Phong tục đặt tên người Slav Đông

Phong tục đặt tên người Slav Đông là cách xác định tên chính, tên đệm bố và họ của một cá nhân trong nền văn hoá Slav Đông tại Nga và một số quốc gia từng thuộc Đế quốc Nga và Liên Xô. Phong tục trên được sử dụng phổ biến tại Nga, Belarus, Ukraina, Kazakhstan, Turkmenistan, Uzbekistan và ít phổ biến hơn tại Kyrgyzstan, Tajikistan, Azerbaijan, Armenia và Gruzia.

Thứ tự	Ví dụ trong tiếng Belarus	Ví dụ trong tiếng Nga	Ví dụ trong tiếng Ukraina
Tên chính	tiếng Belarus: Уладзімір, chuyển tự Uladzimir	tiếng Nga: Владимир, chuyển tự Vladimir	tiếng Ukraina: Володимир, chuyển tự Volodymyr
Tên đệm bố	tiếng Belarus: Антонавіч, chuyển tự Antonavič	tiếng Nga: Антонович, chuyển tự Antonovich	tiếng Ukraina: Антонович, chuyển tự Antonovych
Họ	tiếng Belarus: Іваноў, chuyển tự Ivanoŭ	tiếng Nga: Иванов, chuyển tự Ivanov	tiếng Ukraina: Іванів, chuyển tự Ivaniv

Tên chính

Bậc cha mẹ người Slav Đông được chọn tên chính cho con em sơ sinh của mình. Hầu hết các tên dùng để đặt cho người Slav Đông bắt nguồn từ:

truyền thống Giáo hội Chính thống giáo phương Đông
từ vựng bản xứ của ngữ tộc Slav thời kỳ tiền Kitô giáo

Gần như tất cả các tên chính của người Slav là từ đơn. Tên gọi là từ ghép (ví dụ như Jean-Luc trong tiếng Pháp) có độ phổ biến cực kỳ thấp và thường được mượn từ nước ngoài. Dấu gạch nối được dùng để nối hai thành phần trong một tên ghép: tiếng Nga: Мария-Тереза, chuyển tự Mariya-Tereza.

Một số cái tên dành cho nữ giới của người Slav Đông vẫn được sử dụng phổ biến là Anastasiya (Анастасия), Kseniya (Ксения), Yelizaveta (Елизавета), Olga (Ольга), Yuliya (Юлия), Kristina (Кристина), Polina (Полина), Svetlana (Светлана), Lyubov (Любовь), Varvara (Варвара), Viktoriya (Виктория), Nadezhda (Надежда), Tatyana (Татьяна), Yekaterina (Екатерина), Raisa (Раиса), Alina (Алина), Milana (Милана), Ruslana (Руслана), Vera (Вера), Sofiya (София), Darya (Дарья), Nina (Нина), Anna (Анна), Aleksandra (Александрa), Zhanna (Жанна) và vẫn còn rất nhiều.

Nhưng cũng có một số trường hợp ngoại lệ, nhiều bậc cha mẹ người Slav Đông thuộc thế hệ trẻ hơn đã bắt đầu đặt tên cho con em sơ sinh của mình theo tiếng nước ngoài hoặc theo xu hướng hiện đại ngày nay, ảnh hưởng bởi phương Tây, có một ví dụ như : Anabel (Анабель) lấy từ cái tên Annabel hay Annabelle, Bella (Белла), Kamilla (Камилла) lấy từ cái tên Camilla, Luiza (Луиза) lấy từ cái tên Louise hay Louisa.

Quy ước đặt tên của người Slav Đông như sau bao gồm : Họ - Tên đệm (đệm theo tên của người cha) - Tên chính.

Ví dụ : Họ là "Ivanov", tên đệm là "Ivanovich" (con trai của Ivan), tên chính là "Konstantin" thì sẽ là Ivanov Ivanovich Konstantin trong hộ chiếu hoặc trong các loại giấy tờ nơi làm việc, ngược lại là Konstantin Ivanovich Ivanov nếu là nam giới. Họ là "Ivanova", tên đệm là "Ivanovna" nếu là nữ giới. Tên chính là "Mariya" thì sẽ tương tự, như vậy mà sẽ là Mariya Ivanovna Ivanova (thêm -a vào hậu tố của Họ, thêm -na vào Tên đệm vì Mariya là con gái của Ivan nên sẽ là "Ivanovna").Vì vậy thì Konstantin Ivanovich Ivanov và Mariya Ivanovna Ivanova đều là con của Ivan.

