Theodor Berkelmann

Theodor Berkelmann
Geboren	17 april 1894 Le Ban-Saint-Martin, Duitse Keizerrijk
Overleden	28 december 1943 Poznań, (hedendaags Polen)
Religie	Evangelisch[1]vanaf 1938: Gottgläubig[2][3][4]
Land/zijde	Duitse Keizerrijk  Weimarrepubliek  nazi-Duitsland
Onderdeel	Deutsches Heer Vrijkorps von Hülsen[5] Allgemeine-SS
Dienstjaren	1913 - 1920 1931 - 1943
Rang	SS-Obergruppenführer en Generaal in de politie
Eenheid	Jägerbataillon Nr. 11 oktober 1913 - augustus 1914[6]/1918[7] Vrijkorps von Hülsen maart 1919 - september 1919[5][6] Adjudant/23.SS-Standarte 6 maart 1931 - 15 juni 1931[8][6] Oberste SA-Führung 15 juni 1931[6] - 1 maart 1932 SS-Gruppe „Nord” 1 oktober 1932 - 1 april 1933[9][10]
Bevel	24.SS-Standarte 1 april 1933[11] - 11[11][10]/9 december 1933[12] SS-Abschnitt VI 11 december 1933 - 1 april 1936[11][13][10] SS-Oberabschnitt „Elbe” 1 april 1936[11][14]/ 28 juni 1936[15] - 20 april 1940[11][15][14][10] HSSPF „Saarland” 19 juli 1940 - 21 mei 1943[16] HSSPF „Mosel” HSSPF „Elbe” 28 juni 1938 - 20 april 1940[11][17][10] SS-Oberabschnitt „West” 20 april 1940 - 9 juli 1940[10][11][18] HSSPF „West” 20 april 1940 - 9 juli 1940[10][11][19] SS-Oberabschnitt „Rhein-Westmark” 19 juli 1940[20]/ 18 november 1941 - 21 mei 1943[20]/ 9 november 1943[21] HSSPF „Rhein-Westmark” 21 mei 1943 - 11 november 1943[16] HSSPF „Warthe” 11 september 1943/ 9 november 1943[11] - 27 december 1943[22][23] SS-Oberabschnitt „Warthe” 11 september 1943[11]/ 9 november 1943 - 27 december 1943[22][24][25][10]
Slagen/oorlogen	Eerste Wereldoorlog Westfront[2] Tweede Wereldoorlog
Onderscheidingen	Zie onderscheidingen
Ander werk	Parlementslid in de Rijksdag 29 maart 1936 - 27 december 1943[11][10]
Portaal    Tweede Wereldoorlog

Theodor Friedrich Wilhelm Hermann Berkelmann (Le Ban-Saint-Martin, 17 april 1894 - Poznań, 28 december 1943) was een Duitse SS-Obergruppenführer (luitenant-generaal) en een parlementslid voor de NSDAP in de Rijksdag.

Leven en werken

Berkelmann was de zoon van een douanebeambte.^[3] Hij voltooide zijn school en behaalde zijn einddiploma van het voortgezet onderwijs in 1913 in Colmar. In oktober 1913 trad hij als Einjährig-Freiwilliger (vrije vertaling: eenjarige vrijwilliger) in dienst van het Jägerbataillon Nr. 11. Hij eindigde de Eerste Wereldoorlog als Oberleutnant der Reserve. In maart 1919, na de oorlog, sloot hij zich aan bij het vrijkorps Hülsen, dat in 1920 werd opgeheven. Na een korte periode van werkloosheid, werkte hij tot 1922 als mijnwerker. Van 1922 tot 1926 werkte hij als commercieel handelaar in verzekeringen. Van 1926 tot 1930 was hij als sportleraar in Opper-Silezië bij een Landesschützenverband werkzaam. Van begin februari 1930 tot maart 1931 werkte hij als agrariër in Canada.^[6]

NSDAP

In het voorjaar van 1929 werd Berkelmann lid van de NSDAP en in maart van de SS. Hij werd meteen belast met de oprichting van de SS-Standarte 23 "Oberschlesien". Op 15 maart 1929 werd hij als SA-Standartenführer geplaatst in de Oberste SA-Führung, en als docent en plaatsvervangend leider van de Reichsführerschule van de SA in München.^[6]

