Sébastien Le Prestre de Vauban

Sébastien le Prestre, Hầu tước xứ Vauban
Sébastien le Prestre, Hầu tước xứ Vauban
Sinh	(1633-05-04)4 tháng 5 năm 1633 Saint-Léger-Vauban, Bourgogne-Franche-Comté
Mất	30 tháng 3 năm 1707(1707-03-30) (73 tuổi) Paris
Nơi chôn cất	Bazoches, sau được dời về Les Invalides
Thuộc	Pháp
Quân chủng	Kỹ sư
Năm tại ngũ	1651-1697
Cấp bậc	Thống chế Pháp 1703
Chỉ huy	Commissaire général des fortifications (1678–1703)
Tham chiến	Chiến tranh Pháp-Tây Ban Nha 1635-1659 Chiến tranh Ủy thác 1667-1668 Chiến tranh Đoàn tụ 1683-1684 Chiến tranh Pháp-Hà Lan 1672-1678 Chiến tranh Chín Năm 1689-1697
Tặng thưởng	Thánh Linh bội tinh 1688

Sébastien Le Prestre, Lãnh chúa xứ Vauban, sau này được phong là Hầu tước xứ Vauban (sinh ngày 15 tháng 5 năm 1633 - mất 30 tháng 3 năm 1707)^[1], thường được gọi là Vauban (phiên âm tiếng Việt là Vô-băng^[2]), là một kỹ sư quân sự người Pháp dưới thời Louis XIV.

Tài năng của ông thường được so sánh với Menno van Coehoorn - kĩ sư quân sự Hà Lan sống cùng thời. Công sự của Vauban trở thành hình mẫu phổ biến trong gần 100 năm, trong khi đó các phương pháp chọc thủng công sự của ông được áp dụng mãi đến đầu thế kỉ hai mươi. Ông áp dụng nhiều cải tiến khi vận dụng pháo binh để công và thủ thành, và vào năm 1690 thành lập đơn vị Corps royal des ingénieurs militaires, tiền thân của binh chủng công binh Quân đội Pháp.

Ông đã tham gia xây dựng với nhiều hải cảng lớn tại Pháp, cũng như các công trình dân sự như kênh Canal de la Bruche. Ngoài việc xuất bản nhiều tài liệu thiết kế, chiến lược và huấn luyện, trước khi qua đời vào năm 1707 ông có cho ra luận văn kinh tế La Dîme royale, nhưng sau đó bị chính phủ Hoàng gia tiêu hủy. Luận văn chứa đựng nhiều ý kiến táo bạo về phân chia gánh nợ thuế công bằng hơn; việc sử dụng phép thống kê là luận cứ đã đặt nền tảng cho ngành kinh tế học hiện đại, còn phương pháp tiếp cận khách quan, khoa học đã dự báo trước nhiều ý tưởng trong Thời kỳ Khai Sáng.

Cuộc đời và sự nghiệp

Hào song song dùng để công thành cổ điển:
Ba hào chính đồng tâm được nối bởi các đường giao thông hào zic zac để tránh làn đạn trực tiếp. Mỗi hào có thể đưa bộ binh đến hết chiều ngang của mặt pháo đài và được bảo vệ bằng các đồn nằm ở hai bên đầu hào. Hào ngoài cùng nằm ngoài tầm bắn của quân trong thành và chịu được một cuộc tấn công bọc hậu; hào trong cùng nằm ngay dưới dốc chân thành.

Vauban sinh tại Saint-Léger-de-Foucheret trong một gia đình quý tộc nhỏ, vùng Bourgogne của nước Pháp (năm 1867 được đổi thành Saint-Léger-Vauban để ghi nhớ công ơn của ông). Năm 10 tuổi, ông trở thành trẻ mồ côi và trải qua tuổi thơ và thời niên thiếu khốn khó như những nông dân nơi ông được sinh ra. Ông may mắn được nhận nuôi bởi gia đình Carmelite và Semur. Ông được cho học toán, khoa học và đặc biệt là hình học, môn học có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp của ông sau này.

Năm 17 tuổi, ông tham gia trận chiến Fronde dưới quyền chỉ huy của Thân vương xứ Condé. Thân vương xứ Condé sau đó yêu cầu ông hỗ trợ trong việc xây dựng pháo đài Clermont-en-Argonne. Không lâu sau thì ông bị bắt bởi quân đội hoàng gia. Tuy nhiên, ông được hồng y giáo chủ Mazarin đối xử rất tốt. Việc này khiến ông thay đổi suy nghĩ, trở thành một kĩ sư tận tụy phục sự cho triều đình Pháp lúc bấy giờ.

Công trình được xây theo thiết kế công sự của Vauban

• Pháo đài Bourtange
• Hiers-Brouage
• Mont-Dauphin
• Mont-Louis
• Neuf-Brisach
• Saint-Martin-de-Ré

Hình ảnh

• 
  Biểu tượng của dòng họ Vauban
• 
  Mô hình thành trì hình ngôi sao tiêu biểu theo phong cách Vauban (Pháo đài Lille)
• 
  Mặt cắt dọc của pháo đài kiểu Vauban
• 
  Thành Besançon
• 
  Tháp Vauban ở Camaret-sur-Mer.
• 
  Mộ của Vauban tại Les Invalides, Paris

Tham khảo

1. Vauban and the French Military Under Louis XIV: An Illustrated History of Fortifications and Strategies. McFarland. 2009. tr. 7. by Jean-Denis G.G. Lepage
2. [1]

Liên kết ngoài

• Marshal Vauban Homepage (much detail)
• (tiếng Pháp) Details about many works by Vauban at cheminsdememoire.gouv.fr
• (tiếng Pháp) aerial pictures of the 100 citadels in France, wonderfull shots
• (tiếng Pháp) Biography de Vauban in Le Taureau, forteresse Vauban, baie de Morlaix Lưu trữ 2006-08-08 tại Wayback Machine(
• Vauban Museum website (Museum located in Saint-Léger-Vauban)
• Article on Vauban at fortified-places.com Lưu trữ 2010-03-11 tại Wayback Machine
• (tiếng Pháp) Fortifications of Saint-Martin-de-Ré - île de Ré - French