Bức xạ (định hướng)

Bức xạ (tiếng Anh: Radiation) là từ được sử dụng trong khoa học và trong văn học nghệ thuật.

Vật lý học và dẫn xuất

Bức xạ là quá trình vật lý trong đó một thực thể phát ra năng lượng truyền ra môi trường hoặc chân không, và được hấp thụ bởi các thực thể khác. Các dẫn xuất là phân loại bức xạ, và tác động của bức xạ trong thực tế ^{[note 1]}.

Vât lý

• Bức xạ điện từ là bức xạ ở dạng sóng điện từ, bao gồm các hiện tượng như sóng vô tuyến và ánh sáng nhìn thấy được.
• Bức xạ nhiệt (Thermal radiation) là bức xạ điện từ phát ra từ mọi vật ở trạng thái nhiệt trên nhiệt độ không tuyệt đối.
• Bức xạ ion hóa (Ionizing radiation) là bức xạ có năng lượng đủ lớn để gây ra ion hóa các nguyên tử làm chúng có thêm hoặc mất các điện tử.
• Bức xạ hạt (Particle radiation) là bức xạ năng lượng ở dạng các hạt hạ nguyên tử di chuyển nhanh. Bức xạ hạt được gọi là chùm hạt nếu các hạt di chuyển theo cùng một hướng, giống như một chùm ánh sáng.
• Bức xạ hạt nhân (Nuclear radiation) hay phóng xạ là bức xạ phát sinh từ các quá trình hạt nhân như phân rã phóng xạ. Hầu hết bức xạ hạt nhân là bức xạ ion hóa.
• Bức xạ Synchrotron (Synchrotron radiation), còn được gọi là nguồn sáng synchrotron, là bức xạ điện từ được tạo ra do sự gia tốc các hạt tích điện di chuyển nhanh qua các từ trường.
• Bức xạ hấp dẫn là bức xạ có dạng sóng hấp dẫn, hoặc gợn sóng trong độ cong của không-thời gian.

Y học

• Xạ trị (Radiation therapy), còn được gọi là "radiotherapy", là điều trị bệnh bằng cách chiếu một lượng bức xạ ion hóa có kiểm soát lên một phần hoặc toàn bộ cơ thể.
• Nhiễm độc phóng xạ (Radiation poisoning) hay hội chứng nhiễm phóng xạ cấp tính là tổn thương mô của cơ quan do tiếp xúc quá mức với bức xạ ion hóa.

Sinh học

• Bức xạ tiến hóa (Evolutionary radiation) là sự đa dạng hóa loài từ tổ tiên chung thành một số dòng dõi để thích ứng môi trường không gian sinh thái mới.
• Bức xạ thích ứng (Adaptive radiation) là bức xạ tiến hóa để lấp đầy nhiều hốc sinh thái (Ecological niche).

Văn học nghệ thuật

Radiation (Bức xạ) là thành phần tên của nhiều tác phẩm:

• Album Radiation, phát hành năm 1998, album studio thứ 10 của ban nhạc rock nổi tiếng người Anh Marillion.
• Roddy Radiation, nghệ danh của nhạc sĩ người Anh Roddy Byers (sinh năm 1955).
• Bí danh của Toby Fox, nhà soạn nhạc của "Music of Homestuck" và người sáng tạo ra video game Undertale.
• "Radiation", một bài hát năm 1997 của Feeder, từ album Polythene.

Chỉ dẫn

1. Chú ý hiện vi-Wiki đang có chỗ dùng lẫn lộn "bức xạ" và "phóng xạ", trong khi "phóng xạ" là một phần của "bức xạ".

Xem thêm

• Phóng xạ