Chó sói lai

Một con chó lai sói

Một con chó lai sói

Chó sói lai (wolf-hybrid), chó lai sói (wolfdog) hay còn gọi là lang cẩu, là thế hệ chó lai được phối giống giữa chó nhà (Canis lupus familiaris) và một số giống sói hoang dã như sói xám (Canis lupus), sói rừng phương đông (Canis lycaon), sói đỏ (Canis rufus) hoặc sói Ethiopia (Canis simensis) để cho ra dòng lai khác loài (hybrid), chúng cũng được xếp vào phân loại chó săn. Chó lai sói là kết quả của sự lai tạo giữa chó nhà thuần chủng và chó sói hoang dã là một trong những giống chó lai nguy hiểm nhất, chúng sở hữu những đặc tính trội hơn các giống chó khác.

Sự trung thành của loài chó nhà và sự sắc bén của loài sói hoang dã là loài thú nuôi kết hợp giữa chó nhà và sói, chúng vừa có tính cách ngoan hiền dễ bảo như một loài vật nuôi quá quen thuộc trong gia đình, nhưng lại vừa có cá tính mạnh, dữ dằn của một loài thú. Đối với loài chó lai sói, con cái có thể nặng tới 45 kg. Con số này với con đực lại lên tới gần 60 kg, bằng một con người trưởng thành, thậm chí nặng đến 65 kg. Chó lai sói thừa hưởng các giác quan phát triển vượt trội hơn hẳn so với họ nhà chó, như thính giác, thị giác, khứu giác.

Nguồn gốc

Về thời gian xuất hiện chó lai sói đang còn nhiều quan điểm, nhiều ý kiến tin rằng giống chó này đã xuất hiện tự nhiên từ hơn 2000 năm về trước. Kết quả này vẫn đang trong quá trình kiểm chứng. Còn giống chó được người lai tạo thì chỉ xuất hiện từ khoảng thế kỷ XVII. Chó lai sói đã được phát triển từ rất lâu, xuất hiện do cả tự nhiên và nhân tạo được cho rằng xuất hiện tự nhiên khoảng hơn 2000 năm trước đây. Trong khi đó chó lai sói nhân tạo xuất hiện muộn hơn, khoảng thế kỉ XVII. Tiêu biểu cho thành tựu này là chó lai sói Saarloos. Nó được tạo ra trong một thí nghiệm của một nhà khoa học người Hà Lan Leendert Saarloos. Ông đã cố gắng lai tạo chó chăn cừu Đức với chó sói vùng Mackenzie kết quả là sự xuất hiện của giống chó lai sói Saarloos.

Một số giống chó lai sói hiện nay đã được công nhận và biết đến gồm: chó Tiệp Khắc (Czechoslovakian Wolfdog), chó lai sói Saarloos (Saarlooswolfhond), Lupo Italiano, chó Côn Minh (Côn Minh lang cẩu/昆明狼狗/Kūnmíng lánggǒu), chó Tamaska là một giống chó lai Phần Lan đã được lai tạo đặc biệt giống như một con sói; ngoài ra còn kể đến giống chó Lài của Việt Nam. Biến thể sói đen cũng được cho là sự lai tạo giữa sói xám và chó nhà. Mặc dù trông hung dữ và hoang dã, nhưng chó lai sói là nguồn cảm hứng bất tận của ngành nghệ thuật. Chó lai sói cũng chính là nguồn cảm hứng cho tác phẩm "Nanh trắng" của tác giả Jack London kể về một chú chó lai sói một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông bên cạnh "Tiếng gọi nơi hoang dã". Ngoài ra còn có chú chó Balto, Aleu và Kodi trong bộ phim chú chó Balto.

Ngoại hình

Tổng thể của một con chó lai sói là giống sói phần nhiều

Thoạt nhìn, giống chó này rất giống với loài sói, kể cả về hình dáng bên ngoài, cũng như cách thức đi và chạy. Chỉ từ vẻ ngoài cũng có thể cảm nhận được sự nguy hiểm của chó sói lai, chúng có ngoại hình giống sói phần nhiều, sở hữu cho mình một ngoại hình của một con chó sói nhìn khá dữ dằn và đáng sợ. Sói lai sở hữu khuôn mặt sắc lạnh với đôi mắt to, xếch chéo có màu hổ phách càng làm tăng lên vẻ nguy hiểm của chúng. Giống chó này thuộc loại chân cao, đầu to so với kích thước mình. Các chi hơi dài và đầu có vẻ to hơn.

