Wibault 70

Wibault 70
	Dane podstawowe
Państwo	Francja; Polska
Producent	Avions M. Wibault; Państwowe Zakłady Lotnicze
Typ	Samolot myśliwski
Konstrukcja	górnopłat zastrzałowy o konstrukcji całkowicie metalowej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	1 (pilot)
	Historia
Data oblotu	7 lipca 1925 (Wibault 7)
Lata produkcji	1929–1930 (w Polsce)
Wycofanie ze służby	1935
Liczba egz.	25 + 1 (prototyp)
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy Gnôme-Rhône Jupiter 9 Ac lub Wright Cyclone
Moc	500 KM (368 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	10,95 m
Długość	7,55 m
Wysokość	2,96 m
Powierzchnia nośna	22,00 m²
	Masa
Własna	871 kg
Startowa	1428 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	222 km/h
Prędkość przelotowa	200 km/h
Prędkość wznoszenia	7 m/s
Pułap	6920 m
Zasięg	700 km
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 karabiny maszynowe Vickers kal. 7,92 mm (stały, zsynchronizowany, na grzbiecie kadłuba – pilota)
	Użytkownicy
	Polska
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wibault 70C1 (czasami używana jest nazwa PZL Wibault 7) – francuski samolot myśliwski budowany w Polsce na licencji.

Historia

W połowie lat dwudziestych XX wieku francuski inż. Marcel Wibault rozpoczął pracę nad samolotem o konstrukcji całkowicie metalowej. Pierwszy taki samolot został zbudowany przez niego we własnej wytwórni lotniczej Avions M. Wibault w Billancourt koło Paryża w 1925 roku.

Oblot samolotu, który został oznaczony jako Wibault 7, nastąpił w dniu 7 lipca 1925 roku. W czasie prób stwierdzono, że samolot nie osiąga założonych osiągów, niezbyt dobre były jego właściwości pilotażowe. Po dokonaniu kilku zmian konstrukcyjnych samolot, oznaczony jako Wibault 7C1, w 1927 roku został przedstawiony na Salonie Lotniczym w Paryżu.

Samolotem Wibault 7C1 zainteresowała się polska delegacja na czele z gen. Ludomiłem Rayskim, gdyż była to nowatorska konstrukcja. W związku z tym wytwórnia Avions M. Wibault złożyła w polskim Ministerstwie Spraw Wojskowych ofertę na dostawę tego samolotu. Pierwsza propozycja dotyczyła dostawy 36 samolotów w wersji Wibault 70C1, która różniła się tylko zastosowaniem silnika Gnôme-Rhône Jupiter 9 Ad, a później 7 samolotów w wersji Wibault 73C1 z silnikiem rzędowym Lorraine-Dietrich o mocy 450 KM (331 kW).

Ministerstwo Spraw Wojskowych odrzuciło jednak te oferty, natomiast w 28 stycznia 1928 roku podpisała z firmą Avions M. Wibault umowę o zakupie licencji na budowę samolotu w wersji Wibault 70C1 w Polsce. Produkcję miała rozpocząć nowo powstała polska wytwórnia lotnicza Państwowe Zakłady Lotnicze w Warszawie. Ta decyzja przyczyniła się do rozwoju przemysłu lotniczego w Polsce.

Na początku 1928 roku do wytwórni Avions M. Wibault skierowano dwóch młodych inżynierów z wytwórni PZL: Zygmunta Puławskiego i Jerzego Dąbrowskiego po odbiór dokumentacji i zapoznania się z jego produkcją na miejscu. Francuska wytwórnia przekazała im dokumentację samolotu w wersji Wibault 70C1, który mógł być napędzany dowolnym silnikiem gwiazdowym o mocy 500 KM (368 kW) oraz w wersji Wibault 73C1 z silnikiem rzędowym Lorraine-Dietrich. Wraz z dokumentacją przekazano również dwa samoloty jako egzemplarze wzorcowe. Ponadto w wytwórni francuskie przeszkolono grupę polskich fachowców w zakresie technologii obróbki stopów lekkich, a także ich zastosowania w konstrukcji samolotów. Przeszkolenie to w znacznym stopniu przyczyniło się do rozwoju polskiego przemysłu lotniczego, gdyż pozwalał na budowę samolotów o konstrukcji metalowej.

Pod koniec 1929 roku w wytwórni PZL podjęto decyzję o rozpoczęciu produkcji serii samolotów Wibault 70C1 z silnikiem gwiazdowym Gnôme-Rhône Jupiter. Po uzgodnieniu z dowództwem lotnictwa zdecydowano się na produkcję 25 samolotów tego typu, przy czym 3 z nich miały zostać wyposażone w silniki gwiazdowe Wright Cyclone o takiej samej mocy. Samoloty produkowane na licencji w Polsce czasami są oznaczone jako PZL Wibault 7.

Pierwszy samolot Wibault 70C1 wyprodukowany na licencji zbudowano w kwietniu 1929 roku, a następnie poddano go próbom w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie. Badania te trwały do października 1929 roku, a prowadził jej płk Jerzy Kossowski. Według badań samolot ten miał nie najlepsze właściwości pilotażowe i można było go w zasadzie używać tylko do szkolenia i treningu pilotów jako maszynę przejściową.

