Đường giới hạn phía Bắc

Các sự cố thường xảy ra ở vùng biển phía nam của Đường giới hạn phía Bắc, được biểu thị bằng đường màu đỏ chia tách CHDCND Triều Tiên và Hàn Quốc.

Đường giới hạn phía Bắc (tiếng Hàn: 북방한계선／北方限界線; âm Hán Việt: Bắc phương hạn giới tuyến) tiếng Anh: Northern Limit Line hoặc North Limit Line (viết tắt: NLL) là đường phân định ranh giới ở vùng biển Hoàng Hải trong vòng tranh chấp giữa Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc trên Bán đảo Triều Tiên. Đường phân giới quân sự này đóng vai trò biên giới biển trên thực tế giữa hai miền Triều Tiên.^[1][2]

Mô tả

Đường phân giới chạy giữa phần lục địa tỉnh Gyeonggi vốn là một phần của Hwanghae trước năm 1945, và các đảo ngoài khơi liền kề, bao gồm Yeonpyeong và Baengnyeong. Do các điều kiện của hiệp ước đình chiến, phần đất liền được nhượng lại cho CHDCND Triều Tiên kiểm soát, trong khi các đảo vẫn là một phần của Hàn Quốc mặc dù gần miền Bắc hơn.

Đường phân giới kéo dài ra biển từ giới tuyến quân sự (MDL), và bao gồm các đoạn thẳng giữa 12 Điểm giữa các kênh, mở rộng trong một vòng cung ngăn ngừa lối ra giữa cả hai bên.^[3][4] Vào đầu phía tây của đường kéo dài dọc theo vĩ tuyến 38 đến đường trung tuyến giữa Triều Tiên và Trung Quốc.^[5]

Nguồn gốc

Một bản đồ của Chính phủ Mỹ cho thấy giới hạn lãnh hải 12 hải lý (22 km) của Triều Tiên, bỏ qua các hòn đảo ở phía tây bắc do UN Command quản lý, so sánh với Northern Limit Line.

Bản đồ tỉnh Hwanghae Nam của CHDCND Triều Tiên năm 1959 cho thấy một đường ranh giới phần gần các đảo của UNC, mà Hàn Quốc lập luận cho sự chấp nhận NLL của Triều Tiên.

Hiệp định Đình chiến 1953, được ký bởi CHDCND Triều Tiên và Bộ Tư lệnh Liên Hợp Quốc (UNC),^[6] kết thúc Chiến tranh Triều Tiên và quy định rằng năm hòn đảo trong đó có đảo Yeonpyeong và Baengnyeong sẽ nằm dưới sự kiểm soát của UNC và Hàn Quốc. Tuy nhiên, đã không đạt được một đường phân định ranh giới trên biển, chủ yếu vì các UNC muốn căn cứ trên 3 hải lý (5,6 km) của vùng lãnh hải, trong khi Triều Tiên muốn sử dụng 12 hải lý (22 km).^[3]

Sau khi Bộ Tư lệnh Liên Hợp Quốc và CHDCND Triều Tiên không đạt được một thỏa thuận, người ta tin rằng đường ranh giới đã được thiết lập bởi UNC như một biện pháp kiểm soát hoạt động thực tế một tháng sau khi hiệp ước đình chiến được ký kết, ngày 30/8/1953.^[3][7] Tuy nhiên bản ghi tài liệu gốc này đã không được tìm thấy.^[8] Phân giới đầu tiên được vẽ để ngăn sự xâm nhập của Hàn Quốc vào miền Bắc đe dọa hiệp ước đình chiến. Tuy nhiên, vai trò của nó đã thay đổi để ngăn tàu của Triều Tiên hướng về phía Nam.^[4]

