Thực vật có lá thật sự

Thực vật có lá thật sự
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
Phân giới (subregnum)	Embryophyta
Nhánh	Polysporangiophyta
Nhánh	Tracheophyta
Nhánh	Euphyllophyta
Các nhóm
Xem bài

Thực vật có lá thật sự hay Thực vật lá thật sự (Euphyllophytes) là một nhánh thực vật trong phạm vi thực vật có mạch (Tracheophyta). Nhóm này có thể được coi như là một nhánh không phân hạng,^[1] hay một ngành dưới các tên gọi khoa học Euphyllophyta Kenrick & Crane 1997/Telomophyta^[2] hay một phân ngành dưới tên gọi khoa học Euphyllophytina.^[3] Thực vật lá thật sự được đặc trưng bởi sự sở hữu các lá thật sự ("megaphyll"), và bao gồm 1 hoặc 2 dòng dõi chính của thực vật có mạch còn sinh tồn.^[4] Như chỉ ra trong biểu đồ dưới đây, thực vật lá thật sự có quan hệ chị em với thạch tùng và đồng minh (Lycopodiophyta). Không giống như thạch tùng mà hiện nay chỉ bao gồm rất ít các nhóm còn sinh tồn, thực vật lá thật sự bao gồm phần lớn các dòng dõi thực vật có mạch đã tiến hóa kể từ khi 2 nhóm phát sinh từ tổ tiên chung vào khoảng trên 400 triệu năm trước.^[4] Thực vật lá thật sự bao gồm 2 dòng dõi chính là thực vật có hạt (Spermatophyta) như thực vật có hoa/thực vật hạt kín (Angiospermae) và thực vật hạt trần (Gymnospermae, bao gồm các loài thông và họ hàng gần của chúng), cũng như dương xỉ (Monilophyta), cùng một số nhóm thực vật đã tuyệt chủng.^[4] Sự phân chia thực vật có mạch còn sinh tồn ra thành 3 dòng dõi đơn ngành được hỗ trợ trong các nghiên cứu phân tử nhiều yếu tố.^[4][5][6] Một số nhà nghiên cứu khác lại cho rằng các phát sinh chủng loài chỉ dựa trên các dữ liệu phân tử mà không bao gồm các dữ liệu hóa thạch đã được đánh giá cẩn thận dựa trên các tái tạo tổng thể thực vật thì không nhất thiết sẽ là hoàn chỉnh và dung giải chính xác lịch sử tiến hóa của các nhóm như thực vật có lá thật sự.^[7]

Biểu đồ dưới đây chỉ ra một quan điểm về các mối quan hệ tiến hóa của các đơn vị phân loại đã đề cập trên đây.^[4]

Tracheophyta (thực vật có mạch)

Lycopodiophyta (thạch tùng)   Lycopodiopsida (thạch tùng)       Isoetales (thủy phỉ)     Selaginellales (quyển bá)       Euphyllophyta Spermatophyta (thực vật có hạt)   Angiospermae (thực vật hạt kín)         Cycadopsida (tuế)     Ginkgoopsida (bạch quả)         Pinophyta (thông)     Gnetophyta (dây gắm)         Monilophyta     Ophioglossales (dương xỉ lưỡi rắn)     Psilotales (quyết lá thông)           Marattiopsida (dương xỉ tòa sen)     Equisetopsida (mộc tặc)       Polypodiopsida (dương xỉ thật sự)

Một phát sinh chủng loài cập nhật cả các đơn vị còn sinh tồn và các đơn vị tuyệt chủng đã biết của Euphyllophyta^[8][9][10] với các tác giả cho các đơn vị phân loại là theo Anderson, Anderson & Cleal (2007)^[11] và một số tên nhánh lấy theo Pelletier (2012).^[12]

Tracheophyta

†Rhyniopsida   Eutracheophyta   Lycopodiophytina Tippo sensu Ruggiero et al. 2015 (thạch tùng, thủy phỉ, quyển bá)   Euphyllophyta   †Eophyllophyton       †Trimerophytopsida   Megaphylla Moniliformopses Polypodiophytina Reveal 1966 sensu Ruggiero et al. 2015 (dương xỉ)   Radiatopses   †Pertica   Lignophytes   †Aneurophytopsida   Metalignophytes   †Archaeopteridopsida       †Protopityales     Spermatophytina sensu Ruggiero et al. 2015 (thực vật có hạt)

Tham khảo

1. Kenrick, P. (2000), “The relationships of vascular plants”, Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 355 (1398): 847–855, PMC 1692788, PMID 10905613
2. Monterrosa, J. & Monro, A.K. (2008), “An Annotated Checklist of the Monilophytes (Ferns) and Lycophytes of El Salvador” (PDF), Fern Gazette, 18 (4): 120–215, truy cập ngày 27 tháng 11 năm 2016
3. Alan R. Smith; Kathleen M. Pryer; Eric Schuettpelz; Petra Korall; Harald Schneider & Paul G. Wolf (2006), “A classification for extant ferns” (PDF), Taxon, 55 (3): 705–731, doi:10.2307/25065646, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 2 năm 2008, truy cập ngày 7 tháng 6 năm 2017 Đã định rõ hơn một tham số trong |archiveurl= và |archive-url= (trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong |archivedate= và |archive-date= (trợ giúp)
4. ^ Kathleen M. Pryer, Eric Schuettpelz, Paul G. Wolf, Harald Schneider, Alan R. Smith & Raymond Cranfill (2004), “Phylogeny and evolution of ferns (monilophytes) with a focus on the early leptosporangiate divergences”, American Journal of Botany, 91 (10): 1582–1598, doi:10.3732/ajb.91.10.1582
5. Alan R. Smith, Kathleen M. Pryer, Eric Schuettpelz, Petra Korall, Harald Schneider and Paul G. Wolf (2006), “A classification for extant ferns”, Taxon, 55 (3): 705–731, JSTOR 25065646
6. Kathleen M. Pryer, Harald Schneider, Alan R. Smith, Raymond Cranfill, Paul G. Wolf, Jeffrey S. Hunt, and Sedonia D. Sipes (2001), “Horsetails and ferns are a monophyletic group and the closest living relatives to seed plants”, Nature, 409 (6820): 618–622, doi:10.1038/35054555
7. Rothwell, G.W. & Nixon, K.C. (2006), “How Does the Inclusion of Fossil Data Change Our Conclusions about the Phylogenetic History of Euphyllophytes?”, International Journal of Plant Sciences, 167 (3): 737–749, doi:10.1086/503298
8. Kenrick, Paul; Crane, Peter R. (1997), The Origin and Early Diversification of Land Plants: A Cladistic Study, Washington, D. C.: Smithsonian Institution Press, tr. 339–340, ISBN 1-56098-730-8
9. Crane, P.R.; Herendeen, P.; Friis, E.M. (2004), “Fossils and plant phylogeny”, American Journal of Botany, 91 (10): 1683–99, doi:10.3732/ajb.91.10.1683, PMID 21652317, Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 7 năm 2010, truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2011
10. Gonez, P. & Gerrienne, P. (2010a), “A New Definition and a Lectotypification of the Genus Cooksonia Lang 1937”, International Journal of Plant Sciences, 171 (2): 199–215, doi:10.1086/648988
11. Anderson, Anderson & Cleal (2007), “Brief history of the gymnosperms: classification, biodiversity, phytogeography and ecology”, Strelitzia, SANBI, 20: 280, ISBN 978-1-919976-39-6
12. Pelletier (2012), Empire biota: taxonomy and evolution 2nd ed, Lulu.com, tr. 354, ISBN 1329874005