Phạm Xuân Hòa

Phạm Xuân Hòa
Chức vụ
Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi
Nhiệm kỳ	1934 – Tháng 5, 1935
Tiền nhiệm	Phạm Quy
Kế nhiệm	Phạm Trung Mưu
Vị trí	Việt Nam
Bí thư Ban Cán sự Trung Nam
Nhiệm kỳ	Tháng 4, 1935 – Tháng 5, 1935
Tiền nhiệm	Tống Văn Trân (?)
Kế nhiệm	Phạm Trung Mưu
Vị trí	Việt Nam
Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi
Nhiệm kỳ	Tháng 6, 1951 – 1953
Phó Bí thư	Lê Huyến
Tiền nhiệm	Trần Văn An
Vị trí	Việt Nam
Quyền Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi
Nhiệm kỳ	Tháng 10, 1954 – Tháng 2, 1955
Phó Bí thư	Lê Huyến
Kế nhiệm	Nguyễn Quang Lâm
Vị trí	Việt Nam
Thông tin cá nhân
Sinh	2 tháng 12, 1913 Phổ Cường, Đức Phổ, Quảng Ngãi
Mất	1957 Phổ Minh, Đức Phổ, Quảng Ngãi
Dân tộc	Việt
Đảng chính trị	Đảng Cộng sản Đông Dương

Phạm Xuân Hòa (1913–1957), bí danh Thủy, là một nhà cách mạng Việt Nam, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi.

Cuộc đời

Phạm Xuân Hòa sinh ngày 2 tháng 12 năm 1913 ở thôn Thủy Thạch, huyện Đức Phổ, nay thuộc xã Phổ Cường, thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi. Năm 1930, ông bắt đầu tham gia phong trào cách mạng của Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1931, ông được kết nạp vào Đảng.^[1][2]

Tháng 3 năm 1933, tại Hội nghị khôi phục Tỉnh ủy ở thôn Thủy Thạch, Bí thư Huyện ủy Đức Phổ Phạm Quy được cử làm Bí thư Tỉnh ủy lâm thời Quảng Ngãi,^[3] Phạm Xuân Hòa đảm nhận vai trò Bí thư Huyện ủy Đức Phổ.^[1][2] Năm 1934, Tỉnh ủy bị vỡ, nhiều Đảng viên trong đó có Bí thư Tỉnh ủy Phạm Quy bị thực dân Pháp bắt giữ.^[4] Ban Chấp hành Tỉnh ủy được củng cố lại do Phạm Xuân Hòa lãnh đạo, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ được đặt ra trước đó.^[5]

Đầu năm 1934, đại biểu năm tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa được triệu tập trong một cuộc họp ở Hà Trung (Sơn Tịnh), bầu ra Ban địa phương Chấp ủy Trung Trung Kỳ do Phạm Xuân Hòa làm Bí thư.^[1] Tỉnh ủy Quảng Ngãi trở thành trung tâm kết nối phong trào đấu tranh miền Trung.^[6] Ngày 23 tháng 4 năm 1935, căn cứ chỉ đạo của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, dưới sự chỉ đạo của Thường vụ Xứ ủy Tống Văn Trân, Hội nghị đại biểu năm tỉnh được tổ chức trên một chiếc thuyền trên sông Trà Câu (Cửa biển Mỹ Á, Đức Phổ), bầu ra Ban Cán sự Trung Nam trực thuộc Xứ ủy Trung Kỳ, do Bí thư Phạm Xuân Hòa lãnh đạo.^[7][8]

Trong quá trình chuẩn bị cho cuộc đấu tranh mới nhân kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động, Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Hòa bị chính quyền Pháp bắt giữ.^[9] Tháng 7, ông bị đưa ra xét xử vì tội "Tái tổ Đảng Cộng sản Đông Dương", nhận án 20 năm khổ sai và đi đày ở nhà tù Lao Bảo (Quảng Trị). Trong tù, ông vẫn tiếp tục đấu tranh nên lại bị đày lên nhà đày Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk).^[1]

Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, ông trở về Quảng Ngãi. Tháng 6 năm 1946, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ hai, ông được bầu vào Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh. Tháng 6 năm 1951, Bí thư Tỉnh ủy Trần Văn An được điều về Liên khu V, ông tiếp nhận vị trí Bí thư.^[10] Cuối tháng 3 năm 1952, tại Đại hội đại biểu lần thứ tư, ông được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy chính thức.^[11][12]

Năm 1954, ông ở lại miền Nam, giữ chức vụ Quyền Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi, lãnh đạo củng cố tổ chức Đảng, chống lại các vụ khủng bố, phá hoại của chính quyền Ngô Đình Diệm, xây dựng căn cứ ở núi Sầu Đâu.^[13][14] Năm 1955, Nguyễn Quang Lâm được Liên khu ủy V chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy, ông làm Phó Bí thư.^[15] Tháng 4 năm 1957, Tỉnh ủy tổ chức cuộc họp quan trong ở núi Giàng (Nguyễn Nghiêm, Đức Phổ), trên đường đi qua thôn Lâm An (Phổ Minh, Đức Phổ), ông bị đối phương phát hiện và tổ chức vây bắt. Ông tử trận bởi vết thương nặng do trúng đạn.^[16][17]