Năm 1974 Cơ quan tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Báo cáo nghiên cứu điều tra nguồn gốc của NLL và ý nghĩa của nó, được giải mật năm 2000, nhận thấy rằng NLL được thành lập theo thứ tự thực hiện vào 14/1/1965 bởi Tư lệnh Lực lượng Hải quân Mỹ, Hàn Quốc. Một tiền đề của đường phân giới dưới một cái tên khác, đã được thành lập vào năm 1961 bởi các cùng chỉ huy. Không có tài liệu về đường phân giới trước năm 1960 có thể được CIA tìm thấy, sự nghi ngờ đối quan điểm cho rằng NLL đã được tạo ra ngay lập tức sau khi đình chiến. Mục đích ban đầu duy nhất của NLL là nhằm cấm tàu thuyền UNC từ về phía Bắc nó mà không có sự cho phép đặc biệt. Báo cáo lưu ý, tuy nhiên, trong ít nhất hai nơi NLL đã đi vào vùng nước cho là thuộc chủ quyền không tranh cãi của Triều Tiên. Không tìm thấy bằng chứng rằng Triều Tiên đã công nhận NLL.^[8][9]

Trong khi NLL đã được vẽ tại thời điểm khi một giới hạn lãnh hải 3 hải lý (5,6 km) là tiêu chuẩn, vào những năm 1970 giới hạn 12 hải lý (22 km) được quốc tế công nhận, và việc thực thi NLL cản trở Triều Tiên, trong khu vực, tiếp cận lãnh hải quan trọng (cho là thực tế hoặc tiềm năng).^[4] Năm 1973, Triều Tiên đã bắt đầu tranh cãi về NLL.^[1] Sau đó, sau khi 1982 Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982, NLL cũng cản trở Triều Tiên thiết lập một khu vực đặc quyền kinh tế hiệu quả để kiểm soát đánh cá trong khu vực.^[4][10]

Hiện chưa rõ khi nào Triều Tiên được thông báo về sự tồn tại của NLL. Nhiều nguồn tin cho rằng thông tin này đã được thông báo tức thì, nhưng vào năm 1973 Thứ trưởng Ngoại giao Kenneth Rush nói, trong một tài liệu đã được giải mật, "Joint State-Defense Message" đến Đại sứ quán Mỹ ở Seoul nói rằng "Chúng tôi nhận thức rằng không có bằng chứng NLL đã bao giờ được chính thức trao cho Triều Tiên."^[11][12] Tuy nhiên, Hàn Quốc lập luận rằng cho đến năm 1970, Triều Tiên mặc nhiên công nhận các đường ranh giới như là một đường phân định ranh giới biển.^[13] CHDCND Triều Tiên ghi nhận trong Niên giám Trung ương 1959 của họ của một đường ranh giới gần các đảo do UNC kiểm soát, cách khoảng ba hải lý, mà Hàn Quốc lập luận cho sự chấp nhận NLL của Triều Tiên..^[14]

Tình trạng

Đường biên giới này không được Triều Tiên công nhận.^[15] Các lực lượng hải quân của Triều Tiên và Hàn Quốc thường xuyên tuần tra các khu vực xung quanh NLL. Do Triều Tiên không công nhận đường phân giới, tàu đánh cá của họ đánh bắt gần hoặc trên đường giới hạn, được hộ tống bởi tàu hải quân của CHDCND Triều Tiên.^[16]

Quan điểm của Bộ Tư lệnh Liên Hợp Quốc (UNC)

UNC nhấn mạnh vị thế của mình về vấn đề biên giới ngày 23/ 8/1999, tuyên bố rằng vấn đề NLL là không thể thương lượng, vì đường ranh giới đã được công nhận là đường biên giới biển trên thực tế trong nhiều năm dài giữa hai miền Triều Tiên.^[3]

"NLL đã phục vụ như là một phương tiện hiệu quả ngăn ngừa căng thẳng quân sự giữa lực lượng quân đội Triều Tiên và Hàn Quốc trong 46 năm. Nó phục vụ như là một đường phân định ranh giới thực tế, trong đó đã góp phần vào sự tách biệt của các lực lượng."

