Can thiệp của Ả Rập Xê Út ở Yemen

Can thiệp của Ả Rập Xê Út ở Yemen
Một phần của hậu đảo chính Yemen 2014-15 và Khủng hoảng Yemen
Cuộc không kích ở Sana'a vào ngày 11 tháng 5 năm 2015 Tình hình ở Yemen, vào ngày 26 tháng 3 năm 2015:   Kiểm soát bởi Houthis và lực lương trung thành với Saleh   Kiểm soát bởi Hadi   Kiểm soát bởi al-Qaeda và Ansar al-Sharia   Kiểm soát bởi Phong trào miền Nam (Xem bản đồ chi tiết)
Thời gian 25 tháng 3 năm 2015 – nay (9 năm, 8 tháng, 3 tuần và 3 ngày) Chiến dịch Bão quyết định 26 tháng 3 – 21 tháng 4 năm 2015 (3 tuần và 6 ngày) Chiến dịch Khôi phục lại hy vọng 22 tháng 4 năm 2015 – nay (9 năm, 7 tháng và 4 tuần) Địa điểm Yemen Tình trạng Đang diễn ra
Tham chiến
Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh[1][2]  Ả Rập Xê Út[3][4]  Bahrain[5]  Kuwait[5]  Qatar[5]  UAE[5]  Ai Cập[5][6]  Jordan[5]  Morocco[5]  Sudan[5] Hỗ trợ bởi:  Hoa Kỳ[7]  Pakistan[8]  Thổ Nhĩ Kỳ[9] Để hỗ trợ: Yemen (chính phủ Hadi) Yemen Army (loyalist)	Yemen (Ủy ban cách mạng) Houthi fighters Lực lượng an ninh (Ủng hộ Saleh) Yemeni Republican Guard Yemeni Air Force Air Defence Hỗ trợ bởi:  Iran[10] (bị cáo buộc)[11]  Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên  Nga
Chỉ huy và lãnh đạo
Abdullatif bin Rashid Al Zayani King Salman Mohammad bin Salman Al Saud Abdel Fattah el-Sisi Abd Rabbuh Mansur Hadi	Mohammed Ali al-Houthi   Abdul-Malik al-Houthi Ali Abdullah Saleh Ahmed Ali Saleh (con trai của Ali Abdullah Saleh)[12]
Lực lượng
100 máy bay chiến đấu và 150.000 binh sĩ (claim)[13] 30 máy bay chiến đấu[14] 15 máy bay chiến đấu[14] 15 máy bay chiến đấu[14] 10 máy bay chiến đấu[14] 6 máy bay chiến đấu[14] 6 máy bay chiến đấu[14] 4 máy bay chiến đấu[15] 4 tàu chiến[16] và chưa rõ số lượng máy bay chiến đấu[17]	100.000 chiến sĩ Houthi[18] và chưa rõ số lượng binh lính Yemeni.
Thương vong và tổn thất
Ground losses: 6 binh sĩ thiệt mạng[19] 12 người bị thương[20][21] Aerial losses: 1 F-15S bị rơi (phi cơ chiến đấu)[22]	According to military sources: 136 bị giết [23][24][25][26][27]
311 dân thường thiệt mạng[28][29] (88 tại Sana'a)

Ả Rập Xê Út đã bắt đầu không kích nước láng giềng Yemen vào ngày 25 tháng 3 năm 2015, báo trước sự khởi đầu của sự can thiệp quân sự ở Yemen, có tên mã Operation Decisive Storm^[14] (tiếng Ả Rập: عملية عاصفة الحزم) bởi liên minh của một số Quốc gia Ả Rập.