Lưu ý : Nếu tên của người cha là Nikita (Никита), Kuzma (Кузьма), Grigoriy (Григорий), Yevgeniy (Евгений), Nikolai (Николай), Dmitriy (Дмитрий), Yakov (Яков), Yuriy (Юрий) thì Tên đệm của đứa trẻ sẽ là "Nikitich" hay "Nikitichna", "Kuzmich" hay "Kuzmichna", "Grigoriyevich" hay Grigoriyevna", "Nikolayevich" hay "Nikolayevna", "Yakovlevich" hay "Yakovlevna", "Yuryevich" hay "Yuryevna".

Như Ivan (Иван), Konstantin (Константин), Denis (Денис), Boris (Борис) miễn là không có hậu tố "a" hay "iy" nào trong tên thì cứ là "-ovich" hay "-ovna".

Họ của người Slav Đông chủ yếu chứa đựng nhiều ý nghĩa khác nhau, từ tên của tổ tiên, đặc điểm con người cho đến tên nơi tổ tiên bắt nguồn, chức vụ, yếu tố tự nhiên như : "Ivanov" là tổ tiên của người đó có người tên là Ivan hay cha của người đó tên là Ivan. Họ của người Nga thì có hậu tố là "-ov", "-yev" hay "in" như (Denisov, Medvedev và Yeltsin). Họ của người Ukraina và người Belarus là "-enko", "-chuk" hoặc "-ak" / "-yak" hay "-ik" / "-chik" như (Poroshenko, Bondarchuk, Linnik, Sergeychik) đôi khi là "-tskiy" hay "-skiy" hay "-tskaya" và "-skaya" ảnh hưởng bởi tiếng Ba Lan, hoặc có gốc Do Thái như (Zelenskiy, Trotskiy, Dostoyevskiy).

Rất nhiều người hâm mộ nền văn hoá Nga cũng như thần tượng Liên Xô, tạo ra những cái tên hoặc nhân vật của mình để nghe có vẻ "Slav Đông" nhưng thực chất vẫn không nắm rõ bất cứ điều gì về quy ước đặt tên của người Nga nói riêng và người Slav Đông nói chung, một cô gái tên là "Anna" thì không thể gọi là "Anna Sergeevich Ivanov" mà phải là "Anna Sergeevna Ivanova", một người đàn ông tên là "Aleksandr Igorovich Kuznetsov" thì không đúng, mà phải là "Aleksandr Igoryevich Kuznetsov" vì cái trong tên "Igor" có âm "-ь" nên không thể nào mà là "Igorovich" được.