— 1999. 6. 11, United Nations Command^[3]

UNC nhấn mạnh rằng NLL phải được duy trì cho đến khi một đường phân giới quân sự (MDL) có thể được thiết lập thông qua một Ủy ban quân sự chung dựa trên thỏa thuận đình chiến.^[17]

Tuy nhiên, trong một điện tín ngoại giao Mỹ 1973, bây giờ đã được giải mật, lưu ý rằng UNC phản đối sự xâm nhập của Triều Tiên trong phạm vi 3 hải lý (5,6 km) của các đảo do UNC kiểm soát là vi phạm thỏa thuận đình chiến, nhưng không phản đối các xâm phạm NLL do NLL đã không được đề cập trong hiệp định đình chiến. Hàn Quốc muốn mô tả tất cả thâm nhập NLL là "hành động khiêu khích quân sự", nhưng Mỹ xem đó như là một vấn đề nghiêm trọng đối với quan điểm Mỹ về thỏa thuận đình chiến.^[18][19] Năm 1975, quan điểm của UNC là việc đánh cá và tuần tra của Triều Tiên ở phía nam của NLL, bên ngoài phạm vi 3 hải lý (5,6 km) của các đảo do UNC quản lý, là không thể biện minh cho hành động xâm phạm vùng nước do UNC kiểm soát; UNC sẽ không tham gia vào việc thiết lập một vùng đánh cá riêng của Hàn Quốc.^[20]

Quan điểm của CHDCND Triều Tiên

Biên giới trên biển tranh chấp giữa Triều Tiên và Hàn Quốc ở biển Hoàng Hải:^[21]      A: Đường giới hạn phía bắc do Bộ tư lệnh Liên Hợp Quốc tạo ra nam 1953^[22]
     B: Triều Tiên tuyên bố "Inter-Korean MDL", 1999^[23] Các địa điểm của đảo cụ thể được phản ánh trong cấu hình của mỗi ranh giới trên biển, bao gồm : 1–Đảo Yeonpyeong : 2–Đảo Baengnyeong : 3–Đảo Daecheong ----

Các khu vực khác trên bản đồ

4-Jung-gu (Incheon Intl. Airport), 5-Seoul, 6-Incheon, 7-Haeju, 8-Kaesong, 9-Ganghwa County, 10-Bukdo Myeon, 11-Deokjeokdo, 12-Jawol Myeon, 13-Yeongheung Myeon

Sau khi hiệp định đình chiến 1953 được ký kết giữa Liên Hợp Quốc và Triều Tiên, thỏa thuận về một phần mở rộng trên biển của khu vực phi quân sự đã không đạt được. Năm 1955, Triều Tiên tuyên bố lãnh hải mở rộng 12 hải lý (22 km). từ bờ biển.^[24] Hơn nữa, Triều Tiên đã không tranh luận một cách chính thức hoặc chủ động vi phạm NLL tới năm 1973. Lần đầu tiên, các nhà đàm phán của Triều Tiên tại cuộc họp 346 của Ủy ban đình chiến quân sự đã phản đối tình trạng của đường phân giới.^[1] Triều Tiên sau đó đưa các nhóm lớn tàu tuần tra qua NLL trên khoảng 43 lần trong tháng mười và tháng mười một.^[25][26] Triều Tiên nói rằng nó đã không được thông báo về sự tồn tại của đường phân giới,^[13][27] mà bây giờ được khẳng định bằng giải mật điện tín ngoại giao của Mỹ,^[11][12] vì vậy họ không thể kháng nghị nó sớm hơn.

Hãng tin nhà nước chính thức của Bắc Triều Tiên KCNA mô tả các dòng như "phòng tuyến sau cùng để ngăn chặn người dân đào thoát về phía bắc" được vẽ ra để đáp ứng "lợi ích tự biện minh của Washington."^[27]

Vào ngày 01/8/1977, Triều Tiên đã thành lập một khu đặc quyền kinh tế lên rộng 200 hải lý (370 km).^[28] Họ cũng cố gắng thiết lập một khu vực ranh giới quân sự 50 hải lý (93 km) xung quanh các hòn đảo tranh chấp với Hàn Quốc dọc theo NFL; Tuy nhiên, tuyên bố này đã bị từ chối.^[29][30]

Với sự sụp đổ của Liên Xô năm 1991, Triều Tiên muốn thiết lập một đặc khu kinh tế và cảng biển quốc tế ở Haeju, cảng nước sâu phía Nam của họ, để phát triển các cơ hội thương mại thay thế. Tuy nhiên, với việc thi hành NLL, việc tiếp cận với Haeju yêu cầu các tàu vận chuyển phải đi dọc theo bờ biển của Triều Tiên 65 hải lý (120 km), trong phạm vi 3 hải lý (5,6 km) của bờ biển. Điều này ngăn cản sự phát triển của Haeju như một cảng quốc tế lớn.^[31]