Theo Reuters, các máy bay từ Ai Cập, Maroc, Jordan, Sudan, Kuwait, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Qatar và Bahrain cũng tham gia vào các hoạt động này. Ngoài ra, Ai Cập, Pakistan, Jordan và Sudan cũng đã sẵn sàng để tham gia vào các cuộc tấn công bằng đường bộ.^[5]

Bối cảnh

Trong mùa xuân Ả Rập, người Jemen đã thành công lật đổ chính phủ độc tài Ali Abdullah Saleh 2012. Tuy nhiên tổng thống mới Hadi không thành công trong công cuộc đoàn kết người dân, trong một nước có nhiều chia rẽ sâu đậm. Houthis (hay Ansar Allah), một phong trào và nhóm quân sự Shia Zaidi Shia ở miền Bắc nước này, vốn đã hình thành những lực lượng vũ trang từ 1994, cảm thấy bị đẩy ra ngoài lề trong những quá trình chính trị quyết định. Họ, được cho là có hậu thuẫn của Iran, hội nhập với nhóm trong quân đội trung thành với cựu tổng thống Saleh giành quyền kiểm soát chính quyền Yemen thông qua một loạt hành động vào năm 2014 và 2015, mà Ả Rập Xê Út và nhiều quốc gia khác lên án là đảo chính vi hiến. Đến ngày 25/3/2015, tổng thống được quốc tế công nhận Abd Rabbuh Mansur Hadi phải trốn ở Aden, Nam Yemen, nơi ông tuyên bố là thủ đô tạm thời. Các lực lượng Shia nổi dậy đang di chuyển đến thành phố cảng này, nơi mà hàng ngàn quân đội chính phủ đang phòng thủ. Một phần của phe tấn công được lãnh đạo bởi Ahmed Saleh, con trai của cựu tổng thống Ali Abdullah Saleh, đã bị hạ bệ năm 2012, mong muốn là sẽ giành lại quyền lực.^[30]

Stephen Seche, cựu đại sứ Hoa Kỳ tại Yemen, cho là các nước Vùng Vịnh đã phóng đại vai trò của Iran đối với lực lượng Houthis và thêm vào:"Với cuộc can thiệp quân sự này, thế giới Sunni muốn nói với Iran: hãy rời khỏi sân sau của chúng tôi." Các viên chức Saudi cho là, Iran đã đứng đằng sau các cuộc tấn công về quân sự của nhóm Houthi để họ có thể giành thêm ảnh hưởng tại một thủ đô khác ở Trung Đông và làm mất ổn định biên giới miền Nam của Ả Rập Xê Út.^[31]

Trong cuộc tấn công miền nam của Houthis, Ả Rập Xê Út đã bắt đầu tập trung quân sự tại biên giới với Yemen.^[32] Để đáp trả lại, một chỉ huy Houthi khoe rằng quân đội của ông sẽ trả đũa bất kỳ sự xâm lăng nào của Ả Rập Xê Út và sẽ không dừng lại cho đến khi họ đã chiếm được Riyadh, thủ đô Saudi.^[33]

Ngoại trưởng Yemen, Riad Yassin, đã yêu cầu sự trợ giúp quân sự của khối Liên đoàn Ả Rập vào ngày 25/3/2015, giữa các tường thuật rằng Hadi đã chạy trốn khỏi thủ đô tạm thời (Aden, Nam Yemen).^[34][35] Một quan chức UAE đã bày tỏ quan ngại của các quốc gia Ả Rập Vùng Vịnh về mối ảnh hưởng ngày càng tăng của Iran (đối thủ khu vực của Ả Rập Xê Út) tại Yemen thông qua Houthis.^[36]

Ngày 26/3/2015, đài truyền hình của Saudi Al-Ekhbariya TV đưa tin rằng Hadi đã đến một căn cứ không quân Al-Riyadh và được tiếp đón bởi bộ trưởng quốc phòng Saudi Mohammad bin Salman Al Saud. Không rõ ông ta đi từ Aden đến Riyadh bằng con đường nào.^[37]

Chiến dịch oanh kích

Theo một quan chức Saudi, 10 quốc gia đã đồng ý can thiệp quân sự để chống lại Houthis, bắt đầu vào tối ngày 25 tháng 3 và tiếp tục vào đên ngày 26 tháng 3, với việc không quân Hoàng gia Ả Rập Xê Út ném bom nhiều vị trí khắp Sana'a và nơi khác ở Yemen. Trong một tuyên bố chung, các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (ngoại trừ Oman) nói rằng họ đã quyết định can thiệp chống lại Houthis ở Yemen theo đề nghị của chính phủ Hadi.^[38] Theo thông tấn xã Saudi, Al Arabiya, Ả Rập Xê Út đã gửi 100 máy bay chiến đấu và 150.000 binh sĩ tham gia hoạt động ở Yemen. Theo Reuters, các máy bay Ai Cập, Maroc, Jordan, Sudan, Kuwait, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Qatar và Bahrain cũng đã tham gia vào các hoạt động quân sự này. Ngoài ra, Ai Cập, Pakistan, Jordan và Sudan đã sẵn sàng tham gia vào một cuộc tấn công bằng đường bộ.^[5] Kuwait đã gửi 3 phi đội F/A-18 Hornet đến Ả Rập Xê Út để tham gia vào cuộc tấn công Yemen. UAE, Bahrain, và Morocco, đã tham gia với gần 44 máy bay phản lực^[39]