Vinh danh

• Huân chương Hồ Chí Minh^[16]
• Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (2008)^[18]

Năm 2012, công trình "Nhà lưu niệm đồng chí Phạm Xuân Hòa" tại quê nhà ở thôn Thủy Thạch, xã Phổ Cường.^[19][20] Năm 2013, công trình được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi công nhận là Di tích lịch sử - cách mạng.^[21][22]

Tên của ông được đặt cho một con đường ở thị trấn Sông Vệ (Tư Nghĩa)^[23], thị xã Đức Phổ^[24] và thành phố Quảng Ngãi.^[25]

Tham khảo

• Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (2019). Lịch sử Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (1930-1975). Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật.
• Võ Thanh An; Thái Thị Kim Nga (2015). Kỷ yếu Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi (1930 – 2015). Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật.

Chú thích

1. ^ Thúy Yến (29 tháng 11 năm 2023). “Đồng chí Phạm Xuân Hòa – Người chiến sĩ trung kiên, nhà lãnh đạo xuất sắc của quê hương Đức Phổ”. Trang Thông tin điện tử thị xã Đức Phổ tỉnh Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
2. ^ Võ Thanh An & Thái Thị Kim Nga 2015, tr. 96–97
3. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 75
4. Võ Thanh An & Thái Thị Kim Nga 2015, tr. 95
5. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 76
6. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 77
7. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 79–81
8. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa (2018). “Chương II: Phong trào cách mạng trong những năm 1930 - 1935”. Lịch sử Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa (1930 – 2005). Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 5 năm 2024.
9. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 82
10. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 238
11. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 233
12. “Đảng bộ Quảng Ngãi qua các kỳ đại hội”. Báo Quảng Ngãi. 20 tháng 10 năm 2020. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
13. Vũ Tùng Vi (14 tháng 4 năm 2022). “Chuyện về căn cứ Tỉnh ủy trên núi Sầu Đâu”. Báo Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 8 năm 2022. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
14. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 264–265
15. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 274
16. ^ Trang Thy (3 tháng 12 năm 2013). “Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Hòa”. Báo Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 2 tháng 12 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
17. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi 2019, tr. 279
18. H. Minh (13 tháng 3 năm 2008). “4 đồng chí được truy tặng Anh hùng LLVTND”. Sài Gòn Giải Phóng. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 7 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
19. “Tin vắn ngày 25.3”. Báo Thanh niên. 25 tháng 3 năm 2012. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
20. Nguyễn Thái Bình (11 tháng 7 năm 2023). “Chuyển biến tích cực trong công tác nghiên cứu, biên soạn ở Quảng Ngãi”. Báo Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 8 năm 2012. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
21. Thúy Yến (10 tháng 10 năm 2022). “Thị xã Đức Phổ tổ chức các hoạt động kỷ niệm 92 năm ngày diễn ra cuộc biểu tình chiếm Huyện đường Đức Phổ”. Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2023.
22. Thúy Yến (6 tháng 10 năm 2020). “Đức Phổ viếng nhà thờ các nguyên Bí thư Tỉnh ủy”. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 7 năm 2023. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.
23. Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ngãi (10 tháng 7 năm 2019). “Nghị quyết 11/2019/NQ-HĐND về việc đặt tên các tuyến đường, công trình công cộng trên địa bàn thị trấn La Hà và thị trấn Sông Vệ, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi”. Lưu trữ bản gốc ngày 9 tháng 7 năm 2023. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2023.
24. Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ngãi (28 tháng 5 năm 2014). “Quyết định 19/2014/QĐ-UBND về việc đặt tên các tuyến đường và công trình công cộng trên địa bàn thị trấn Đức Phổ, huyện Đức Phổ”. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2024.
25. Ủy ban nhân dân Thành phố Quảng Ngãi (17 tháng 3 năm 2023). “Công văn 810/UBND-KT V/v phúc đáp nội dung đề nghị bàn giao Trụ sở Trung tâm Y tế dự phòng thành phố (cũ) số 14 đường Phạm Xuân Hòa, thành phố Quảng Ngãi cho Công an phường Trần Hưng Đạo”. Lưu trữ bản gốc ngày 28 tháng 5 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2024.

Liên kết ngoài

• Đ.N (14 tháng 10 năm 2020). “Infographic chân dung các đồng chí Bí thư, Quyền Bí thư Tỉnh ủy qua các thời kỳ”. Cổng Thông tin điện tử tỉnh Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi. Lưu trữ bản gốc ngày 31 tháng 3 năm 2022. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2023.