Kể từ tháng 9/1999, Triều Tiên đã tuyên bố một "Giới tuyến quân sự Biển Tây" (còn gọi là "Giới tuyến quân sự Liên Triều - Inter-Korean MDL") tiến về phía nam nhiều hơn. đường ranh giới trên biển này là một đường mở rộng từ ranh giới đất liền cách đều với đất liền của hai miền, với các kênh đến các đảo phía tây bắc dưới sự kiểm soát UNC, tuyên bố được dựa trên quyết định giới hạn luật quốc tế.^[2][3][32]

Theo một bài báo năm 2002 của KCNA, NLL vi phạm thỏa thuận đình chiến của Hàn Quốc và lãnh hải 12 dặm theo quy định của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển. Bài báo khẳng định Đường giới hạn phía Bắc là một nguyên nhân gốc rễ của xung đột vũ trang, và bằng cách khẳng định đường phân giới Mỹ và Hàn Quốc tìm cách sử dụng nó để châm ngòi cho cuộc xung đột quân sự.^[33] Một bài báo trước đó cho biết tại cuộc họp của ủy ban đình chiến quân sự trong tháng 12 năm 1973 và tháng 7 năm 1989 Triều Tiên cho rằng cuộc xung đột trong tương lai là không thể tránh khỏi đường ranh giới quân sự được vẽ trên Hoàng Hải bị xóa bỏ, và thúc giục Mỹ đàm phán biện pháp như vậy.^[34]

Ngày 21/12/2009, Triều Tiên thành lập một "peacetime firing zone" phía nam của NLL trong vùng biển tranh chấp với Hàn Quốc.^[35][36]

Quan điểm của Hàn Quốc

Quan điểm của Hàn Quốc từ những năm 1970 là:^[25]

• NLL  là một biện pháp không thể thiếu để thực thi các Hiệp định đình chiến;
• NLL ở vị trí gần giữa các đảo của Hàn Quốc và đất liền Triều Tiên;
• Triều Tiên đã ngầm chấp thuận NLL cho đến 1973, vì vậy mặc nhiên công nhận NLL.

Năm 2002, Bộ Quốc phòng công bố một bài báo khẳng định lại tính hợp pháp của NLL, và cho rằng tuyên bố của CHDCND Triều Tiên về NLL là không có căn cứ.^[13] Tài liệu này kết luận rằng:

• NLL đã là giới tuyến biển thực tế trong 49 năm qua và đã được khẳng định và xác nhận bởi Hiệp ước Cơ bản Liên Triều 1992 (1992 South-North Basic Agreement);
• Cho đến một đường ranh giới biển không xâm lược mới được thành lập, NLL sẽ được duy trì giống như giới tuyến quân sự trên đất liền, và các quyết định phản ứng sẽ được thực hiện cho tất cả các sự xâm nhập của Triều Tiên;
• Bất kỳ đường ranh giới biển không xâm lược mới chỉ có thể được thành lập thông qua các cuộc thảo luận giữa hai miền, và NLL không phải là chủ đề đàm phán giữa Mỹ hoặc UNC với miền Bắc;
• Các tuyên bố của Triều Tiên vi phạm Hiệp định đình chiến và không tương thích với tinh thần và các quy định của luật quốc tế.

Ngày 4/10/2007, Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il đã giải quyết các vấn đề tranh chấp NLL bằng một tuyên bố chung:^[2]

"Hai miền đã đồng ý để tạo ra một khu vực hòa bình và hợp tác đặc biệt ở Biển Tây 'bao gồm Haeju và vùng phụ cận trong một nỗ lực nhằm chủ động thúc đẩy bằng việc tạo ra một khu vực đánh cá chung và khu vực hòa bình trên biển, thiết lập một vùng kinh tế đặc biệt, tận dụng hải cảng Haeju, cho phép các tàu dân sự đi qua các tuyến đường kết nối trực tiếp tới Haeju và hoạt động chung ở khu vực cửa sông Hàn. "