Schutzstaffel

Op 6 maart 1932 keerde hij terug naar de SS en werd de adjudant van de Reichsführer-SS Heinrich Himmler. Van 1 oktober 1932 tot 1 april 1933 was Berkelmann Stabsführer van de SS-Gruppe "Nord" in Altona. Aansluitend nam hij de leiding over van SS-Standarte 24 "Ostfriesland“. Op 9 december 1933 werd hij tot leider van de SS-Abschnitte "Südost" in Breslau en op 1 april 1936 tot leider van de SS-Oberabschnitte "Elbe" in Dresden benoemd. Parallel met zijn benoemingen werd Berkelmann meermaals bevorderd; op 30 januari 1934 tot SS-Oberführer, op 9 september 1934 tot SS-Brigadeführer, op 13 september 1936 tot SS-Gruppenführer en ten slotte op 30 januari 1942 tot SS-Obergruppenführer.

Van juni 1938 tot april 1940 was Berkelmann Höherer SS und Polizeiführer van Elbe met zijn kantoor in Dresden en deed vervolgens vertegenwoordigingstaken. Vanaf 1940 werd hij als Höherer SS und Polizeiführer bij de Reichskommissar voor Saarpfalz en als Chef der Zivilverwaltung in Lotharingen ingezet. In november 1943 verhuisde hij voor een gelijke functie naar de Rijksgouw Wartheland.

Laatste jaren

Vanaf 1936 tot zijn dood was hij parlementslid in de Rijksdag. Berkelmann overleed op 28 december 1943 aan de gevolgen van een hersentumor.^[26][27][22]

Familie

Op 29 september 1923 trouwde Berkelmann met Gertrude Josephine Paul.^[8][3][6] Het echtpaar kreeg in 1933 een dochter genaamd Renate.^[3] Ze scheidden in 1942, en Berkelmann hertrouwde op 8 maart 1942 kort daarna met Gabriele von Finck-Wolffersdorff.^[8]

Carrière

Berkelmann bekleedde verschillende rangen in zowel de Sturmabteilung als Allgemeine-SS. De volgende tabel laat zien dat de bevorderingen niet synchroon liepen.

Datums	Deutsches Heer	Sturmabteilung	Allgemeine-SS	Politie
oktober 1913[28][7][6]	Einjährig-Freiwilliger	—	—	—
1914[28]	Soldat	—	—	—
1914[29][19][8][6]	Leutnant der Reserve	—	—	—
September 1919[7][8][6] - 1920[28]	Charakter[7] van Oberleutnant der Reserve	—	—	—
6 maart 1931[7][6]	—	—	SS-Anwärter	—
15 juni 1931[28][30][22][19][8][7][6]	—	SA-Standartenführer	—	—
1932[7]	—	SA-Oberführer	—	—
15 juni 1931[30][7][6]	—	—	SS-Standartenführer	—
30 januari 1934[30][28][22][8][19][7][6]	—	—	SS-Oberführer	—
9 september 1934[30][28][22][8][19][7][6]	—	—	SS-Brigadeführer	—
13 september 1936[31][28][22][8][19][7][6]	—	—	SS-Gruppenführer	—
15 april 1941[28][8] - 10 april 1941[22][19][7][6]	—	—	—	Generalleutnant in de politie
30 januari 1942[28][22][8][19][32][7][6]	—	—	SS-Obergruppenführer	Generaal in de politie

Lidmaatschapsnummers

• NSDAP-nr.: 128 245^[30] (lid geworden in 1 mei 1929)^{[28][22][8][19]}
• SS-nr.: 6019^[30] (lid geworden in 1 maart 1931)^[28][22][19]

Onderscheidingen

Selectie:

• IJzeren Kruis 1914, 1e Klasse^{[4][3][32][33]} en 2e Klasse^{[4][3][28][29][22][8][19]}
• Gouden Ereteken van de NSDAP^[19][22][32] op 30 januari 1939^[8][4]
• Ehrendegen des Reichsführers-SS^[31][22] op 1 december 1937^[4]
• SS-Ehrenring^[34][22] op 1 december 1937^[4]
• Kruis voor Oorlogsverdienste, 1e Klasse (4 september 1942^[11][8]) en 2e Klasse (december 1940^[8][4]) met Zwaarden^[28][22][19] - zonder Zwaarden^[8]
• Ehrenwinkel der Alten Kämpfer^[4]

