Nieuport 23

Nieuport 23
Ilustracja
Nieuport 23 w Królewskim Muzeum Wojska w Brukseli
Dane podstawowe
Państwo

 Francja

Producent

Societe Anonyme des Establissements Nieuport

Typ

samolot myśliwski

Konstrukcja

dwupłat

Załoga

1 osoba

Historia
Data oblotu

1917

Dane techniczne
Napęd

silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb

Moc

88 kW (120 KM)

Wymiary
Rozpiętość

8,2 m płat górny
7,75 m płat dolny

Długość

6,4 m

Wysokość

2,4 m

Powierzchnia nośna

14,75 m²

Masa
Własna

355 kg

Startowa

547 kg

Osiągi
Prędkość maks.

168 km/h

Prędkość wznoszenia

5 min 42 s na 2000 m

Pułap

6500 m

Długotrwałość lotu

1 h 7'

Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm
Użytkownicy
Francja, Stany Zjednoczone, Belgia, Włochy, Rosja, Wielka Brytania, Polska

Nieuport 23francuski jednomiejscowy samolot myśliwski z okresu I wojny światowej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Silnik rotacyjny Le Rhône 9J

Nieuport 23 stanowił wersję rozwojową doskonałego francuskiego myśliwca – Nieuporta 17. Nieuport 23C1, oblatany w 1917 roku, był konstrukcją wytwórni Societe Anonyme des Establissements Nieuport pod kierownictwem inż. Gustawa Delage. Zbudowany w koncepcji półtorapłata (płat dolny ma dużo mniejsze rozmiary niż górny) samolot był niemal identyczny z poprzednikiem - kadłub przedłużono o 0,6 m, zastosowano mocniejszy napęd - silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM) oraz staranniej oprofilowano przejście osłony silnika w kadłub. W płatowcu zmieniono też synchronizator karabinu maszynowego na urządzenie systemu Constantinesco, co spowodowało konieczność przemieszczenia uzbrojenia na prawo od osi kadłuba. Wizualnie od Nieuporta 17 różnił się kształtem i odmiennym łączeniem połówek osłony silnika oraz wspomnianym przesunięciem o kilka cm na prawą stronę karabinu maszynowego Vickers[1][2][3][4].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Był to jednomiejscowy dwupłat konstrukcji mieszanej. Przednią część kadłuba stanowiła kratownica z rur stalowych, zaś tylną kratownica drewniana wzmocniona drutem. Samolot był kryty w większości płótnem (jedynie osłonę silnika wykonano z aluminium). Boki samolotu płaskie, przekrój kadłuba trapezowy. Płaty konstrukcji drewnianej, o płóciennym pokryciu. Drewniane słupki łączące płaty wzmocnione zostały drutami stalowymi, piramidka podtrzymująca płat górny nad kadłubem wykonana została z rurek stalowych. Lotki na płacie górnym, usterzenie płaskie o szkielecie z rurek stalowych, pokryte płótnem, poruszane za pomocą linek. Brak tablicy przyrządów: w różnych częściach kabiny umieszczono busolę, zegar, obrotomierz i wysokościomierz. Podwozie dwukołowe, amortyzowane sznurem gumowym, z tylną płozą ogonową. Śmigło dwułopatowe, drewniane. Napęd stanowił 9-cylindrowy silnik rotacyjny Le Rhône 9Jb o mocy 88 kW (120 KM). Uzbrojenie stanowił zsynchronizowany karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm.

Służba

[edytuj | edytuj kod]

Myśliwce Nieuport 23 stanowiły najliczniej produkowaną wersję półtorapłatów Nieuporta. Używało ich lotnictwo francuskie - Aéronautique Militaire pod wojskowym oznaczeniem Nieuport 23C1 począwszy od 1917 roku, jak również lotnictwo włoskie, belgijskie, brytyjskie i amerykańskie. Samoloty te dostarczono również Rosji, gdzie podjęto produkcję licencyjną w zakładach Duks w Moskwie[1]. Samolotem tego typu latał trzeci na liście asów lotnictwa belgijskiego (Aviation Militaire Belge) - pilot Edmond Thieffry[5].

Służba w lotnictwie polskim

[edytuj | edytuj kod]

W polskich formacjach lotniczych w Rosji używano siedmiu egzemplarzy samolotu Nieuport 23C1, które zostały włączone do wyposażenia 1. i 2. Polskiego Oddziału Awiacyjnego, podporządkowanego później II Korpusowi Polskiemu w Rosji pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Dwa samoloty Nieuport 23 tego oddziału wsławiły się udziałem w grupowym przelocie pięciu polskich samolotów z Kamieńca Podolskiego do Kaniowa nad Dnieprem (długość trasy 410 km). Samoloty miały następnie dokonać jeszcze dłuższego lotu do Bobrujska, dlatego wyposażono je w dodatkowe zbiorniki paliwa na górnym płacie. Lot został jednak udaremniony wskutek przejęcia maszyn przez wojska niemieckie 11 maja 1918 roku[6].

Po odzyskaniu niepodległości zdobyto na froncie wschodnim kolejne siedem egzemplarzy tego modelu, z których większość przeleżała w magazynach. Używano tylko jednej maszyny o numerze 3191 (nr CWL 11.04) w 1. Eskadrze Wywiadowczej, a po wojnie wykorzystywano ją w Szkole Pilotów w Bydgoszczy. Po wycofaniu z eksploatacji w lotnictwie wojskowym samolot stał się eksponatem na wystawach lotniczych LOPP[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Kowalski 2003 ↓, s. 18.
  2. Morgała 1997 ↓, s. 148–149.
  3. Goworek 1988 ↓, s. 42.
  4. Bączkowski 2000 ↓, s. 23.
  5. Cooksley 1997 ↓, s. 38–39.
  6. Morgała 1997 ↓, s. 149–150, 305.
  7. Morgała 1997 ↓, s. 150.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wiesław Bączkowski: Samoloty I wojny światowej. Warszawa: Lampart, 2000. ISBN 83-86776-54-4.
  • Peter Cooksley: Nieuport Fighters in Action - Aircraft No. 167. Carroltown: Squadron/Signal Publications Inc., 1997. ISBN 0-89747-377-9.
  • Tomasz Goworek: Samoloty myśliwskie pierwszej wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988. ISBN 83-206-0689-6.
  • Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe - litery Ł-O. T. 12. Warszawa: Bellona, 1996. ISBN 83-11-08397-5.
  • Tomasz J. Kowalski: Nieuport 1-27. Lublin: Oficyna Wydawnicza KAGERO, 2003. ISBN 83-89088-09-6.
  • Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.
  • Szymon Pilecki, Jerzy Domański: Samoloty bojowe 1910-67. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1969.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]