keperluan ini, amalan keagamaan dijalankan, tetapi dengan cara yang mudah dan bermaruah, menghapus apa yang boleh dilihat sebagai tahyul. Usaha dibuat untuk menjelaskan mengapa sutra dicampur, lampu menyala, bunga yang ditawarkan, dan sebagainya.

Sebagai agama tanpa pemimpin tertinggi untuk mengarahkan pembangunannya, Buddhisme diamalkan dalam pelbagai bentuk, yang, walaupun jarang dalam konflik terbuka, kadang-kadang boleh menyebabkan kekeliruan di kalangan umat Buddha. Di Malaysia, beberapa gerakan ekumenikal telah dibuat untuk menyelaraskan aktiviti-aktiviti pelbagai jenis Buddha. Salah satu contoh ialah pembentukan Jawatankuasa Sambutan Wesak Bersama kuil-kuil di Kuala Lumpur dan Selangor, yang menyelaraskan perayaan Wesak, cuti perayaan kelahiran Buddha. Satu inisiatif juga telah mula membentuk Majlis Buddha Malaysia, yang mewakili pelbagai aliran agama Buddha di negara ini untuk memperluaskan kerja pembangunan Buddhisme, terutamanya dalam memberikan kaitan kontemporari dengan amalan agama, serta untuk menggalakkan perpaduan antara Buddha pada umumnya.

Pada tahun 2013, sebuah video dari sekumpulan pengamal Buddha dari Singapura mengadakan upacara keagamaan di surau telah menjadi tular di Facebook. Polis Malaysia telah menangkap pemilik peranginan selepas membenarkan 13 penganut Buddha untuk menggunakan surau untuk meditasi mereka di Kota Tinggi, Johor.[2] Insiden tersebut telah menjadi kejutan kepada umat Islam di Malaysia. Ia juga menjadi topik hangat dalam media sosial. Berikutan pada 28 Ogos 2013, bilik sembahyang kontroversi itu dirobohkan oleh pengurusan peranginan dalam masa 21 hari dari tarikh penerimaan notis selepas protes banyak oleh penduduk Kota Tinggi.[3][4] Pada masa itu, Syed Ahmad Salim, pemilik resort menjelaskan bahawa dia telah membenarkan kumpulan Buddha untuk menggunakan surau untuk sesi meditasi kerana dia tidak menyedari bahawa ia adalah satu kesalahan.[5]

Pengagihan agama Buddha

[sunting | sunting sumber]

Menurut Banci 2010, 5,620,483 orang atau 19.8% penduduk mengenal pasti diri mereka sebagai Buddha. Kebanyakan orang-orang Cina mengikuti gabungan agama Buddha, Taoisme, Konfusianisme dan penyembahan nenek moyang tetapi, apabila ditekan untuk menentukan agama mereka, akan mengenal pasti diri mereka sebagai Buddha. Akibatnya, 83.6% daripada semua orang Cina Cina mengenali diri sebagai Buddha. Maklumat yang dikumpulkan dalam banci berdasarkan jawapan responden dan tidak merujuk kepada mana-mana dokumen rasmi.

Mengikut jantina dan kumpulan etnik

[sunting | sunting sumber]
Jantina Jumlah Penduduk Buddha
(Banci 2010)		 Rakyat Buddha Malaysia Rakyat Bukan Buddha Malaysia
Buddha Bumiputera Bukan Buddha Bumiputera
Buddha Melayu Buddha Bumiputera Lain Buddha Cina Buddha India Buddha Lain
Seluruh negara 5,620,483 0 33,663 5,341,687 32,441 51,274 161,418
Buddha Lelaki 2,903,709 0 16,611 2,759,151 16,888 25,429 91,630
Buddha Perempuan 2,716,774 0 17,052 2,588,536 15,553 25,845 69,788

Mengikut negeri

[sunting | sunting sumber]
Negeri Jumlah Penduduk Buddha
(Banci 2010)		 % Penduduk Negeri
Johor 989,316 29.5%
Kedah 275,632 14.2%
Kelantan 57,792 3.8%
Melaka 198,669 24.2%
Negeri Sembilan 216,325 21.2%
Pahang 215,815 14.4%
Pulau Pinang 556,293 35.6%
Perak 597,870 25.4%
Perlis 22,980 9.9%
Selangor 1,330,989 24.4%
Terengganu 25,653 2.5%
Sarawak 332,883 13.5%
Sabah 194,428 6.1%
W.P. Kuala Lumpur 597,770 35.7%
W.P. Labuan 7,795 9.0%
W.P. Putrajaya 273 0.4%

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "Early Malay Kingdoms". Sabrizain.org. Dicapai pada 2016-04-29.
  2. ^ "S'porean held in Malaysia after Buddhists use Muslim prayer room". YouTube. 2013-08-12. Dicapai pada 2016-04-29.
  3. ^ "Surau in Kota Tinggi resort demolished". The Star Online. August 28, 2013. Dicapai pada August 28, 2013.
  4. ^ "Surau kontroversi diroboh(Malay)". Kosmo!. August 28, 2013. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-04-05. Dicapai pada August 28, 2013.
  5. ^ "One year after surau controversy, normalcy returns to Johor resort". Kosmo!. 23 October 2014. Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-10-24. Dicapai pada 23 October 2014.

Bibliografi

[sunting | sunting sumber]
  • Lee, Raymond L. M.; Ackerman, Susan Ellen (1997). "In Search of Nirvana", in: Sacred Tensions: Modernity and Religious Transformation in Malaysia. University of South Carolina Press. m/s. 57–88. ISBN 978-1-57003-167-0.

Pautan luar

[sunting | sunting sumber]