Liên minh do Saudi dẫn đầu đã tuyên bố không phận Yemen là khu vực hạn chế, và vua Salman tuyên bố RSAF kiểm soát hoàn toàn khu vực. Al Arabiya nói rằng đợt oanh kích đầu tiên nhắm vào một căn cứ không quân ở Sana'a và phá hủy phần lớn phòng không của Yemen.^[14] Theo các quan chức Saudi, các cuộc không kích cũng đã phá hủy một số máy bay chiến đấu Yemen trên mặt đất.^[6]

Al-Masirah TV, do lực lượng Houthi kiểm soát, đã phát đi tin tức cho thấy một cuộc không kích vào các cư dân phía bắc Sana'a, làm hàng chục người thương vong trong đó có trẻ em.^[40] PressTV và Al-Alam cũng dẫn lời của trẻ em trong số các nạn nhân.^[41][42]

Các cuộc không kích của Saudi ngày 26/3 cũng đánh trúng Căn cứ không quân Al Anad, một cơ sở lực lượng tác chiến đặc biệt cũ Hoa Kỳ ở Lahij Governorate bị Houthis chiếm đầu tuần này.^[43] Các mục tiêu cũng được cho là bao gồm căn cứ tên lửa ở Sanaa bị kiểm soát bởi Houthis và các kho nhiên liệu ở đó.^[5]

Vào ngày 9 tháng 8 năm 2018, phi cơ viễn chinh Ả Rập đã ném bom một chiếc xe buýt dân sự đi qua một khu chợ đông đúc ở Dahyan, tỉnh Saada, Yemen, gần biên giới với Arập Xêút. Ít nhất 29 trẻ em đã bị giết, tất cả dưới 15 tuổi và hầu hết đều dưới 10 tuổi. Có tới 51 người có thể đã bị giết trong vụ không kích.

Vai trò của hải quân

Bốn tàu hải quân của Ai Cập đã vượt qua Kênh đào Suez hướng tới Yemen trong một sứ mệnh đảm bảo an ninh cho Vịnh Aden và nhóm tàu này đến Biển Đỏ vào cuối 26 tháng 3 năm 2015.^[43]

Quân đội Saudi đe dọa sẽ phá hủy bất cứ tàu nào mà tìm cách vào cảng ở Yemen.^[44]