Sự khác biệt giới tính thể hiện rõ. Con đực to lớn và mạnh mẽ hơn con cái rất nhiều. Chó lai sói thường có thể hình rất to lớn bởi chúng được thừa hưởng những gen trội của cả hai loài và đôi khi chúng còn to một cách đột biến tương tự như sự đột biến của con lai giữ hổ và sư tử như giống hổ sư hay sư hổ. Khi bước vào giai đoạn trưởng thành, con cái đạt chiều cao tính đến bả vai 60 cm, trong khi đó con đực nhỉnh hơn khoảng 5 cm (khoảng 65 cm). Chó lai sói chỉ thực sự được coi là trưởng thành khi đã tròn 3 năm tuổi.

Tai có đặc điểm dựng thẳng và ngắn. Lưng của chó lai sói rắn rỏi, thẳng và có độ dốc, ngực phẳng rộng chứ không lồi, bụng hóp siết chặt, rắn chắc và vòng eo ngắn, hai chân thẳng với móng hướng ra ngoài, hai chân sau săn chắc hơn với mu bàn chân và bắp chân dài. Vóc dáng khỏe mạnh với lưng thẳng, ngực rộng và phẳng, bụng rắn chắc, các chi dài, vạm vỡ và luôn hướng ra ngoài đều giúp chó lai sói tăng thêm sức mạnh. Đuôi dài rủ tự do giúp tổng thể chúng khá hài hòa và đẹp so với một chú chó cảnh.

Phần đầu

Đầu to, khoảng cách giữa hai bên gò má lớn (khoảng cách này bằng 1/2 chiều độ dài đầu), phần hộp sọ nổi rõ. Trán bằng phẳng hoặc hơi nhô, đường rãnh giữa trán chạy dài. Phần gồ trên mắt lộ rõ. Mắt có kích thước trung bình, nằm xiên chéo, dạng hạnh nhân. Mõm hình trụ, thẳng hoặc có phần bướu nơi chóp mũi. So với phần hộp sọ, mõm nhỏ, không dài lắm (bằng 45% độ dài của đầu) và không mỏng, hơi nhọn giống loài sói.

Khi quan sát ở thiết diện ngang, đường sống mũi và trán song song với nhau. Phần chuyển tiếp từ trán xuống mõm kéo dài, thuôn đều tự nhiên. Tai đứng, chắc chắn, kích thước trung bình. Vành tai không dày, nơi rộng nhất bằng 1/4 chiều dài tính từ gốc tai. Vành tai thu hẹp dần lên phía trên tạo thành hình tam giác đều. Hai tai nằm xa nhau, rất linh hoạt. Trục giữa của vành tai hơi hướng sang hai bên, nhưng khi chó thể hiện sự tập trung chú ý, vành tai đứng thẳng, mặc dù gốc tai không xích lại gần nhau.

Phần mõm

Hàm răng của một con chó lai sói

Cơ hàm và thái dương lớn, phát triển mạnh. Đầu chóp mũi không lớn, màu đen. Môi, mép khô, mỏng, không chảy xệ. Hàm dưới mạnh mẽ, kết hợp hài hoà về chiều dài và chiều ngang với hàm trên. Các răng đứng sát nhau, chắc chắn, kích thước răng không nhỏ. Hình dáng răng đầy đặn. Khi chó ngậm miệng, phần lớn hàm răng trên và dưới khép lại theo tư thế cắt kéo. Cũng có trường hợp hai hàng răng chồng khít lên nhau theo tư thế gọng kìm. Hoặc hàm răng hàm trên thụt vào so với hàm dưới một ít.

Không chỉ có ngoại hình dữ dằn, chó lai sói nguy hiểm thật sự bởi những vết cắn rất mạnh và sâu. Giống chó này sở hữu một bộ hàm chắc chắn có sức cắn khủng khiếp với vệt răng kẹp chặt và cắt kéo. Số lượng răng đầy đủ của một con chó lai sói thuần chủng là 42 chiếc. Hàm rất chắc, vết cắn rất mạnh với vệt răng cắt kéo và kẹp chặt tạo ra sức mạnh từ cú táp của chó lai sói.

