Tiếng Chinantec Ozumacín

Tiếng Chinantec Omazucín
Sử dụng tại	Mexico
Khu vực	Oaxaca
Tổng số người nói	3.100
Dân tộc	người Chinantec
Phân loại	Oto-Mangue Tây Oto-Mangue Oto-Pame–Chinantec Chinantec Tiếng Chinantec Omazucín
Phương ngữ	Ayotzintepec
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	chz
Glottolog	ozum1235[1]
ELP	Upper Southeastern Chinantec

Tiếng Chinantec Ozumacín (Chinanteco de San Pedro Ozumacín) là một ngôn ngữ Chinantec sử dụng tại các thị trấn San Pedro Ozumacín, Ayotzintepec, Santiago Progreso nằm ở phía bắc Oaxaca, Mexico.

Ngữ âm

Nguyên âm

Tiếng Chinantec Ozumacín có 10 nguyên âm, trong có những âm này có thể là âm miệng hoặc âm mũi. Nguyên âm dài được viết bằng cách nhân đôi, nhưng cách viết này dựa trên sự so sánh với các ngôn ngữ Chinantec khác; sự khác biệt rõ ràng đang bị mất đi trong tiếng Chinantec Ozumacín.

	Trước	Giữa	Sau
Đóng	i, y ⟨ʉ⟩	ɨ ⟨ɨ⟩	u
Giữa	e, ø ⟨ø⟩	ɘ ⟨ë⟩	o
Mở	æ ⟨ä⟩		a

Nguyên âm mũi được gạch chân (v.d. ji̱i̱ˊ 'giường'). Cách viết này không được viết sau phụ âm mũi khi không có sự tương phản với nguyên âm miệng.

Các nguyên âm tròn môi trước có nguồn gốc từ lịch sử do ảnh hưởng của phụ âm vòm lên nguyên âm sau.

Phụ âm

Bàng này liệt các phụ âm và chữ cái tương đương của chúng:^[2]

		Môi	Lợi	Sau lợi	Ngạc cứng	Ngạc mềm			Thanh hầu
						th.	nch.	mh.	th.	nch.	mh.
Mũi		m	n		ɲ[a] ⟨ñ⟩	ŋ ⟨ng⟩
Tắc và tắc-xát	vô thanh	p	t	tʃ ⟨ch⟩		k	kʲ ⟨ky⟩	kʷ ⟨kw⟩	ʔ ⟨h⟩	ʔʲ ⟨hy⟩	ʔʷ ⟨hw⟩
	hữu thanh	b	d dz ⟨ds⟩	dʒ ⟨ll⟩		ɡ	ɡʲ ⟨gy⟩	ɡʷ ⟨gw⟩
Xát			s						h ⟨j⟩	hʲ ⟨jy⟩	hʷ ⟨jw⟩
Nước			l, ɾ ⟨r⟩
Bán nguyên âm					j ⟨y⟩	w

1. ñ có thể là /j/ khi đứng trước một nguyên âm mũi.

Các từ thuần hiếm có âm /p/ và /b/. Ngoài các từ mượn, âm /d/ chỉ xuất hiện trong hậu từ daˊ, chức năng của nó là để đọc dạng mệnh lệnh một cách mềm mại. Chữ c và f chỉ sử dụng trong từ mượn tiếng Tây Ban Nha.

/h/ kết hợp với các âm /l, m, n, ɲ, ŋ/ tạo thành [l̥, m̥, n̥, ɲ̊, ŋ̊].

Thanh điệu

Tiếng Chinantec Ozumacín có 9 thanh điệu:^[2]

Thanh điệu	Ví dụ	Bản dịch
thanh cao	tooˈ	cối đá giã
thanh trung	tooˊ	hạt của cây Magnolia guatemalensis
thanh thấp	tooˉ	chuối
thanh đạn đạo cao	kooꜗ	(nó) sẽ đốt
thanh đạn đạo trung	kooꜘ	ở cạnh
thanh đạn đạo thấp	kooꜙ	(anh/cô ấy) đang chới
thanh đi lên cao	juuhꜚ	(thông? dứa? TBN. piña)
thanh đi lên trung	juuh˜	(anh/cô ấy) đang ho
thanh đi lên thấp	juuhˋ	ho!

Các âm tiết đạn đạo được đánh dấu bằng độ cao giảm mạnh.

Tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Ozumacin Chinantec”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên rupp

Bản mẫu:Ngữ hệ Oto-Mangue