Carlotta của Savoia

Carlotta của Savoia Carlotta di Savoia
Vương hậu nước Pháp
Tại vị	22 tháng 7, năm 1461 - 30 tháng 8, năm 1483 (22 năm, 39 ngày)
Tiền nhiệm	Marie xứ Anjou
Kế nhiệm	Anne xứ Bretagne
Thông tin chung
Sinh	(1441-11-11)11 tháng 11 năm 1441
Mất	1 tháng 12 năm 1483(1483-12-01) (42 tuổi) Amboise, Vương quốc Pháp
An táng	Cléry-Saint-André, Vương quốc Pháp
Phối ngẫu	Louis XI của Pháp
Hậu duệ	Anne của Pháp Thánh Jeanne của Pháp, Nữ công tước xứ Berry Charles VIII của Pháp
Vương tộc	Nhà Savoia (khi sinh) Nhà Valois (kết hôn)
Thân phụ	Ludovico I xứ Savoia
Thân mẫu	Anna của Síp
Tôn giáo	Công giáo La Mã

Carlotta của Savoia (tiếng Ý: Carlotta di Savoia; tiếng Pháp: Charlotte de Savoie; 11 tháng 11 năm 1441 - 1 tháng 12 năm 1483) là một Vương hậu của Vương quốc Pháp với tư cách là vợ thứ hai của Louis XI của Pháp.

Bà từng là nhiếp chính cho chồng mình vì một chiến dịch quân sự của ông (1465), và từng có một thời gian bà ở trong Hội đồng Nhiếp chính cho người con trai, Charles VIII của Pháp.

Tiểu sử

Carlotta là con gái của Louis, Công tước xứ Savoy và Anne xứ Cyprus.^[1][2] Ông bà ngoại của bà là Janus, Quốc vương xứ Cyprus và Charlotte de Bourbon - con gái của John I, Công tước La Marche và Catherine de Vendôme.

Ban đầu, vào ngày 11 tháng 3 năm 1443, khi chỉ vừa tròn 1 tuổi thì bà được định hôn với Frederick xứ Saxony, con trai lớn nhất của Frederick II, Cử tri xứ Saxony. Tuy nhiên, không rõ vì lý do gì mà hôn ước bị hủy bỏ.^[1] Bà kết hôn với Louis, Trữ quân của Pháp vào ngày 14 tháng 10 năm 1451, con trai của Charles VII của Pháp và Marie của Anjou.^[3] Khi ấy, Carlotta chỉ 9 tuổi còn Louis đã 27 tuổi. Sau cuộc hôn nhân, bà trở thành Trữ phi nước Pháp (Dauphine of France).

Vương hậu nước Pháp

Tình cảm vợ chồng của hai người rất tệ. Khi tin tức kế vị đến tai Louis, ông đã bỏ mặt bà ở Burgundy để tranh thủ kiểm kê tài sản của bản thân mình, còn Carlotta phải tự thuê xe ngựa từ Isabella nhà Bourbon để có thể đến Pháp. Ngày 22 tháng 7 năm 1461, Carlotta trở thành Vương hậu nước Pháp. Sang năm sau, bà đột ngột bị bệnh và gần như mất mạng. Dù hồi phục, song sức khỏe của bà vĩnh viễn bị tàn phá.

Dù là Vương hậu, Vua Louis vẫn không giữ cho vợ mình thể hiện, ông đã sắp xếp cho Carlotta ở Château d'Amboise, một tòa cung điện hẻo lánh tại Amboise. Trong những tháng ngày này, Carlotta chỉ tiếp xúc với các cận thần của riêng mình, giám sát nên giáo dục của các con gái (con trai bà được Vua Louis trực tiếp giám sát), khi rảnh rỗi thì lại tham gia các thú vui như chơi cờ, nghe nhạc hoặc thực hiện các nghi thức tôn giáo. Đặc biệt nhất, bà thích sưu tầm sách và có cả một thư viện riêng của mình.^[4] Thỉnh thoảng, Vua Louis mới cần đến vị trí Vương hậu của bà để tham gia các hoạt động ngoại giao, như năm 1470, nhà vua mời Bá tước Warwick và Công tước Clarence đến Amboise, và Carlotta phải tiếp kiến hai nhân vật quyền lực này với tư cách Vương hậu.