Phần thân

Hình thể tính từ phần dưới cổ tới đuôi với phần cổ linh hoạt, không dư thừa mỡ, nhiều cơ, không nặng nề, không có yếm bò. Phần mông nhiều cơ. Phần lưng mềm mại, nhiều cơ, nhưng không rộng. Phần võng lưng không sâu. Phần eo lưng thẳng hoặc hơi gồ, nhiều cơ và mềm mại. Ở con cái phần này dài hơn rõ rệt so với con đực. Thắt lưng chỉ gập lại lớn nhất khi chó phi nhanh. Phần hông dài và rộng, được bao phủ bởi một lớp cơ dày. Xương chậu nằm ở tư thế nghiêng. Mấu xương chậu nổi cao hơn xương sống, thông thường ẩn dưới lớp cơ, lớp mô dưới da, da và lông.

Chỉ thấy mấu xương chậu ở những con chó gầy hoặc khi sờ nắn. Xương cùng chiếm khoảng 1/4 chiều dài hông và không gồ lên so với xương chậu. Khi quan sát chó từ phía trước, lồng ngực hẹp. Quan sát từ trên xuống lồng ngực rộng. Chiều sâu lồng ngực ở những con phát triển tốt, mạnh mẽ có thể đạt tới ngang khớp khuỷu chân trước. Tuỳ theo tư thế của chó. Thông thường mép dưới lồng ngực cao hơn khớp khuỷu chân trước từ 1– 4 cm. Xương sườn cụt phát triển tốt. Bụng thon dài rõ rệt và hóp giống loài sói hoang.

Chi, đuôi

Một con chó lai sói hoang dã trong tự nhiên

Đuôi chó không dài, bất kể là đứng yên hay di chuyển, đuôi của giống chó này rủ xuống đến xương cổ chân sau. Tuỳ theo tình trạng tâm lý của chó, đuôi có thể ở những tư thế rất khác nhau. Mẫu đuôi điển hình nhất là hình thế thẳng. Một số hình kiếm đeo, lưỡi câu hoặc lưỡi liềm. Chi trước dài, chắc, không to, các khớp không u phồng và duỗi, gập hài hoà. Khi chó đứng ở tư thế bình thường, quan sát từ phía trước thấy hai chi thẳng và lây đều. Đoạn từ khớp vai–bả vai đến bàn chân, hai chi song song và đứng gần nhau.

Khớp khuỷu chân trước gọn, hình dẹt. Khi quan sát từ bên sườn khớp này lớn. Góc cử động lớn nhất của khớp này là 1600. Cẳng chân trước thẳng, với lớp cơ chắc khoẻ, da mỏng và chắc. Khớp cổ chân và xương bàn chân gọn gàng. Quan sát từ phía trước bàn chân tương đối rộng. Xương bả vai không dài, rất linh hoạt có thể dịch chuyển nhiều theo các hướng. Khi con chó đứng ở tư thế bình thường, trục của xương bả vai tạo với đường nằm ngang một góc 600. Xương vai được bao phủ một lớp cơ chắc, dày nhưng không lộ bắp cơ.

Khi chó đứng ở tư thế bình thường, đường thẳng lối mỏm cùng vai và điểm giữa khớp khuỷu chân trước tạo với đường nằm ngang một góc từ 70–800. Bàn chân thẳng, có độ dài trung bình. Khi chó đứng ở tư thế đứng bình thường bàn chân tạo với mặt đất một góc 60- 700. Phần ngón chân ở chi trước và chi sau có hình ô-van. Các ngón dài và chụm. Móng chân có màu đen. Chi sau dài và lộ rõ, nhưng không lộ rõ các điểm gấp của khớp. Quan sát từ phía sau, hai chân sau của chó thẳng và song song với nhau. Các khớp duỗi, gập tự nhiên và thoải mái.

Tổng chiều dài chi sau (gồm đùi, gối, và gót chân) gần bằng 85% tổng chiều dài chi trước (gồm bả vai, vai, cẳng chân trước và bàn chân). Khi chó đứng và chạy thường, tại "điểm tới hạn" (lúc này bàn chân trụ nằm ngay dưới khớp đùi- chậu). Góc gập của khớp kheo nhỏ hơn góc gập của khớp gối, còn đường thẳng tưởng định. Kéo dài theo trục xương ống chày cắt qua xương sống có cơ hoành. Đùi nở, cơ to chắc khoẻ. Khớp gối không to. Gối có lớp cơ chắc, to, nhưng không lộ bắp cơ. Gân Asin (gót) khoẻ và lộ rõ dưới lớp da mỏng. Khớp kheo chân sau không to, khi quan sát từ bên sườn khớp này có bản rộng. Xương gót chân khoẻ, dài, hợp với xương bàn chân thành một đường thẳng. Gót chân dài, thẳng, chắc.