Bronnen, noten en/of referenties

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Theo Berkelmann op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
• Klee, Ernst. Das Personenlexikon zum Dritten Reich (2). Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag. 2007, ISBN 978-3-596-16048-8
• (en) Yerger, Mark C. (1997). Allgemeine-SS; The Commands, Unites and Leaders of the General SS. Schiffer Military History, 29, 30, 35, 40, 42, 88, 96, 102, 113, 115, 127, 182. ISBN 0-7643-0145-4. Geraadpleegd op 22 september 2019.
• (fr) Tixier, Thierry (2019). Allgemeine SS - Polizei - Waffen SS Volume 3, SS OGRUF (Geen paginavermelding). ISBN 978-1-326-84038-9. Geraadpleegd op 10 april 2020.
• (de) SS Officers List; SS-Standartenführer to SS-Oberstgruppenführer. Schiffer Publishing Ltd, Verenigde Staten (2000), pp. 8. ISBN 0-7643-1061-5. Geraadpleegd op 1 februari 2021.
• (de) Birn, Ruth Bettina (1986). Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Droste Verlag, Düsseldorf. ISBN 3-7700-0710-7. Geraadpleegd op 29 juli 2021.
• (en) Miller, Michael D., Andreas Schulz, Ken McCanliss (2006). Leaders of the SS & German Police Volume 1. R. James Bender Publishing, San Jose, pp. 109. ISBN 978-93-297-0037-2. Geraadpleegd op 7 mei 2022.
• (de) Schulz, Andreas, Günter Wegmann (2003). Die Generale der Waffen-SS und der Polizei Band I A-G. Biblio Verlag, Bissendorf, 96, 97, 98. ISBN 3-7648-2373-9. Geraadpleegd op 9 februari 2023.

---

1. (de) Datenbank der Reichstagsabgeordneten, 10. Wahlperiode (1936). Gezien op 18 mei 2016.
2. (de) Datenbank der Reichstagsabgeordneten, 11. Wahlperiode (1938). Gezien op 18 mei 2016.
3. Birn 1986, p.332.
4. Miller 2006, p.114.
5. Miller 2006, p.110.
6. Schulz 2003, p.97.
7. Miller 2006, p.109.
8. Tixier 2019, p.SS OGRUF BERKELMANN.
9. Yerger 1997, p.96.
10. Schulz 2003, p.98.
11. Miller 2006, p.111.
12. Yerger 1997, p.182.
13. Yerger 1997, p.127.
14. Yerger 1997, p.88.
15. Birn 1986, p.63.
16. Yerger 1997, p.35.
17. Yerger 1997, p.29.
18. Yerger 1997, p.115.
19. Yerger 1997, p.30.
20. Birn 1986, p.69.
21. Yerger 1997, p.102.
22. (en) Axis Biographical Research: SS & GERMAN POLICE, SS-OBERGRUPPENFÜHRER, BERKELMANN, Theodor. Geraadpleegd op 22 september 2019.
23. Yerger 1997, p.40.
24. Yerger 1997, p.113.
25. Birn 1986, p.72.
26. Klee, 2007. blz. 42
27. (nl) Heinrich Himmler privé: brieven aan zijn vrouw 1927-1945. Gezien op 17 juli 2016.
28. (de) Saarländische Biografien: Berkelmann Theodor Friedrich Wilhelm Hermann. Gezien op 18 mei 2016.
29. (pl) DWS-xip.pl. Gezien op 18 mei 2016.
30. (de) Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 01.10.1934. p.4-5. Gezien op 18 mei 2016.
31. (de) Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 01.12.1936. p.10-11. Gezien op 18 mei 2016.
32. SS Officers List 2000, p.8.
33. (de) Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 01.12.1937. p.10-11. Gezien op 18 mei 2016.
34. (de) Dienstaltersliste der Schutzstaffel der NSDAP van 01.07.1935. p.4-5. Gezien op 18 mei 2016.

Bibliografische informatie

• Gemeinsame Normdatei: 130453277
• International Standard Name Identifier: 0000 0000 2593 0432
• Virtual International Authority File: 3580920
• WorldCat (via VIAF): 3580920