Năm 1483, ngày 30 tháng 8, Vua Louis Xi qua đời, con trai bà là Charles VIII kế vị, khi mới 13 tuổi. Nhà vua ra đi mà không có di chúc, nên Hội đồng Paris nước Pháp phải thiết lập một chế độ nhiếp chính, trong đó có Thái hậu Carlotta, Công tước Jean de Bourbon II và hai người con rể tham dự. Thực tế, Thái hậu Carlotta nhắm mắt ngày 1 tháng 12 cùng năm ở Amboise, vài tháng sau khi người chồng của bà qua đời. Bà được mai táng ở nhà thờ Notre Dame xứ Clery, thuộc địa phận Orléans. Con gái cả của bà, Anne của Pháp, trở thành người nhiếp chính trực tiếp.

Hậu duệ

Tên	Chân dung	Ngày sinh và ngày mất	Ghi chú
Louis		18 tháng 10 năm 1458 – 18 tháng 10 năm 1460 (2 tuổi)	Chết non.
Joachim		15 tháng 7 năm 1549 - 29 tháng 11 năm 1459 (0 tuổi, 4 tháng)	Chết non.
Louise		tháng 7 năm 1460	Sinh non.
Anne của Pháp		3 tháng 4 năm 1461 - 14 tháng 11 năm 1522 (61 tuổi)	Nhiếp chính của Pháp. Kết hôn với Peter II, Công tước của Bourbon, sinh ra Charles, Bá tước Clermont và Suzanne, Nữ Công tước Bourbon.
Jeanne của Pháp		23 tháng 4 năm 1464 - 4 tháng 2 năm 1505 (40 tuổi)	Kết hôn với Louis XII của Pháp. Không con.
François		4 tháng 12 năm 1466	Sinh non.
Charles VIII của Pháp		30 tháng 6 năm 1470 - 7 tháng 4 năm 1498 (27 tuổi)	Kết hôn với Anne xứ Bretagne. Không con.
François		3 tháng 9 năm 1472 tháng 7 năm 1472 (10 tháng)	Chết non.

Tổ tiên

Tổ tiên của Carlotta của Savoia

16. Amadeus VI, Bá tước xứ Savoy 8. Amadeus VII, Bá tước xứ Savoy 17. Bonne nhà Bourbon 4. Amadeus VIII, Công tước xứ Savoy 18. Jean I xứ Berry 9. Bonne xứ Berry 19. Joanna xứ Armagnac 2. Louis, Công tước xứ Savoy 20. Jean II của Pháp 10. Philippe II xứ Bourgogne 21. Jutta của Bohemia 5. Mary của Burgundy 22. Louis II của Flanders 11. Margaret III, Nữ Bá tước xứ Flanders 23. Margaret xứ Brabant 1. Carlotta của Savoia 24. Hugh IV của Cyprus 12. James I của Cyprus 25. Alice d'Ibelin 6. Janus xứ Cyprus 26. Philip xứ Brunswick-Grubenhagen 13. Helvis xứ Brunswick-Grubenhagen 27. Helisia xứ Dampierre 3. Anna của Síp 28. James I, Bá tước xứ La Marche 14. John I, Bá tước xứ La Marche 29. Jeanne xứ Châtillon 7. Charlotte xứ Bourbon-La Marche 30. John VI, Bá tước xứ Vendôme 15. Catherine xứ Vendôme 31. Jeanne xứ Ponthieu

Tham khảo

1. ^ Joachim W. Stieber, Pope Eugenius IV, the Council of Basel and the Secular and Ecclesiastical Authorities in the Empire, (E.J. Brill, 1978), 254.
2. Sharon L. Jansen, Anne of France: Lessons For My Daughter, ed. Jane Chance, (Boydell & Brewer, 2004), 2-3
3. Richard Vaughan, Philip the Good, (The Boydell Press, 2010), 353.
4. Sharon L. Jansen, Anne of France: Lessons For My Daughter, ed. Jane Chance, (Boydell & Brewer, 2004), 2-3

Văn liệu

• Pauline Matarasso, “Queen’s Mate: Three women of power in France on the eve of the Renaissance”
• John Seargeant Cyprian Bridge, “A History of France from the Death of Louis XI”
• Paul Murray Kendall, “The Universal Spider: Louis XI”

Liên kết ngoài

Tư liệu liên quan tới Charlotte of Savoy tại Wikimedia Commons