Lông, da

Một con chó lai sói ở Hàn Quốc

Da mỏng, chắc, không có nếp gấp và những chỗ chảy xệ. Lông dày đặc, sợi lông không dài, thẳng có lớp lông tơ mịn. lông còn có những điểm hoa, thay đổi từ màu bạc xám đến màu vàng xám, phụ thuộc vào màu lông của bố mẹ chúng có màu lông như thế nào như khi cho lai một sói xám cái với chó Becgie Đức sẽ nhận được đời con có hai màu là nâu và xám với tỉ lệ 50:50 và sẽ giống chó mẹ nhiều hơn.

Màu lông chỉ có dạng đặc trưng như chó sói, không có đốm, vết, gam màu xám bạc đối nghịch với gam màu xám trắng ở phía dưới như phần sau của chiếc mặt lạ. Nếu gam màu xám vàng, thì phía dưới là màu nâu-vàng. Có những cá thể thuộc dạng Khơromist (những con có lông màu vàng-nâu với móng chân và chóp mũi màu nâu). Những con có sắc tố đen (những cá thể đen tuyền). Phần bờm sau gáy có độ dài từ 2,5 đến 4 cm, ở sườn từ 2 đến 3 cm. Trên đầu và chân, lông ngắn.

Dáng đi

Giống chó lai sói có cách thức vận động rất hiệu quả. Di chuyển rất uyển chuyển và không phí sức vì khả năng giữ thăng bằng tốt. Khi chạy bước dài, các chi tách khỏi mặt đất với độ cao nhỏ nhất. Các bàn chân được đặt trên một đường thẳng. Khi chó phi, chạy, tốc độ cao, bước phi dài, không có cảm tưởng vội vã, hối hả. Cú nhảy vượt vật cản của chúng tỏ ra mềm mại, có tính toán và được thực hiện với lượng sức lực bỏ ra ít nhất.

Những chú chó thuộc giống này sử dụng bàn chân rất tốt khi tiếp xúc với những đồ vật khác nhau. Động tác của chúng chính xác, khéo léo. Không sợ độ cao, phối hợp động tác rất hoàn hảo. Nhìn chung, chó lai sói là mẫu hình của sự kết hợp hài hoà sức mạnh, khéo léo, uyển chuyển, nhanh nhẹn và dẻo dai. Ở bất kỳ trạng thái nào, chúng cũng thể hiện khả năng giữ thăng bằng rất tốt. Con đực có hai tinh hoàn phát triển và hoàn toàn nằm ở bìu.

Các dị tật

Cũng có những khác biệt trong ngoại hình, cụ thể là màu lông, móng, chóp mũi và màu mắt. Những đặc điểm chó lai sói nếu có sự khác biệt so với chó chó lai sói bình thường chẳng hạn như lông xuất hiện khoang, đốm trắng, mắt không phải màu hổ phách là biểu hiện của đột biến gen, có thể xuất phát do gen của bố hoặc mẹ sản sinh ra gen đột biến trong quá trình thụ tinh, màu lông, móng chân hoặc chóp mũi khác với các tiêu chuẩn của chó lai sói thường.

Hoặc trên lông xuất hiện những đốm trắng, khoang. Màu mắt khác so với màu hổ phách cũng bị coi là một bệnh. Nếu chó lai sói mang bệnh thì phần lớn là bệnh bẩm sinh và biểu hiện ngay khi được sinh ra gần như không thể chữa trị, đa số bệnh thường gặp ở chó lai sói là bẩm sinh, một số bệnh thường gặp như:

• Thiếu tinh hoàn: Chó lai sói đực có thể thiếu một hoặc cả hai tinh hoàn, điều này tác động trực tiếp đến khả năng sinh sản của chúng, làm khả năng thụ tinh kém đi hoặc thậm chí là không thể thụ tinh.
• Thiếu răng bẩm sinh: Ở cả chó lai sói đực và cái đều có thể gặp tình trạng này. Việc thiếu trên 4 răng ngay từ khi sinh ra sẽ khiến chó sói lai giảm khả năng cắn và nhai của mình. Điều này ít nhiều cũng ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày của chúng.
• Tai không dựng đứng: Nếu bạn thấy chó lai sói tai rủ xuống hoặc nửa đứng nửa rủ, tình trạng này xuất hiện ở một hoặc cả hai bên tai (chó lai sói không gặp chấn thương trước đó) thì căn bệnh này sẽ ảnh hưởng đến thính lực của chó, tai chó không chắc chắn, bị nửa đứng hoặc rủ hẳn xuống, có thể bị một hoặc cả hai bên sẽ làm giảm khả năng nghe của chó.
• Đuôi ngắn: Chó lai sói thông thường có đuôi dài, rủ xuống, chỉ dài tới kheo hoặc cụt đuôi từ khi sinh. Nếu đuôi chỉ dài tới kheo hoặc cụt đuôi bẩm sinh thì được xem là một bệnh làm giảm đi tính thẩm mỹ, giảm bớt tốc độ khi rẽ trái hay rẽ phải chứ không quá nguy hiểm đến tính mạng.
• Cơ thể thiếu cân đối: chân thấp, bụng chạm đất, nặng nề, hình dáng cơ thể không linh hoạt, nặng nề những biểu hiện trên cũng được xem là bệnh bẩm sinh, tuy không ảnh hưởng đến tính mạng hay sức khỏe quá nhiều nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến tính thẩm mỹ, tốc độ và sự linh hoạt của chó lai sói.

Tập tính

Chế độ ăn

Chó lai sói hoang dã có chế độ ăn tương tự với loài sói tổ tiên của chúng. Chúng thích ăn thịt động vật tươi và chủ động đi kiếm thức ăn. Tuy nhiên nếu như chó lai sói đã qua huấn luyện thì việc lựa chọn thức ăn cho chó sẽ phụ thuộc vào chủ nuôi chăm sóc cho chúng. Với hình dáng và kích thước đặc biệt như vậy chúng cũng có một chế độ ăn rất phong phú và đa dạng và đầy đủ. Chủ nuôi có thể bổ sung protein cho chó bằng các loại thức ăn khác phong phú khác và nên nấu chín, có thể dùng các phần nội tạng, xương thịt sống.

Cho ăn các loại thịt thông thường như thịt gà, thịt bò, phô mai, cá ngừ, cá hồi và chất xơ có trong cà rốt, súp lơ, cũng có thể bổ sung cho chó một số sản phẩm thực phẩm chức năng như dầu cá, các loại vitamin cần thiết. Đặc biệt, chó lai sói thi thoảng cũng cần được ăn thịt sống vì cần thiết cho lông nên cũng có thể đan xen bữa ăn này vào thực đơn cho chúng, thỉng thoảng hãy để chó lai sói được ăn các loại xương hoặc thịt sống. Chó lai sói gặp vấn đề trong tiêu hóa ngô và đậu nành nên tránh các thực phẩm này là được, giống chó này không hứng thú với sản phẩm thức ăn cho chó đóng hộp thông thường nên phần lớn dành thời gian để nấu ăn riêng cho chúng.

Tính nết

Chó lai sói vừa mang đặc điểm của chó nhà nhưng cũng mang tính cách của loài sói

Nhìn chung chó lai sói vừa mang đặc điểm của chó nhà, vừa mang đặc điểm của chó sói. Sự ra đời của thế hệ lai chó với sói với nhiều người vẫn là một sự kết hợp khó hình dung giữa sự trung thành, thông minh và gần gũi với người và một bên thì chó sói hoang dã và có phần hung hiểm, là sự lai giống giữa chó nhà và chó sói, chó lai sói là một trong những thế hệ chó lai được đánh giá là có mức độ nguy hiểm. Chúng mang trong mình sự tính trung thành như chó nhà, nhưng không kém phần hoang dã của loài chó sói.