Chú thích

1. “Bahraini Air Force Participates in"Operation Decisive Storm"”. Saudi Press Agency. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
2. “Statement of GCC countries on latest developments in Yemen”. Gulf News. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
3. “Saudi Arabia Begins Air Assault in Yemen”. The New York Times. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
4. Felicia Schwartz, Hakim Almasmari and Asa Fitch (ngày 26 tháng 3 năm 2015). “Saudi Arabia Launches Military Operations in Yemen”. WSJ. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 3 năm 2020. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
5. ^ “Egypt, Jordan, Sudan and Pakistan ready for ground offensive in Yemen: report”. the globe and mail. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
6. ^ “Saudi Arabia launches airstrikes in Yemen”. CNN. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
7. “U.S. supporting Saudi Arabia's military operation in Yemen – source”. The Star. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
8. “Threat to S Arabia will evoke strong reaction from Pakistan – source”. Dawn. ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
9. “Turkey supports Saudi mission in Yemen, says Iran must withdraw – source”. France24. ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
10. Lynch, Dennis (ngày 25 tháng 3 năm 2015). “Iran-Backed Houthi Militants Seize Sensitive US Intelligence Documents In Yemen”. International Business Times. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
11. 26 tháng 3 năm 2015/saudi-arabia-launches-military-operation-in-yemen/6349454 “Saudi Arabia launches military operation in Yemen to defend president Abd-Rabbu Mansour Hadi” Kiểm tra giá trị |url= (trợ giúp). ABC.^{[liên kết hỏng]}
12. “'Decisive Storm' besieges Houthis”. The Daily Star Newspaper - Lebanon. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
13. “Saudi Arabia launches airstrikes in Yemen”. CNN. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
14. ^ “Saudi máy bay chiến đấu bomb Houthi positions in Yemen”. Al Arabiya. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
15. “Sudan denies plane shot down by Yemen's Houthis”. World Bulletin. ngày 28 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
16. “Four Egyptian warships en route to Gulf of Aden”. Ahram Online. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
17. “Egypt navy and air force taking part in military intervention in Yemen: Presidency”. Ahram Online. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
18. “Thousands Expected to die in 2010 in Fight against Al-Qaeda”. Yemen post. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2013.
19. “Houthi mortar shell kills three Saudi officers on Yemen border - Saudi ministry”. Reuters. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2015.
20. “Saudi border guard killed by gunfire from Yemen - SPA agency”. Reuters UK. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 5 tháng 4 năm 2015.
21. “Operation"Decisive Storm"– Day 18 Military Briefing”. SUSRIS - Saudi - U.S Relations Information Service. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2015.
22. “U.S. Rescues Two Saudi Fighter Pilots After Splashdown Near Yemen”. NBC News. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
23. “In Yemen, warships sent to sea passage, Saudi-led strikes target rebels”. thestar.com. ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2015.
24. “Raids cripple Yemen's main airport, kill 15 rebel troops”. news. Truy cập ngày 1 tháng 4 năm 2015.
25. “Coalition bombards Yemen rebels, drops more arms”. Mail Online.
26. AFP (ngày 8 tháng 4 năm 2015). “Red Cross says situation 'catastrophic' in Yemen's Aden”. business-standard.com.
27. 20 Houthi fighters killed in Saudi-led airstrikes in Yemen
28. “Advocacy group asks Saudi Arabia, U.S. to protect civilians in Yemen”. Bellingham Herald. ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2015.^{[liên kết hỏng]}
29. “Saudi Coalition/US: Curb Civilian Harm in Yemen”. Human Rights Watch. ngày 13 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2015.
30. “AL-SUBAIHI CAPTURED AND LAHJ FALLS AS HOUTHIS MOVE ON ADEN”. Yemen Times. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
31. “A Policy Puzzle of U.S. Goals and Alliances in the Middle East”. NYT. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 27 tháng 3 năm 2015.
32. “Exclusive: Saudi Arabia building up military near Yemen border - U.S. officials”. Reuters. ngày 24 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
33. Almasmari, Hakim (ngày 24 tháng 3 năm 2015). “Yemen's Houthi Militants Extend Push Southward”. The Wall Street Journal. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
34. Beck, John (ngày 25 tháng 3 năm 2015). “Saudi Arabia Launches Airstrikes in Yemen as President Flees Amid Rebel Advance”. VICE News. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
35. (tiếng Việt) Phiến quân Shiite tấn công, tổng thống Yemen bỏ chạy Lưu trữ 2015-04-02 tại Wayback Machine. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập Mar 26 2015
36. “Saudi Arabia leads air strikes against Yemen's Houthi rebels”. reuters.com.
37. “Yemeni's Abed Rabbo Mansour Hadi arrives in Saudi capital”. CBC news. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
38. “Saudi and Arab allies bomb Houthi positions in Yemen”. Al Jazeera. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 3 năm 2015.
39. “Saudi and Arab allies bomb Houthi positions in Yemen”. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2014.
40. “Saudi Arabia, allies launch air strikes in Yemen against Houthi fighters”. Reuters. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
41. “Gulf States Launch War on Yemen”. Al-Alam. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
42. “Saudis announce onset of military intervention in Yemen”. PressTV. ngày 25 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
43. ^ “Saudi Arabia leads airstrikes against Yemen's Houthi rebels”. Al Jazeera America. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.
44. “Saudi-led coalition strikes rebels in Yemen, inflaming tensions in region”. CNN. ngày 26 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2015.