Tiếng Armenia

Tiếng Armenia
հայերէն/հայերեն hayeren
Phát âm	[hɑjɛˈɾɛn]
Sử dụng tại	Sơn nguyên Armenia
Tổng số người nói	8-12 triệu
Phân loại	Ấn-Âu Tiếng Armenia
Ngôn ngữ tiền thân	Armenia nguyên thủy Tiếng Armenia cổ điển Tiếng Armenia trung đại Tiếng Armenia
Dạng chuẩn	Tiếng Đông Armenia Tiếng Tây Armenia
Hệ chữ viết	Bảng chữ cái Armenia Hệ chữ nổi tiếng Armenia
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Armenia
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Thiểu số được công nhận: Síp[1] Hungary[2] Iraq[3] Ba Lan[4] România[5] Ukraina[6]
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	hy
arm (B) hye (T)
ISO 639-3	tùy trường hợp: hye – Tiếng Armenia hiện đại xcl – Tiếng Armenia cổ điển axm – Tiếng Armenia trung đại
Glottolog	arme1241[7]
Linguasphere	57-AAA-a
Khu vực nói tiếng Armenia:   nơi mà tiếng Armenia là ngôn ngữ của đa số
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Armenia (cổ điển: հայերէն; hiện đại: հայերեն [hɑjɛˈɾɛn] hayeren) là một ngôn ngữ Ấn-Âu, tiếng mẹ đẻ của người Armenia. Đây là ngôn ngữ chính thức của Armenia. Nó từng được nói trên khắp vùng sơn nguyên Armenia và ngày nay hiện diện tại nhiều nơi có kiều dân Armenia trên thế giới. Tiếng Armenia có hệ chữ viết riêng là bảng chữ cái Armenia được tạo nên năm 405 bởi Mesrop Mashtots.

Tiếng Armenia là một nhánh con độc lập nằm trong hệ ngôn ngữ Ấn-Âu.^[8] Nó có một hệ thống ngữ âm phát triển độc lập với các ngôn ngữ khác trong hệ.

Armenia đã là một đất nước đồng nhất ngôn ngữ từ ít nhất thế kỷ 2 TCN.^[9] Đây là ngôn ngữ với nền văn học lâu đời, với một bản dịch Kinh Thánh từ thế kỷ 5. Vốn từ vựng được ảnh hưởng bởi các ngôn ngữ Iran, như tiếng Parthia và tiếng Ba Tư, cũng như tiếng Hy Lạp, và tiếng Ả Rập.

Unicode

Bảng Unicode chữ Armenia Official Unicode Consortium code chart: Armenian Version 13.0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+053x

Ա

Բ

Գ

Դ

Ե

Զ

Է

Ը

Թ

Ժ

Ի

Լ

Խ

Ծ

Կ

U+054x

Հ

Ձ

Ղ

Ճ

Մ

Յ

Ն

Շ

Ո

Չ

Պ

Ջ

Ռ

Ս

Վ

Տ

U+055x

Ր

Ց

Ւ

Փ

Ք

Օ

Ֆ

ՙ

՚

՛

՜

՝

՞

՟

U+056x

ՠ

ա

բ

գ

դ

ե

զ

է

ը

թ

ժ

ի

լ

խ

ծ

կ

U+057x

հ

ձ

ղ

ճ

մ

յ

ն

շ

ո

չ

պ

ջ

ռ

ս

վ

տ

U+058x

ր

ց

ւ

փ

ք

օ

ֆ

և

ֈ

։

֊

֍

֎

֏

Tham khảo

1. “Implementation of the Charter in Cyprus”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
2. “Implementation of the Charter in Hungary”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 27 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
3. “Iraqi Constitution: Article 4” (PDF). The Republic of Iraq Ministry of Interior General Directorate for Nationality. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 28 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014. The right of Iraqis to educate their children in their mother tongue, such as Turkmen, Syriac, and Armenian shall be guaranteed in government educational institutions in accordance with educational guidelines, or in any other language in private educational institutions.
4. “Territorial languages in the Republic of Poland” (PDF). Strasbourg: European Charter for Regional or Minority Languages. ngày 30 tháng 9 năm 2010. tr. 9. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
5. “Implementation of the Charter in Romania”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
6. “Law of Ukraine "On Principles of State Language Policy" (Current version — Revision from 01.02.2014)”. Document 5029-17, Article 7: Regional or minority languages Ukraine, Paragraph 2. rada.gov.ua. ngày 1 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2014.
7. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Armenian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
8. Armenian language – Britannica Online Encyclopedia
9. Strabo, Geographica, XI, 14, 5; Հայոց լեզվի համառոտ պատմություն, Ս. Ղ. Ղազարյան։ Երևան, 1981, էջ 33 (Concise History of Armenian Language, S. Gh. Ghazaryan. Yerevan, 1981, p. 33).

Thư mục

• Dum-Tragut, Jasmine (2009), Armenian: Modern Eastern Armenian, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company
• Fortson, Benjamin W. (2004), Indo-European Language and Culture, Oxford: Blackwell Publishing
• Hübschmann, Heinrich (1875), “Über die Stellung des armenischen im Kreise der indogermanischen Sprachen”, Zeitschrift für Vergleichende Sprachforschung, 23: 5–42, Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 12 năm 2005
• Livshits, Vladimir (2006). “Armeno-Partho-Sogdica”. Iran & the Caucasus. 10 (1): 77–86. doi:10.1163/157338406777979412.
• Price, G. (1998), Encyclopedia of European languages, Oxford University Press

Đọc thêm

• Adjarian, Hrachya H. (1909) Classification des dialectes arméniens, par H. Adjarian. Paris: Honoré Champion.
• Clackson, James. 1994. The Linguistic Relationship Between Armenian and Greek. London: Publications of the Philological Society, No 30. (and Oxford: Blackwell Publishing)
• Holst, Jan Henrik (2009) Armenische Studien. Wiesbaden: Harrassowitz.
• Mallory, J. P. (1989) In Search of the Indo-Europeans: Language, Archaeology and Myth. London: Thames & Hudson.
• Martirosyan, Hrach (2013). “The place of Armenian in the Indo-European language family: the relationship with Greek and Indo-Iranian”. Journal of Language Relationship. 10 (1): 85–138. doi:10.31826/jlr-2013-100107. S2CID 212688448.
• Vaux, Bert. 1998. The Phonology of Armenian. Oxford: Clarendon Press.
• Vaux, Bert. 2002. "The Armenian dialect of Jerusalem." in Armenians in the Holy Land. Louvain: Peters.

Liên kết ngoài

Wiktionary

Wiktionary có sẵn các định nghĩa trong:

Tiếng Armenia

• Armenian Lessons Lưu trữ 2016-02-16 tại Wayback Machine (free online through the Linguistics Research Center at UT Austin)
• Armenian Swadesh list of basic vocabulary words (from Wiktionary's Swadesh list appendix)
• ARMENIA AND IRAN iv. History, discussion, and the presentation of Iranian influences in Armenian Language over the millennia
• Nayiri.com (Library of Armenian dictionaries)
• dictionaries.arnet.am Collection of Armenian XDXF and Stardict dictionaries
• Grabar (Brief introduction to Classical Armenian also known as Grabar)
• բառարան.հայ – Armenian dictionary