Tuy nhiên, sau này Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak từ chối tiếp cận này, mô tả NLL là "biên giới quan trọng góp phần gìn giữ hòa bình trên đất của chúng ta."^[2]

Các học giả Hàn Quốc tại Viện Hàng hải Hàn Quốc lập luận vào năm 2001, tình trạng pháp lý giữa hai miền Triều Tiên là một chế độ đặc biệt chi phối bởi các thỏa thuận đình chiến, chứ không tuân theo các luật quốc tế thông thường ví dụ như Luật Biển. Do đó, NLL là tùy thuộc vào thỏa thuận chính trị giữa hai miền Triều Tiên, chứ không phải là chế tài luật quốc tế.^{[25]:212–214}

Quan điểm của Mỹ

Quan điểm của Chính phủ Mỹ, phân tách từ Bộ Tư lệnh Liên Hợp Quốc, không được thể hiện rõ nét. Khi được hỏi về NLL, đại diện chính phủ Hoa Kỳ thường tham vấn các câu hỏi đến UNC ở Hàn Quốc.^[11]

Tháng 2/1975, Ngoại trưởng Henry Kissinger viết trong một điện tín mật, hiện đã được giải mật, rằng "Miền Bắc tuần tra đường giới hạn không có tư cách pháp lý quốc tế... Trong chừng mực nó có mục đích đơn phương phân chia vùng biển quốc tế, nó rõ ràng là trái với luật quốc tế và quan điểm của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển."^[11][37] Trước đó, vào năm 1973 một "Joint State-Defense Message" Đại sứ quán Mỹ ở Seoul nói rằng Hàn Quốc "là sai lầm trong giả định chúng tôi sẽ tham gia trong nỗ lực để áp dụng NLL",^[11] và Đại sứ Mỹ nói với chính phủ Hàn Quốc rằng tuyên bố lãnh hải 12 dặm (19 km) của Triều Tiên đã tạo ra một khu vực bât ổn với NLL.^[38]

Trong tháng 11/2010, sau khi Triều Tiên pháo kích Yeonpyeong, Tổng thống Barack Obama cho biết Mỹ đang "vai kề vai" với Hàn Quốc và lên án các cuộc tấn công, nhưng không đề cập cụ thể về NLL.^[11]

Xung đột biên giới

Bài chi tiết: Xung đột Triều Tiên hậu 1953

Cuộc đụng độ giữa tàu đánh cá và tàu hải quân của Hàn Quốc thường xuyên xảy ra dọc theo NFL. Do vùng biển dọc theo NFL rất giàu cua xanh, các vụ đụng độ trên biển đôi khi được gọi là "Chiến tranh Cua".^[39] Các sự cố bao gồm:

• Trận chiến Yeonpyeong lần 1 (1999) - Bốn tàu tuần tra của Triều Tiên và một nhóm các tàu đánh cá vượt qua ranh giới và bắt đầu một cuộc đấu súng khiến một tàu của Triều Tiên bị chìm, năm tàu tuần tra bị hư hỏng, 30 thủy thủ thiệt mạng và 70 người bị thương.
• Trận chiến Yeonpyeong lần 2 (2002) - hai tàu tuần tra của Triều Tiên vượt qua NLL gần đảo Yeonpyeong và bắt đầu pháo kích; sau khi bị áp đảo và bị thiệt hại, các tàu rút lui.
• Ngày 01/11/2004 ba tàu của Triều Tiên vượt qua NLL. Họ bị các tàu tuần tra của Hàn Quốc thông báo phản đối, nhưng không trả lời. Các tàu Hàn Quốc đã nổ súng và tàu Triều Tiên rút lui mà không bắn trả. Không có thương vong được báo cáo.^{[cần dẫn nguồn]}
• Trận chiến Daecheong (2009) - Một chiếc tàu pháo của Triều Tiên vượt qua NLL và đi vào vùng biển gần đảo Daecheong, tàu Hàn Quốc khai hỏa và báo cáo gây thiệt hại nghiêm trọng cho một tàu tuần tra của Triều Tiên và một người chết.^[40]
• Vào ngày 27/1/2010, Triều Tiên bắn pháo vào các nước ở gần tàu NLL và tàu Hàn Quốc bắn trả.^[41] Vụ việc xảy ra gần đảo Baengnyeong do Hàn Quốc kiểm soát.^[42] Ba ngày sau đó, Triều Tiên tiếp tục bắn pháo về phía khu vực này.^[43]
• Sự cố đắm tàu Cheonan (2010) - ROKS Cheonan (PCC-772), một tàu hộ tống của Hàn Quốc, bị đánh chìm bởi một vụ nổ, giết chết 46 thủy thủ; kết quả của cuộc điều tra quốc tế do hàn Quốc đứng đầu đã đổ lỗi cho Triều Tiên, vốn đã từ chối tham gia.
• Pháo kích Yeonpyeong (2010) - quân đội Triều Tiên đã bắn khoảng 170 quả đạn pháo vàođảo Yeonpyeong, giết chết bốn người Hàn Quốc, làm bị thương 19, và gây thiệt hại trên diện rộng đến các cư dân làng chài trên đảo.