Chó lai sói vẫn giữ bản tính hoang dã và nguy hiểm, chúng tiềm ẩn nguy cơ tấn công hay đặc tính săn mồi bất cứ khi nào, chúng vẫn có nguy cơ săn mồi vô cùng tiềm ẩn, chúng sẵn sàng là mối nguy cho người chơi chó cảnh. Chúng sở hữu những đặc tính trội của cả hai loài. Sự trung thành của loài chó nhà và sự sắc bén của loài sói hoang dã. Nhưng vấn đề khiến chúng trở nên nguy hiểm nằm ở hành vi tâm lí bởi chúng rất khó đoán. Sở dĩ vậy vì chúng là kết quả của sự lại tạo giữa hai loài khác nhau nên đôi lúc chúng sẽ không kiểm soát được mình nên cư xử như loài chó hay trở thành kẻ săn mồi như loài sói, hiện tượng này thường xảy ra ở những đời đầu của lai tạo, có thể nói chúng có tâm lí gần như tương tự với chứng rối loạn tâm lí lưỡng cực của con người.

Đấy cũng là một giống chó có mức độ nguy hiểm cực kì cao. Giống chó này mang đến những tính cách hung dữ và dữ tợn hơn nhiều so với những giống chó khác. Chó lai sói có một sự phân loại rõ rệt ở hệ thần kinh trung ương. Mỗi chó sẽ có tính cách khác nhau, một số con tỏ ra rất hiền, có con rất nhút nhát, có con rất tăng động, lại có con rất nóng nảy, trong khi một số khác thì nhiệt tình. Cũng có một số con tỏ ra khá bình tĩnh. Tính nết của một con chó lai sói dữ dằn hay dễ bảo còn phụ thuộc vào giống chó và giống sói được nhân giống. Điểm chung của loài chó này là khả năng tập trung cao, có trí nhớ tốt, khả năng ghi nhớ tốt và tốc độ phản ứng nhanh nhạy. Đặc tính khiến chó lai sói không thích hợp làm thú cưng là chó lai sói thường khó kiểm soát khi trưởng thành và cần không gian sống rộng lớn ngoài trời, cũng như chế độ ăn nhiều thịt động vật tươi^[1]

Sự nguy hiểm

Một con chó lai sói

Chó lai sói là kết quả của việc lai giữa chó sói và chó nhà thuần chủng. Đây được mệnh danh là giống chó lai nguy hiểm nhất thế giới. So với các giống chó khác thì chúng có khá nhiều điểm khác biệt. Trong đó đặc trưng nhất là sự trung thành của chó nhà thuần chủng và sự tinh ranh, sắc bén của những chú chó sói. Sự lai tạo giữa chó nhà thuần chủng và chó sói. Với đặc điểm chó nhà với bản tính trung thành, thông minh và cảnh giác. Còn chó sói thì nhanh nhạy, hoang dã và sự tinh ranh. Chó sói là động vật hung hãn và đơn độc, với bản tính hung hãn và trở thành thiên địch của các loại vật nuôi nên chúng trở thành kẻ bị xua đuổi và coi thường, chúng hay tấn công gia súc, gia cầm và đôi khi còn là mối nguy hại cho con người. Loài vật gây kinh hoàng bởi sự hoang dã đầy hung hãn.

Nửa chó, nửa sói, loài chó lai sói này có thể dễ thương như một con vật nuôi, song đồng thời cũng có lúc hung bạo như một loài dã thú nếu chủ nhân không biết cách dạy dỗ. Cũng bởi vì được lai tạo bởi chó nhà và sói nên chó lai sói là một trong những giống chó nguy hiểm nhất thế giới. Do đó, nó không được khuyến khích được nuôi để làm thú cưng như các giống chó khác. Đã có nhiều cuộc tấn công nguy hiểm diễn ra gây thương tích cho con người, đặc biệt là trẻ em. Đã có khá nhiều vụ người bị chó lai sói tấn công, đặc biệt là trẻ em. Thậm chí, chúng còn bị cấm gây giống và nuôi ở Na Uy và một số quốc gia trên thế giới.