Zgodnie jednak z postanowieniami w 1929 roku wyprodukowano 25 samolotów tego typu, po czym zakończono ich produkcję.

Budowa tych samolotów pozwoliła na opracowanie przez inż. Zygmunta Puławskiego nowego polskiego samolotu myśliwskiego, w którym wykorzystano technologię stosowaną przy budowie samolotu Wibault 70C1. Samolot otrzymał oznaczenie PZL P.1 i był pierwszym polskim całkowicie metalowym samolotem myśliwskim, który dał początek rodzinie maszyn pościgowych z "mewim płatem"; ponadto poszczególne rozwiązania techniczne Wibault 70C1, takie jak konstrukcja poszycia skrzydeł, stosowano w wielu późniejszych projektach, w tym w Łosiu.

Użycie w lotnictwie polskim

Wyprodukowane w Polsce samoloty Wibault 70C1 oraz egzemplarz wzorcowy w 1930 roku skierowano do eskadr myśliwskich 1 i 2 pułku lotniczego, gdzie do końca 1931 roku stosowano je jako samoloty myśliwskie, a potem skierowano je do eskadr treningowych. W pułkach lotniczych zostały zastąpione przez samoloty PZL P.7.

W 1933 roku zaczęto je wycofywać z pułków lotniczych i przekazywać do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Dęblinie, gdzie wykorzystywano je do 1935 roku jako samoloty szkolne typu III.

Opis konstrukcji

Samolot Wibault 70C1 był jednomiejscowym samolotem myśliwskim, górnopłatem zastrzałowym o konstrukcji całkowicie metalowej.

Kadłub miał konstrukcję półskorupową, metalową, nitowaną, składającą się z profilów wzdłużnych, pokrytych pasami z blachy duralowej z odgiętymi brzegami. Poprzecznie kształt kadłuba był usztywniony ramkami blaszanymi. W przedniej części kadłuba umieszczony był silnik gwiazdowy, za nim znajdował się zbiornik paliwa. Za zbiornikiem znajdowała się odkryta kabina pilota z kompletem urządzeń sterowniczych i przyrządów pokładowych. Na końcu kadłuba przytwierdzono metalowe usterzenie klasyczne pokryte blachą drobnożłobkowaną.

Płat miał konstrukcję dwudźwigarową, metalową i przymocowany był do kadłuba za pomocą zastrzałów z rur stalowych. Pokrycie płata stanowiła blacha duralowa żłobkowana nitowana do żeberek metodą opatentowaną przez inż. M. Wibaulta. Lotki o dużym wydłużeniu spełniały także funkcję klap.

Podwozie klasyczne dwugoleniowe, o osi łamanej, było wyposażone w amortyzatory olejowo-powietrzne.

Napęd samolotu stanowił silnik gwiazdowy, śmigło dwułopatowe, metalowe.

Bibliografia

Andrzej Morgała: Polskie samoloty wojskowe 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1972, s. 94-97.

[:1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43

PZL przed 1939 r.	PZL-SPAD S.61 PZL Wibault 7 PZL P.1 PZL Ł.2 PZL.3 PZL.4 PZL.5 PZL P.6 PZL P.7 PZL.8 PZL P.8 PZL.9 PZL P.9 PZL P.10 PZL P.11 PZL.12 PZL.13 PZL.15 PZL.16 PZL.17 PZL.18 PZL.19 PZL.22 PZL.23 Karaś PZL P.24 PZL.26 PZL.27 PZL.30 Żubr PZL.37 Łoś PZL.38 Wilk PZL.39 PZL.42 PZL.43 PZL.44 Wicher PZL.45 Sokół PZL.46 Sum PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.50 Jastrząb PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania
PZL Warszawa-Okęcie	CSS-13 LWD Junak Jak-12 PZL MD-12 PZL-101 Gawron PZL-102 Kos PZL-104 Wilga PZL-105 Flaming PZL-105 Pelikan PZL-106 Kruk PZL-110 Koliber PZL-111 Koliber-235 PZL-126 Mrówka PZL-130 Orlik PZL-230 Skorpion
WSK-Mielec	CSS-10 LWD Szpak TS-8 Bies An-2 Lim-1 Lim-2 Lim-5 Lim-6 TS-11 Iskra TS-16 Grot PZL M-2 PZL M-4 Tarpan PZL M-14 PZL M-15 (Belphegor) PZL M-17 PZL M18 Dromader PZL M19 PZL M28 Skytruck PZL M28B Bryza PZL M-20 Mewa PZL M-21 Dromader Mini PZL M-24 Dromader Super PZL M-25 Dromader Mikro PZL M26 Iskierka PZL I-22 Iryda PZL M-99 Orkan
PZL-Świdnik	PZL SM-1 PZL SM-2 PZL SM-4 Łątka PZL Mi-2 PZL W-3 Sokół PZL Kania PZL SW-4 PZL IS-2 PZL I-23
Szybowce zakładów PZL	PZL M-3 Pliszka PZL-103 PZL M-8 Pelikan PZL KR-03 Puchatek PW-5 Smyk PW-6