Tổng số

Nhìn chung, các tranh chấp đã dẫn đến:

• 54 nhân viên quân sự của Triều Tiên thiệt mạng
• 54 nhân viên quân sự của Hàn Quốc thiệt mạng
• 95 nhân viên quân sự của Triều Tiên bị thương
• 99 nhân viên quân sự của Hàn Quốc bị thương
• 4 thường dân của Hàn Quốc thiệt mạng
• 19 thường dân của Hàn Quốc bị thương

Quân trang bị mất hoặc hư hại bao gồm:

• 1 tàu phóng lôi của Triều Tiên bị chìm
• 1 tàu pháo của Triều Tiên bị hư hỏng
• 6 tàu tuần tra của Triều Tiên bị hư hỏng
• 1 tàu hộ tống của Hàn Quốc bị chìm
• 1 tàu tuần tra của Hàn Quốc bị chìm
• 1 tàu hộ tống của Hàn Quốc bị hư hỏng
• 2 tàu tuần tra của Hàn Quốc bị hư hỏng

Xem thêm

• Phân chia Triều Tiên
• Khu phi quân sự Triều Tiên
• Khu phi quân sự
• Hiệp định đình chiến 1953 - toàn văn hiệp định bằng tiếng Anh.

Chú thích

1. ^ Elferink, Alex G. Oude. (1994). The Law of Maritime Boundary Delimitation: a Case Study of the Russian Federation, tr. 314, tại Google Books
2. ^ Jon Van Dyke (ngày 29 tháng 7 năm 2010). “The Maritime boundary between North & South Korea in the Yellow (West) Sea”. 38 North. U.S.-Korea Institute, Johns Hopkins University School of Advanced International Studies. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2010.
3. ^ Moo Bong Ryoo (11 tháng 3 năm 2009). The Korean Armistice and the Islands (PDF). Strategy research project (Bản báo cáo). U.S. Army War College. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 21 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2010.
4. ^ Kotch, John Barry; Abbey, Michael (2003). “Ending naval clashes on the Northern Limit Line and the quest for a West Sea peace regime” (PDF). Asian Perspectives. 27 (2): 175–204. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 1 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2010.
5. The Republic of Korea Position Regarding the Northern Limit Line (Bản báo cáo). The Ministry of National Defense, Republic of Korea. tháng 8 năm 2002. tr. map II.4.A. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2010.
6. Armistice Agreement, paragraph 13(b).“Transcript of Armistice Agreement for the Restoration of the South Korean State (1953)”. Our Documents. 27 tháng 7 năm 1953. Truy cập ngày 3 tháng 9 năm 2013.
7. Yŏnʼguwŏn, Hanʼguk Kukpang (1999). “Defense white paper”. Ministry of National Defense, Republic of Korea.
8. ^ Terence Roehrig (ngày 30 tháng 9 năm 2011). The Northern Limit Line: The Disputed Maritime Boundary Between North and South Korea (PDF) (Bản báo cáo). The National Committee on North Korea. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2012.
9. The West Coast Korean Islands (PDF) (Bản báo cáo). Central Intelligence Agency. tháng 1 năm 1974. BGI RP 74-9 / CIA-RDP84-00825R00300120001-7. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 5 tháng 7 năm 2017. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2012.
10. John M. Glionna (ngày 6 tháng 1 năm 2011). “Sea border a trigger for Korean peninsula tension”. Los Angeles Times. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2011.
11. ^ Daniel Ten Kate & Peter S. Green (ngày 17 tháng 12 năm 2010). “Holding Korea Line Seen Against Law Still U.S. Policy”. Bloomberg. San Francisco Chronicle. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2010. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2010. Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
12. ^ Kenneth Rush (ngày 22 tháng 12 năm 1973), ROKG legal memorandum on northwest coastal incidents, U.S. Department of State, 1973STATE249865, truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2010, We are aware of no evidence that NLL has ever been officially presented to North Korea. We would be in an extremely vulnerable position of charging them with penetrations beyond a line they have never accepted or acknowledged. ROKG is wrong in assuming we will join in attempts to impose NLL on NK.
