Gołuszyce

Gołuszyce

wieś
Dwór z 1880 roku.
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Pruszcz
Wysokość	96 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	371[2]
Strefa numeracyjna	0 52
Kod pocztowy	86-120[3]
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0093898
Położenie na mapie gminy Pruszcz Gołuszyce
Położenie na mapie Polski Gołuszyce
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Gołuszyce
Położenie na mapie powiatu świeckiego Gołuszyce
53°21′33″N 18°12′29″E/53,359167 18,208056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Gołuszyce – (niem. Golluschütz, 1942–1945 Gollschütz) wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Pruszcz. Według spisu powszechnego z 31 marca 2011 roku wieś liczyła 477 mieszkańców^[4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Etymologia nazwy

Nazwa tej wsi pochodzi od legendarnych gołębi Głuszców, które niegdyś osiadły na drzewach tej wsi.

Dom Opieki Społecznej w Gołuszycach

Historia

Dom Opieki Społecznej jako instytucja opiekuńcza powstał 25 stycznia 1930. Przez pierwsze 3 lata prowadziły go siostry służebniczki z Pleszewa. Nie mogły jednak podołać obowiązkom. Warunki i współpraca się nie układały po ich myśli i po trzech latach zrezygnowały.

W trakcie II wojny światowej według różnych źródeł istniał tu ośrodek dla przesiedleńców z Besarabii, dom starców dla Niemców lub też znajdowała się tu jednostka SS. Siostry służebniczki powróciły ponownie 19 marca 1945. Prowadziły dom dziecka.

W dniu 1 października 1949 podpisana została umowa zbiorowa pomiędzy zgromadzeniem sióstr Albertynek w Krakowie a wydziałem powiatowym w Świeciu na prowadzenie "Domu Opieki dla Dorosłych". W 1954 został on przemianowany na "Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych" z gospodarstwem pomocniczym, które obejmowało dawniej budynki folwarczne oraz 60 ha gruntów ornych. Na przełomie 1962 i 1963 oddany został do użytku pawilon, w którym mieszkało wówczas 170 podopiecznych. W pawilonie i dworku do końca lat 80. zamieszkało 210 mieszkańców. 13 marca 1989 spłonęły zabudowania gospodarcze, a w marcu 1990 rozwiązano umowę o prowadzeniu gospodarstwa pomocniczego.

16 maja 1991 do rejestru zabytków wpisano założenie dworsko-parkowe w Gołuszycach (dwór, park, kaplica). W ostatnich latach dobudowana została nowa klatka schodowa wraz z windą oraz rozbudowano pralnie. Przebudowano kotłownię z węglowej na olejową. Zmodernizowano kuchnię oraz pomieszczenia pawilonu. W dworku powstała nowa klatka schodowa. Uporządkowano teren parku oraz zrekultywowano staw.

W dniu 28 sierpnia 2003 siostry Albertynki zakończyły swoją misję w tutejszym domu.

Dyrektorzy

• S. Fryderyka Barbara Bryjak – kierownik i siostra przełożona (1933–1940) oraz (1945–1954)
• Kazimierz Buczma (1954–1962)
• Jerzy Wojtacki (1962–1964)
• Ksawery Warczachowski (1964–1966)
• Mieczysław Staszewski (1966–1972)
• Stefan Jarzemski (1972)
• Józef Cichański (1979)
• Hieronim Woźniak (1980–1991)
• Grażyna Partyka
• Jerzy Adamowski (styczeń 1992 – styczeń 2002)
• Zbigniew Blaurok (od kwietnia 2002)

Atrakcje turystyczne

W Gołuszycach znajduje się zespół dworsko-parkowy. Obejmuje dwór wzniesiony około 1880, kaplicę z 1929 i park krajobrazowy ze zbiornikiem wodnym oraz zabytkowym drzewostanem^[5]. Wśród starodrzewu 2 dęby o obwodach 375 i 442 cm, uznano za pomniki przyrody^[6]:

Inne mniej znaczące:

• Zespół szkoły (budynek szkoły z 1909, budynek gospodarczy z około 1910).
• Kuźnia z końca XIX w.
• Domy z początku XX w.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34842
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 324 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011. GUS. [dostęp 2017-01-03]. (pol.).
5. pruszczpomorski.pl. [dostęp 2009-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-19)].
6. Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 r.

Linki zewnętrzne

• Gołuszyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 679 .