Moshe Czerniak (Hebreeuws: משה צ'רניאק) (Warschau, 3 februari 1910 - Tel Aviv, 31 augustus 1984) was een Pools-Israëlisch schaker, schaakschrijver, schaakjournalist en schaakcoach. Sinds 1952 was hij Internationaal Meester (IM).[1]
Czerniak werd geboren in een betrekkelijk welvarende Joodse familie. Deze stuurde hem naar Parijs om aan de Sorbonne te studeren. In Parijs raakte hij in contact met vooraanstaande schakers zoals Aleksandr Aljechin en Sawielly Tartakower. Czerniak emigreerde in 1934 naar het Britse mandaatgebied Palestina, waar hij in 1936 de eerst uitgegeven titel won. Hij won nogmaals de schaaktitel in 1938.
In 1939 speelde hij mee in de 8e Schaakolympiade, gehouden in Argentinië. Aangezien de terugkeer van de vooraanstaande Joods-Palestijnse schakers door de Britten verboden werd, verbleef hij meer dan tien jaar in ballingschap in Buenos Aires.[2] Hier ontmoette hij zijn vrouw Sofia en speelde hij tegen Miguel Najdorf.
Na de oprichting van de staat Israël keerde hij terug met zijn familie, en richtte hij de schaakclub "Bikoere He'itim" op. In 1955 werd hij schaakkampioen van Israël, zijn derde nationale titel. In totaal vertegenwoordigde hij Israël en het Brits mandaatgebied Palestina 11 maal over bijna 40 jaar in de schaakolympiades, waarin hij 62 maal won, 56 verloor en 38 gelijk speelde. Ook won hij individuele toernooien in Amsterdam, Reggio Emilia, Netanya en Wenen. Hij speelde tegen zeven wereldkampioenen en won van sommigen.
Tot aan zijn overlijden in 1984 trainde hij de Israëlische jeugd in het schaakspel. Hij won een prijs van het Israëlisch ministerie van onderwijs voor zijn bijdrage aan de schaakcultuur in Israël.
Czerniak speelde voor Israël in negen Schaakolympiades: 1952, 1954, 1956, 1958, 1960, 1962, 1966, 1968 en 1974.[4]
In 1976 ontving hij een speciale award van het Israëlische ministerie van onderwijs voor zijn levenslange bijdrage aan educatie op schaakgebied.
Hij was de leraar van IM, tevens grootmeester op het gebied van schaakcompositie, Yochanan Afek.
Czerniak heeft in drie talen vele boeken over schaken geschreven, waaronder een boek over de Franse opening met als titel La defensa Francesca. In 1956 richtte hij het eerste Israëlische schaakblad op, 64 Squares geheten, dat in 1959 weer werd opgedoekt. Meer dan dertig jaar, tot aan zijn overlijden, was hij de schrijver van de schaakrubriek van het kwaliteitsdagblad Haaretz.
Hij heeft de schaakopening Caro Kann geanalyseerd en hij heeft zijn naam aan de volgende variant gegeven: 1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.c4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 Da5 (diagram).
Ook is een variant in de Siciliaanse verdediging, de "draak" naar hem genoemd.
In 2001 werd het Czerniak International Memorial gespeeld dat door Dov Zifroni werd gewonnen. Dit is een jaarlijks schaakevenement in Tel Aviv dat naar Czerniak is vernoemd.