13. ^ The Republic of Korea Position Regarding the Northern Limit Line (Bản báo cáo). The Ministry of National Defense, Republic of Korea. tháng 8 năm 2002. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2010.
14. The Republic of Korea Position Regarding the Northern Limit Line (Bản báo cáo). The Ministry of National Defense, Republic of Korea. tháng 8 năm 2002. tr. map II.2.C (map copy on commons). Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2010.
15. Roehrig, Terence (2009). "North Korea and the Northern Limit Line". North Korean Review. 5 (1): 8 – 22.
16. Hyŏn, In-tʻaek; Schreurs, Miranda Alice (2007). The environmental dimension of Asian security: conflict and cooperation over energy, resources, and pollution. US Institute of Peace Press. tr. 121. ISBN 978-1-929223-73-2.
17. NLL - Controversial Sea Border Between S.Korea, DPRK ngày 21 tháng 11 năm 2002. PRC newspaper People's Daily
18. U.S. Ambassador Francis Underhill (ngày 20 tháng 12 năm 1973), ROK legal position on northwest coastal incidents, U.S. Department of State, 1973SEOUL08574, truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2010, We have protested, as armistice agreement violations, intrusions within three mile contous waters of UNC controlled islands. However UNC has not protested NLL intrusions since line is not specifically mentioned in armistice agreement.
19. Henry Kissinger (ngày 7 tháng 1 năm 1974), Northern Limit Line: Defining Contiguous Waters, U.S. Department of State, 1974STATE002540, truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2010, UNC Rules of Engagement has been that territorial sea rights will be enforced within three miles of ROK land areas.
20. Carlyle E. Maw (ngày 23 tháng 8 năm 1975), Future actions in international waters off ROK coast, U.S. Department of State, 1975STATE201476, truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2010, We are concerned that ROK may tend to define very broadly what is an NK hostile act or threat to security, and hence may wish to take counter-actions which would be difficult for us to justify.... Mere NK fishing or patrolling in high seas south of NLL, even if near ROK fishing boats, cannot be used as justification for coercive actions by UNC.... ROKG should clearly understand that we will not participate in any action to establish area as exclusive ROK fishing zone.
21. Ryoo, Moo Bong. (2009). "The Korean Armistice and the Islands," Lưu trữ 2013-02-21 tại Wayback Machine p. 13 (at PDF-p. 21 Lưu trữ 2013-02-21 tại Wayback Machine). Strategy research project at the U.S. Army War College; retrieved 26 Nov 2010.
22. "Factbox: What is the Korean Northern Limit Line?" Reuters (UK). ngày 23 tháng 11 năm 2010; retrieved 26 Nov 2010.
23. Van Dyke, Jon et al. "The North/South Korea Boundary Dispute in the Yellow (West) Sea," Marine Policy 27 (2003), 143-158; note that "Inter-Korean MDL" is cited because it comes from an academic source Lưu trữ 2012-03-09 tại Wayback Machine and the writers were particular enough to include in quotes as we present it. The broader point is that the maritime demarcation line here is NOT a formal extension of the Military Demarcation Line; compare "NLL—Controversial Sea Border Between S.Korea, DPRK, " People's Daily (PRC), ngày 21 tháng 11 năm 2002; retrieved 22 Dec 2010
24. Roehrig, Terence, "Korean Dispute over the Northern Limit Line: Security, Economics, or International Law?," Maryland Series in Contemporary Asian Studies, Vol. 2008: No. 3, pp, 8-9.
