Tiếng Masaba

Tiếng Masaba
Lumasaba
Sử dụng tại	Uganda
Khu vực	Vùng Đông, phía nam vùng nói tiếng Kupsabiny
Tổng số người nói	2,7 triệu
Dân tộc	Masaba, Luhya
Phân loại	Niger-Congo Đại Tây Dương–Congo Benue–Congo Bantoid Nam Bantu Đông Bắc Bantu Hồ Lớn Masaba–Luhya (J.30) Tiếng Masaba
Phương ngữ	Gisu Kisu Bukusu Syan Tachoni Dadiri Buya
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	tùy trường hợp: myx – Masaba (Gisu, Kisu, Dadiri, Buya) bxk – Bukusu (Tachoni) lts – Tachoni
Glottolog	masa1299  Masaaba[1] buku1249  Bukusu[2] tach1242  Tachoni[3]
Guthrie code	JE.31[4]

Tiếng Masaba (Lumasaaba), có lúc còn gọi là tiếng Gisu (Lugisu) (theo tên một phương ngữ), là một ngôn ngữ Bantu có hơn hai triệu người nói, ở Đông Phi. Phương ngữ Gisu ở miền đông Uganda thông hiểu được với phương ngữ Bukusu (ngôn ngữ của một bộ phận người Luhya) tại miền tây Kenya. Masaba vừa là tên địa phương của núi Elgon, vừa được cho là tên con trai của tổ tộc Gisu. Như đa phần ngôn ngữ Bantu, tiếng Masaba có một tập hợp tiền tố lớp danh từ (có đôi nét tương đồng với hệ thống giống trong ngôn ngữ Rôman hay German). Ngôn ngữ này có hình thái động từ tương đối phức tạp.

Phương ngữ

Tiếng Masaba có các phương ngữ sau:^[5]

• Gisu (Lugisu)
• Kisu
• Bukusu (Lubukusu; của người Luhya)
• Syan
• Tachoni (Lutachoni; của người Luhya)
• Dadiri (Ludadiri)
• Buya (Lubuya)

Phương ngữ Dadiri nói ở phía bắc, Gisu ở mạn trung, còn Buya ở miền trung-nam vùng nói tiếng Masaba ở Uganda. Phương ngữ Bukusu nói ở Kenya.

Âm vị học

Phụ âm

		Môi	Chân răng	Vòm	Ngạc mềm
Mũi		m	n		ŋ
Tắc	vô thanh	p	t		k
	hữu thanh	b	d		g
Xát	vô thanh	f	s
	hữu thanh	β	z
Tiếp cận			l	j

Nguyên âm

Tiếng Masaba có hệ thống 5 nguyên âm: /i, e, a, o, u/.

Nguồn tham khảo

1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Masaaba”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
2. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Bukusu”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
3. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Tachoni”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
4. Jouni Filip Maho, 2009. New Updated Guthrie List Online
5. Maho (2009)

Tài liệu

• Brown, Gillian (1972) Phonological Rules and Dialectal Variation: A study of the phonology of Lumasaaba ISBN 0-521-08485-7

Liên kết ngoài

• Kulomba Kwikumutikinyi Portions of the Book of Common Prayer in Masaba (1907) digitized by Richard Mammana and Charles Wohlers
• http://open-chapel.com/scripture/language-preservation/lumasaaba-language-study/ Learning Lumasaaba by Catherine Mabongor