Tiếng Belarus	Tiếng Nga	Tiếng Ukraina	Chuyển tự tiếng Latinhh^{[note 1]} tương ứng	Bắt nguồn từ	Ghi chú
Іван, Ян	Иван, Ян	Іван, Ян	Ivan, Jan / Ivan / Ivan	tiếng Hê-bơ-rơ	tương tự như John (Gio-an)
Якуб, Якаў	Иаков, Яков	Яків	Yakub, Yakau / Iakov, Yakov / Yakiv	tiếng Hê-bơ-rơ	tương tự như Jacob (Gia-cô-bê)
Ілля	Илья	Ілля	Illa / Ilia / Illia	tiếng Hê-bơ-rơ	tương tự như Elijah (Ê-li-a)
Мікалай, Мікола	Николай	Микола	Mikałaj, Mikoła / Nikolai / Mykola, Mykolai	tiếng Hy Lạp	tương tự như Nicholas, n.đ. 'Thắng lợi của dân tộc'
Барыс	Борис	Борис	Barys / Boris / Borys	tiếng Bulgar	không rõ, có thể có nghĩa là "chó sói", "ngắn" hoặc "báo tuyết"
Уладзімір	Владимир	Володимир	Uładzimir / Vladimir / Volodymyr	tiếng Slav	n.đ. 'người cai trị vĩ đại/nổi tiếng' (đuôi -мир bắt nguồn từ từ мѣръ, n.đ. 'vĩ đại'). Tương tự như Waldemar trong tiếng Bắc Âu
Пётр, Пятро, Пятрусь	Пётр	Петро	Piotr, Piatro, Piatruś / Petr, Pyotr / Petro	tiếng Hy Lạp	tương tự như Peter (Phê-rô)
Андрэй	Андрей	Андрій	Andrej / Andrei / Andrii	tiếng Hy Lạp	tương tự như Andrew (An-rê)
Аляксандр	Александр	Олександр, Олекса	Alaksandr / Aleksandr / Oleksandr, Oleksa	tiếng Hy Lạp	tương tự như Alexander (A-lê-xan-đê)
Піліп	Филипп	Пилип	Pilip / Filipp / Pylyp	tiếng Hy Lạp	tương tự như Philip (Phi-líp-phê)
Дзмітры, Зміцер	Дмитрий	Дмитро	Dzmitry, Zmicier / Dmitrii / Dmytro	tiếng Hy Lạp	n.đ. 'của thần Demeter' (tiếng Hy Lạp: Δημήτριος, chuyển tự Dēmḗtrios)
Сяргей	Сергей	Сергій	Siarhiej / Sergei / Serhii	tiếng Latinh	tương tự như Sergius (Ser-giô)
Леанід, Лявон	Леонид	Леонід	Leanid, Lavon / Leonid / Leonid	tiếng Hy Lạp	tiếng Hy Lạp: Λεωνίδας, chuyển tự Leonidas, n.đ. 'con của sư tử'
Віктар	Виктор	Віктор	Viktar / Viktor / Viktor	tiếng Latinh	n.đ. 'đấng chinh phục'
Георгій, Юры	Георгий	Георгiй	Hieorhij, Jury / Georgii / Heorhii	tiếng Hy Lạp	tương đương với Егор (Yegor), Юрий (Yury), tiếng Hy Lạp: Γεώργιος, chuyển tự Geōrgios, tương tự như George
Павел, Павал, Паўло	Павел	Павло	Pavał, Paŭło / Pavel / Pavlo	tiếng Latinh	tương tự như Paul (Phao-lô)
Канстанцін, Кастусь	Константин	Костянтин	Kanstancin, Kastuś / Konstantin / Kostiantyn	tiếng Latinh	tương tự như Constantine (Con-xtan-ti-nô)
Кірыл, Кірыла	Кирилл	Кирило	Kirył, Kiryła / Kirill / Kyrylo	tiếng Hy Lạp	tiếng Hy Lạp: Κύριλλος, chuyển tự Kýrillos, tương tự như Cyril
Васіль, Базыль	Василий	Василь	Vasiĺ, Bazyl / Vasilii / Vasyl	tiếng Hy Lạp	tiếng Hy Lạp: Βασίλειος, chuyển tự Vasileios, tương tự như Basil
Раман	Роман	Роман	Raman / Roman / Roman	tiếng Latinh	-
Уладзіслаў	Владислав	Владислав	Uladzisłaŭ / Vladislav / Vladyslav	tiếng Slav	n.đ. 'Chúa tể danh vọng'
Вячаслаў	Вячеслав	В'ячеслав	Viačasłaŭ / Viacheslav / Viacheslav	tiếng Slav	n.đ. 'Danh tiếng ngày càng tăng'
Матвей, Мацвей	Матвей	Матвій	Matviej, Macviej / Matvei / Matvii	tiếng Hê-bơ-rơ	tương tự như Matthew (Mát-thêu)
Міхал, Міхась	Михаил	Михайло	Michał, Michaś / Mikhail / Mykhailo	tiếng Hê-bơ-rơ	tương tự như Michael (Mi-ca-ên)
Алег	Олег	Олег	Aleh / Oleg / Oleh	tiếng Bắc Âu cổ	biến thể của tên người Scandinavi "Helgi"
Ігар	Игорь	Ігор	Ihar / Igor / Ihor	tiếng Bắc Âu cổ	biến thể của tên người Scandinavi "Ingvar"
Максім	Максим	Максим	Maksim / Maksim / Maksym	tiếng Latinh	n.đ. 'Kẻ vĩ đại nhất'
Фёдар	Фёдор	Федiр	Fiodar / Fedor / Fedir	tiếng Hy Lạp	tương tự như Theodor
Захар	Захар	Захар	Zachar / Zakhar / Zakhar	tiếng Hê-bơ-rơ	n.đ. 'Được tưởng nhớ'
Аляксей	Алексей	Олексій	Alaksej / Aleksei / Oleksii	tiếng Hy Lạp	n.đ. 'Đấng bảo hộ'
Макар	Макар	Макар	Makar / Makar / Makar	tiếng Hy Lạp	n.đ. 'Kẻ được ban phúc'

^ Tại đây sử dụng phương pháp chuyển tự giống nhau cho cả ba ngôn ngữ. Để xem các phương pháp chuyển tự sử dụng chính thức tại mỗi nước, xem tiếng Latinhh hóa tiếng Belarus, tiếng Latinhh hóa tiếng Nga và tiếng Latinhh hóa tiếng Ukraina.

[1] Tại đây sử dụng phương pháp chuyển tự giống nhau cho cả ba ngôn ngữ. Để xem các phương pháp chuyển tự sử dụng chính thức tại mỗi nước, xem tiếng Latinhh hóa tiếng Belarus, tiếng Latinhh hóa tiếng Nga và tiếng Latinhh hóa tiếng Ukraina.

[note 1]