Trận Nashville là một trận đánh lớn[5] xảy ra trong hai ngày 15 và 16 tháng 12 năm 1864, nằm trong khuôn khổ chiến dịch Franklin-Nashville, là mốc đánh dấu sự kết thúc của các hoạt động quân sự quy mô lớn tại Mặt trận miền Tây của Nội chiến Hoa Kỳ. Quân Liên bang miền Bắc của thiếu tướng George H. Thomas đã đánh tan tác binh đoàn Tennessee của Liên minh miền Nam do trung tướng John B. Hood chỉ huy tại Nashville, Tennessee. Quân miền Nam phải bỏ chạy toán loạn khỏi chiến địa.[3] Với đại thắng này, Thomas đã kết liễu được nguy cơ quân miền Nam tiến công vào đất Bắc thêm một lần nữa, và trận thua lớn là lần duy nhất mà quân miền Nam thực sự tan tác trong cuộc chiến.[1][3] Ông thắng lớn hơn cả sự kỳ vọng của Tổng thống Abraham Lincoln và Tướng Tư lệnh Ulysses S. Grant vào ông, và qua đó ông trở nên một trong những vị danh tướng xuất sắc nhất của Liên bang miền Bắc thời Nội chiến Hoa Kỳ.[6] Bằng thắng lợi toàn diện này - nằm trong loạt trận thắng của họ trong thời điểm ấy, quân miền Bắc đã nắm được trong tay rất nhiều chiến lợi phẩm.[7] Đây là một trong những thắng lợi lớn nhất của phe miền Bắc trong cuộc Nội chiến (thậm chí có ý kiến còn xem trận này là thắng lợi quyết định hơn cả của cuộc chiến này[1]), sau trận này, Binh đoàn Tennessee của miền Nam hầu như hoàn toàn tan rã, và từ đó trở đi Mặt trận miền Tây không còn trận đánh lớn nào khác. Do đó, không chỉ là trận thắng quyết định chấm dứt thắng lợi Chiến dịch Franklin-Nashville cho phe miền Bắc,[8] trận thắng to tại Nashville đã góp phần không nhỏ tới chiến thắng của phe Liên bang trong cả cuộc Nội chiến.[1]
Với chiến thắng lẫy lừng trong trận đánh Nashville, Thiếu tướng Thomas đã được Quốc hội Hoa Kỳ vinh danh.[9] Là sự tận diệt binh lực Binh đoàn Tennessee của miền Nam,[3] công tích này của ông đã từng được đánh giá là chiến thắng quyết định thứ hai trong suốt bề dày lịch sử nhân loại, chỉ sau có mỗi trận Austerlitz huy hoàng (1805) của Hoàng đế Napoléon Bonaparte nước Pháp.[6]
- ^ a b c d Benson Bobrick, Master of war: the life of General George H. Thomas, trang 303
- ^ NPS
- ^ a b c d Earl G. Young, American History for Everyone, trang 185
- ^ a b c d Eicher, trg 780.
- ^ Joseph Thomas, The Universal Dictionary of Biography and Mythology, Vol. IV (in Four Volumes): Pro - Zyp, trang 2029
- ^ a b Robert P. Broadwater, General George H. Thomas: a biography of the Union's "Rock of Chickamauga", trang 217
- ^ Rolander Guy M'Clellan, Republicanism in America: a history of the colonial and republican governments of the United States of America, from the year 1607 to the year 1869, trang 342
- ^ Joseph Thomas, The Universal Dictionary of Biography and Mythology, Vol. IV (in Four Volumes): Pro - Zyp, trang 1975
- ^ John C. Fredriksen, American military leaders: from colonial times to the present, Tập 2, trang 810
- Dowd, John T. The Pillaged Grave of a Civil War Hero. Nashville, 1985.
- Eicher, David J. The Longest Night: A Military History of the Civil War. New York: Simon & Schuster, 2001. ISBN 0-684-84944-5.
- Esposito, Vincent J. West Point Atlas of American Wars. New York: Frederick A. Praeger, 1959. OCLC 5890637. The collection of maps (without explanatory text) is available online at the West Point website Lưu trữ 2012-08-29 tại Archive.today.
- Foote, Shelby. The Civil War: A Narrative. Vol. 3, Red River to Appomattox. New York: Random House, 1974. ISBN 0-394-74913-8.
- Jacobson, Eric A., and Richard A. Rupp. For Cause & for Country: A Study of the Affair at Spring Hill and the Battle of Franklin. Franklin, TN: O'More Publishing, 2007. ISBN 0-9717444-4-0.
- Kennedy, Frances H., ed. The Civil War Battlefield Guide. 2nd ed. Boston: Houghton Mifflin Co., 1998. ISBN 0-395-74012-6.
- McDonough, James Lee. Nashville: The Western Confederacy's Final Gamble. Knoxville: University of Tennessee Press, 2004. ISBN 1-57233-322-7.
- McPherson, James M., ed. Battle Chronicles of the Civil War: 1864. Connecticut: Grey Castle Press, 1989. ISBN 1-55905-024-1. First published in 1989 by McMillan.
- Nevin, David, and the Editors of Time-Life Books. Sherman's March: Atlanta to the Sea. Alexandria, VA: Time-Life Books, 1986. ISBN 0-8094-4812-2.
- Sword, Wiley. The Confederacy's Last Hurrah: Spring Hill, Franklin, and Nashville. Lawrence: University Press of Kansas, 1993. ISBN 0-7006-0650-5. First published with the title Embrace an Angry Wind in 1992 by HarperCollins.
- Welcher, Frank J. The Union Army, 1861–1865 Organization and Operations. Vol. 2, The Western Theater. Bloomington: Indiana University Press, 1993. ISBN 0-253-36454-X.
- War of the Rebellion, Official Records of the Union and Confederate Armies, Series 1, Vol XLV, part 1, Washngton, U. S. Government Printing Office, 1894
- War of the Rebellion, Official Records of the Union and Confederate Armies, Series 1, Vol XLV, part 2, Washngton, U. S. Government Printing Office, 1894
- War of the Rebellion, Official records of the Union and Confederate Navies, Series 1, Vol XXVI, Washington, U. S. Government Printing Office, 1914
- National Park Service battle description
- CWSAC Report Update
- Groom, Winston. Shrouds of Glory: From Atlanta to Nashville: The Last Great Campaign of the Civil War. New York: Atlantic Monthly Press, 1995. ISBN 0-87113-591-4.
- Hood, John Bell. Advance and Retreat: Personal Experiences in the United States and Confederate States Armies. Lincoln: University of Nebraska Press, 1996. ISBN 978-0-8032-7285-9. First published 1880 for the Hood Orphan Memorial Fund by G. T. Beauregard.
- Benson Bobrick, Master of war: the life of General George H. Thomas, Simon and Schuster, 10-02-2009. ISBN 0743290259.
- Robert P. Broadwater, General George H. Thomas: a biography of the Union's "Rock of Chickamauga", McFarland, 08-03-2009. ISBN 0786438568.
- John C. Fredriksen, American military leaders: from colonial times to the present, Tập 2, ABC-CLIO, 1999. ISBN 1576070018.
- Joseph Thomas, The Universal Dictionary of Biography and Mythology, Vol. IV (in Four Volumes): Pro - Zyp, Cosimo, Inc., 30-03-2010. ISBN 1616400757.
- Earl G. Young, American History for Everyone, Xlibris Corporation, 01-10-2008. ISBN 1425750494.
- Rolander Guy M'Clellan, Republicanism in America: a history of the colonial and republican governments of the United States of America, from the year 1607 to the year 1869, R. J. Trumbull & co., 1869.