Dù bị cấm ở nhiều quốc gia nhưng chó lai sói vẫn thuộc danh sách "những giống chó đắt nhất thế giới". Chúng còn được gọi với cái tên Chó lai sói Tiệp Khắc. Loài chó lai của chó sói và chó nhà khi được sinh ra thậm chí trong tự nhiên. Những nỗ lực nhân tạo để hình thành giống chó lai mới đã được bắt đầu từ vài thế kỷ trước. Ngày nay trên thế giới có ít nhất có hai giống chó lai sói được công nhận vài chục loài chó lai không chính thức. Ở một số quốc gia, chó lai sói bị cấm làm vật nuôi. Mặc dù các chuyên gia thừa nhận rằng loài chó lai sói không nguy hiểm hơn những con chó lớn dữ tợn khác, chó lai sói đôi khi sẽ rất khó để có thể làm quen với con người

Huấn luyện

Chó lai sói thích đánh hơi nên chúng được sử dụng như những con chó nghiệp vụ

Chó lai sói là sự kết hợp hoàn hảo giữa linh hoạt và trung thành. Nhờ lấy được những đặc tính nổi bật của hai loài chó nhà và sói nên chó lai sói rất thích hợp để gắn bó với ngành cảnh sát. Nếu được huấn luyện tốt với các bài tập rèn luyện thì kết quả sẽ rất tốt. Những chú chó lai sói có một khả năng tìm ra dấu vết tội phạm tốt hơn những giống chó khác. Không thể phủ nhận những ưu điểm nổi trội của chúng còn được tận dụng tốt trong việc đấu tranh với tội phạm. Giống chó này được ưa chuộng nhất vẫn là các cảnh sát FBI. Trong ngành cảnh sát, chó lai sói rất hay được trưng dụng cho các hoạt động điều tra trinh sát, chó lai sói rất thích truy tìm đồ vật nên chó lai sói được đào tạo chuyên nghiệp trong quân đội và đặc vụ.

Chúng có khả năng vượt trội như sói Carpathian về sức chịu đựng, có sức mạnh và huấn luyện tốt như chó săn cừu Đức. Thực chất, những chú chó này cũng rất yêu thích công việc này. Các cá thể lai xuất hiện cũng đã thân thiện với chó nhà hơn. Chó lai sói kế thừa kĩ năng đặc biệt của chó sói hoang dã và sự trung thành tuyệt đối của những chú chó nhà. Do bản chất được lai với sói nên chó lai sói sẽ được huấn luyện từ rất sớm để đảm bảo chúng được thuần hóa một cách tốt nhất. Chó lai sói cần được chăm sóc và huấn luyện theo phương pháp đặc biệt và phù hợp. Đặc tính giống loài để lại cho chó lai sói các giác quan thị giác, thính giác và khứu giác phát triển vượt trội nên chó lai sói rất hứng thú và phù hợp với các hoạt động tìm kiếm, truy tìm, sở trường của chúng là tìm kiếm, đặc biệt là truy lùng dấu vết.

Nên có thể tập luyện với chúng bằng các bài tập đơn giản như bắt-ném vật hay đi tìm đồ đơn giản. Chó lai sói là một loài ưa hoạt động. Chính vì vậy, môi trường tốt nhất để nuôi chúng nên rộng rãi. Sự rộng rãi sẽ dễ dàng cho chúng chạy nhảy, thực hiện những bài tập huấn luyện đơn giản. Hãy dành môi trường rộng rãi, thoải mái và có chỗ chạy nhảy để chó lai sói cảm thấy thoải mái và được vận động theo ý chúng tốt nhất. Thông thường việc tự huấn luyện sẽ khá khó khăn, nhất là với những người chưa có kinh nghiệm. Chúng cũng có thể bị kìm hãm về tập tính tự vệ hay có những phản ứng kém tích cực bởi việc huấn luyện không phù hợp. Có thể tập luyện những bài tập cơ bản như bắt chúng tìm một vật gì đó vừa ném đi.

Chó lài

Ở Việt Nam hiện nay, giới nhà giàu ở Hà Nội quan tâm đến thú chơi mới, đó là nuôi chó lài là giống chó săn thông minh, mạnh mẽ, hung dữ và là một chú chó lài chính gốc miền núi, với đủ tiêu chuẩn "đốm lưỡi, huyền đề" như chó lài đen tuyền lực lưỡng là khắc tinh của các loại tà ma. Giống này là một giống chó cổ xưa, hình dáng bên ngoài không khác gì loài sói nhỏ ở Trung Quốc và Ấn Độ. Hiện nay đàn chó bản địa với số lượng ít, ở mức độ đáng kể đã bị lai tạp khác giống. Chó dạng sói còn sót lại ở Việt Nam có tầm vóc trung bình, hình thể mặt cắt ngang hơi dài. Chúng có cấu trúc cơ thể nhẹ nhàng, rắn chắc, kết cấu đầu, mình, các chi cân đối một cách tự nhiên. Chúng rất hiếu động và liên tục thay đổi tư thế, chúng có khả năng chịu đựng thời tiết nóng bức, nhu cầu thức ăn và nước uống không nhiều.