25. ^ Seong-Geol Hong; Sun-Pyo Kim; Hyung-Ki Lee (ngày 30 tháng 6 năm 2001). “Fisheries Cooperation and Maritime Delimitation Issues between North Korea and Its Neighboring Countries” (PDF). Ocean Policy Research. Korea Maritime Institute. 16 (1): 191–216. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 23 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2010.
26. Factbox: What is the Korean Northern Limit Line? Tue Nov 23, 2010. Reuters
27. ^ “Truth behind "Northern Limit Line" Disclosed”. Korean Central News Agency. ngày 25 tháng 6 năm 2007.
28. Central People's Committee (ngày 21 tháng 6 năm 1977). “Decree by the Central People's Committee establishing the Economic Zone of the People's Democratic Republic of Korea” (PDF). United Nations - Office of Legal Affairs. Truy cập ngày 31 tháng 3 năm 2014.
29. Johnston, Douglas M.; Valencia, Mark J. (1991). Pacific Ocean boundary problems: status and solutions. Martinus Nijhoff Publishers. tr. 81. ISBN 978-0-7923-0862-1.
30. Maritime Claims Reference Manual - Korea, Democratic People's Republic of (North Korea) (PDF) (Bản báo cáo). U.S. Department of Defense. ngày 23 tháng 6 năm 2005. DoD 2005.1-M. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 15 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 14 tháng 3 năm 2012.
31. Rodger Baker (ngày 24 tháng 11 năm 2010). “Importance of the Koreas' Northern Limit Line”. STRATFOR. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2010.
32. KPA urges U.S. and S. Korea to accept maritime demarcation line at West Sea. Korean Central News Agency. ngày 21 tháng 7 năm 1999.
33. “Northern Limit Line rejected”. Korean Central News Agency. ngày 2 tháng 8 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2012.
34. “Withdrawal of "northern limit line" called for”. Korean Central News Agency. ngày 9 tháng 7 năm 2002. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 11 tháng 3 năm 2012.
35. N. Korea sets 'firing zone' along western sea border. Yonhap. ngày 21 tháng 12 năm 2009.
36. “KPA Navy Sets up Firing Zone on MDL”. Korean Central News Agency. ngày 21 tháng 12 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2010.
37. Henry Kissinger (ngày 28 tháng 2 năm 1975), Public affairs aspects of North Korea boat/aircraft incidents, U.S. Department of State, 1975STATE046188, truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2010
38. U.S. Ambassador Francis Underhill (ngày 18 tháng 12 năm 1973), Defusing western coastal island situation, U.S. Department of State, 1973SEOUL08512, truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2010, there is an area between the two island groups off the Ongjin Peninsula where a 12-mile North Korean territorial sea claim and the Northern Limit Line create a zone of uncertain status.
39. Glosserman, Brad (ngày 14 tháng 6 năm 2003). “Crab wars: Calming the waters in the Yellow Sea”. Asia Times. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2010.
40. Kim, San (ngày 10 tháng 11 năm 2009). Koreas clash in Yellow Sea, blame each other. Yonhap.
41. North and South Korea exchange fire near sea border. BBC News. ngày 27 tháng 1 năm 2010.
42. N. Korea fires into western sea border. Yonhap. ngày 27 tháng 1 năm 2010.
43. Tang, Anne (ngày 29 tháng 1 năm 2010). “DPRK fires artillery again near disputed sea border: gov't”. Xinhua.

Tham khảo

• Van Dyke, Jon M., Mark J. Valencia and Jenny Miller Garmendia. "The North/South Korea Boundary Dispute in the Yellow (West) Sea" Lưu trữ 2012-03-09 tại Wayback Machine. Marine Policy 27 (2003), 143-158.
• Roehrig, Terence. "The Origins of the Northern Limit Line Dispute". NKIDP e-Dossier no.6 (May 2012).