Thiên hà xoắn ốc hoàn mỹ

Hình ảnh của Messier 81, một thiên hà xoắn ốc hoàn mỹ

Thiên hà xoắn ốc hoàn mỹ (tiếng Anh: grand design spiral galaxy) là tên của một loại thiên hà xoắn ốc có những nhánh xoắn ốc nổi bật và dễ dàng nhìn thấy. Trái ngược vối cấu trúc đa nhánh xoắn ốc và xoắn ốc kết cụm có các đặc điểm về cấu trúc tinh tế hơn. Các nhánh xoắn ốc của kiểu thiên hà này thì rõ ràng, không mờ nhạt và mở rộng khắp thiên hà gần như là ở mọi radian của cung tròn. Ta có thể quan sát chúng ở một phần lớn của bán kính thiên hà. Vào năm 2002, xấp xỉ 10 phần trăm của toàn bộ thiên hà xoắn ốc mà ta biết được phân loại vào loại thiên hà này^[1], bao gồm M51, M74, M81, M83, and M101..

Nguồn gốc của cấu trúc

Học thuyết mật độ sóng là giải thích ưu tiên nhất cho cấu trúc nhánh xoắn ốc dễ nhìn của loại thiên hà này^[2]. Theo học thuyết này, các nhánh xoắn ốc được tạo ra từ những đợt sóng dày đặc di chuyển quanh thiên hà ở nhiều tốc độ khác nhau. Các đợt sóng này phát ra từ những ngôi sao trong đĩa thiên hà. Các ngôi sao và các chất khí bị vón cục trong các khu vực có vật chất dày đặc do lực hấp dẫn đối với vật chất dày đặc. Tuy nhiên, vị trí của chúng trong nhánh xoắn ốc có thể thay đổi hoặc không bao giờ thay đổi. Khi các ngôi sao và chất khí bị vón cục này đến gần nhánh xoắn ốc thì nó sẽ bị kéo về đám vật chất dày đặc do sự tác động của lực hấp dẫn. Và khi chúng đi vào một nhánh xoắn ốc bất kì, tốc độ của chúng sẽ chậm lại do chịu tác động của một lực hấp dẫn có độ lớn cũng xấp xỉ như lực trước đó. Do vậy, các chất khí co cụm lại ở những vị trí có vật chất dày đặc làm cho các đám mây chất khí bị phá hủy rồi làm xuất hiện sự hình thành sao.

Tham khảo

1. Mihos, Chris (11 tháng 1 năm 2002), Spiral Structure, truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2007
2. Masters, Karen (tháng 9 năm 2002), What is the Origin of Spiral Structure in Galaxies, Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 6 năm 2007, truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2007