Một chú chó con ở vùng Bắc Hà

Có nhiều câu chuyện như huyền thoại về loài chó này về những con chó rất thông minh, thính nhạy, người chủ cầm cục đá ném qua mấy mái nhà mà nó phi thân vọt qua cổng, vòng vèo ngõ ngách, tha cục đá đó về hay người chủ đi xe máy, còn cách cả km, giữa phố xá đông đúc, ồn ào, mà nó đã biết, chạy ra cổng vẫy đuôi đón chủ. Theo đồng bào ở Lào Cai, nếu gia đình nào có được con chó lài, thì khỏi phải lo miếng ăn, gia chủ sai bảo, nó sẽ tự mò vào rừng, rồi tha về các loại thú, khi thì con bìm bịp, gà rừng, con sóc núi, con cầy hương, chuột núi, dúi. Chó lài là sát thủ của các loại rắn độc, khi chủ nghe thấy nó sủa ăng ẳng trong rừng, thì có nghĩa là nó đã tóm được rắn độc, rắn độc dù hung dữ, khổng lồ, nhưng gặp chó lài là nằm im khoanh tròn, cứng đơ vì hoảng.

Người dân ở Lạng Sơn kể rằng chó lài chính là chó nhà của người Mông lai với chó sói mà thành. Đồng bào một số vùng phát âm không chuẩn, nên lâu ngày chú chó tên "Lai" (chó nhà lai với sói) biến thành "Lài". Đặc tính trung thành của chó nhà kết hợp với sự nhanh nhẹn, thông minh, sức mạnh và khả năng săn mồi siêu hạng của sói, mà tạo nên một giống chó vô cùng quý hiếm. Những cao niên ở vùng Bắc Hà, Lào Cai thì lại kể về loài chó này thì chó lài chính là chó Tây lai với chó sói rừng Việt Nam. Người Pháp sang Việt Nam, đã lai tạo loài chó họ mang theo với chó sói, tạo ra một số giống chó khác nhau.

Ở Lào Cai, ngoài chó lài, còn một số loài chó khác, to như bê nặng 50–60 kg, lông rậm như sư tử, cũng là giống chó lai chó Tây, chó ta và chó sói. Tuy nhiên, hiện nay, sói trong rừng không còn nhiều nữa vì nạn săn bắt động vật, những con chó bản địa không được lai giống, nên chó lài cũng ngày một hiếm hơn. Thậm chí, có thể nói rằng giống chó lài này đã tuyệt chủng. Hiếm hoi lắm mới xuất hiện một con chó lài là vì gen trội của chó mẹ, hoặc chó bố từ tổ tiên truyền lại. Hầu hết giống chó này đã thoái hóa, không còn như xưa nữa. Mấy chục năm trước chó lài ở Lào Cai rất nhiều, nhưng giờ thì chúng còn hiếm như loài hổ^[2][3][4].

Tham khảo

• Addams, Jessica & Miller, Andrew. Between Dog and Wolf: Understanding the Connection and Confusion.
• Prendergast, Dorothy. Above Reproach: A Guide for Wolf Hybrid Owners.
• Prendergast, Dorothy. The Wolf Hybrid.
• Wilde, Nicole. Living with Wolfdogs.
• Wilde, Nicole. Wolfdogs A-Z: Behavior, Training & More.

Chú thích

1. Đặc tính khiến chó lai sói không thích hợp làm thú cưng
2. “Bí ẩn loài chó lai sói và thú chơi mới ở Hà Thành”. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2020.
3. Bí ẩn loài chó lai sói và thú chơi mới ở Hà Thành-Báo Dân trí
4. Bí ẩn loài chó lai sói và thú chơi mới ở Hà Thành-VTC News

Liên kết ngoài

• “Wolf-dog Education”. texx-wolf-tails.webs.com. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 6 năm 2013. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2020.
• “Wolfdog Education: the Basics”. kyrawolfdog.webs.com. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2010. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2020.
• “Wolfdog Rescue Resources”. www.renokeo.com/wrr.html. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 1 năm 2007. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2020.