Ernst Otto Fischer

Ernst Otto Fischer
Ernst Otto Fischer-gedenkstempel, Duitsland 2018
Ernst Otto Fischer-gedenkstempel, Duitsland 2018
Gebore (1918-11-10)10 November 1918
Solln, naby München, Duitsland
Sterf 23 Julie 2007 (op 88)
München, Duitsland
Werkgebied Chemie
Werkplekke Tegniese Universiteit van München
Alma mater Tegniese Universiteit van München
Doktorale adviseur Walter Hieber
Bekend vir Organometaalchemie, Ferroseen
Pryse Nobelprys vir Chemie (1973)
Ernst Otto Fischer se handskrif

Ernst Otto Fischer (10 November 1918 - 23 Julie 2007) was 'n Duitse chemikus wat die Nobelprys vir baanbrekerswerk op die gebied van organometaalchemie verower het. Hy het die prys met die Britse chemikus Geoffrey Wilkinson gedeel, wat onafhanklik ook aan die chemie van die organometaalverbindings - die sogenaamde "toebroodjieverbindings" - gewerk het.[1]

Vroeë lewe

[wysig | wysig bron]

Hy is gebore in Solln, naby München. Sy ouers was Karl T. Fischer, professor in fisika aan die Tegniese Universiteit van München, en Valentine Fischer née Danzer. Hy het gegradueer in 1937 met Abitur.[Nota 1] Voor die voltooiing van sy verpligte militêre diensplig van twee jaar het die Tweede Wêreldoorlog uitgebreek en hy het in Pole, Frankryk en Rusland gedien. Gedurende 'n tydperk van studieverlof, teen die einde van 1941, het hy chemie aan die Tegniese Universiteit van München begin studeer. Na die einde van die oorlog word hy in die herfs van 1945 deur die Amerikaners vrygelaat en het hy sy studies hervat.[2]

Opleiding

[wysig | wysig bron]

Fischer het sy studie van chemie aan die Tegniese Universiteit van München hervat na dié se heropening in 1946 en sy graad voltooi in 1949. Daarna begin hy met sy doktorale proefskrif as assistent van professor Walter Hieber aan die Instituut vir Anorganiese Chemie. Sy proefskrif het die titel "Die meganismes van koolstofmonoksiedreaksies van nikkel(II)-soute in die teenwoordigheid van ditioniete en sulfoksilate".[3]

[wysig | wysig bron]
Strukturele formule van Ferroseen

Nadat hy in 1952 sy doktorsgraad behaal het, het hy aan die Tegniese Universiteit van München gebly. Hy het sy navorsing oor die organometaalchemie van die oorgangsmetale voortgesit. Hy het byna onmiddellik die struktuur vir ferroseen soos deur Pauson en Keally gepostuleer uitgedaag.[4] Kort daarna het hy die strukturele gegewens van ferroseen en die nuwe komplekse nikkeloseen en kobaltoseen gepubliseer.[5] Byna dieselfde tyd het hy ook gefokus op die destydse verbysterende chemie wat gevolg het van Hein se reaksies van chroom(III)chloried met fenielmagnesiumbromied. Hierdie poging het gelei tot die isolasie van bis(benseen)chroom, wat 'n nuwe klas "toebroodjiekomplekse" voorspel het.[6][7]

Professionele vooruitgang en erkenning

[wysig | wysig bron]

In 1955 word hy aangestel as dosent aan die universiteit en in 1957 as professor en daarna in 1959 as senior-professor. In 1964 neem hy die posisie van voorsitter van anorganiese chemie aan die universiteit.[2]

In 1964 word hy verkies tot lid van die afdeling Wiskunde / Natuurwetenskap van die Beierse Akademie vir Wetenskappe. In 1969 word hy aangestel as lid van die Duitse Akademie vir Natuurwetenskaplikes, Leopoldina, en word in 1972 'n eredoktorsgraad toegeken deur die Fakulteit Chemie en Farmasie van die Universiteit van München.[2]

Hy het wêreldwyd lesings gegee oor metaalkomplekse van siklopentadieniel, indenyl, arene, olefiene en metaalkarboniele. In die sestigerjare van die vorige eeu ontdek sy groep 'n metaalalkilideen- en alkielidynkompleks, wat Fischer carbene en Fischer-carbyne genoem word.[8] Oor die algemeen het hy ongeveer 450 tydskrifartikels gepubliseer en hy het baie doktorale en nadoktorale studente opgelei, waarvan baie noemenswaardige loopbane gehad het. Onder sy vele buitelandse lektorposisies was hy Firestone-dosent aan die Universiteit van Wisconsin-Madison (1969), besoekende professor aan die Universiteit van Florida (1971), en Arthur D. Little besoekende professor aan die Massachusetts Institute of Technology (1973).

Hy het vele toekennings ontvang, waaronder in 1973 die Nobelprys vir Chemie, saam met Geoffrey Wilkinson, vir sy werk aan organometaalverbindings.

Aantekeninge

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Abitur (Duits) is 'n stel eksamens wat in die laaste jaar van die sekondêre skool afgelê is.

Kyk ook

[wysig | wysig bron]

Bronne

[wysig | wysig bron]
  • Elschenbroich, Christoph (1992). Organometallics : a concise introduction (in Engels). Weinheim New York: VCH. ISBN 3-527-28165-7. OCLC 25048653.
  • Wolfgang A. Herrmann (2003). "Mediator between chemical worlds, aesthete of sciences, and man of Bavaria: Ernst Otto Fischer". Journal of Organometallic Chemistry (in Engels). 684 (1–2): 1–5. doi:10.1016/S0022-328X(03)00715-0.
  • E. O. Fischer (1952). "Über Cycopentadien-Komplexe des Eisen und des Kobalts". Angewandte Chemie (in Duits). 64 (22): 620. doi:10.1002/ange.19520642206.
  • Wolfgang A. Herrmann (2007). "Obituary: Ernst Otto Fischer (1918–2007)". Nature (in Engels). 449 (7159): 156. Bibcode:2007Natur.449..156H. doi:10.1038/449156a. PMID 17851507.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ "The Nobel Prize in Chemistry 1973". NobelPrize.org (in Engels). 23 Oktober 1973. Besoek op 19 Julie 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Frängsmyr, Tore; Forsén, Sture, reds. (1993). "Chemistry 1971-1980 - Ernst Otto Fischer - Biographical". Nobel Lectures (in Engels). Singapore: World Scientific Publishing Co.
  3. ↑ Hieber, W.; Fischer, E. O. (1952). "Ũber den Mechanismus der Kohlenoxydreaktion von Nickel(II)- und KobaIt(II)-Salzen bei Gegenwart von Dithionit" [Oor die meganisme van die koolstofmonoksiedreaksie van nikkel(II)- en kobalt(II)- soute in die teenwoordigheid van ditioniet]. Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie (in Duits). 269 (4–6): 292–307. doi:10.1002/zaac.19522690417.
  4. ↑ E. O. Fischer (1955). "Metallverbindungen des Cyclopentadiens und des Indens" [Metaalverbindings van die siklopentadiene en die indene]. Angewandte Chemie (in Duits). 67 (7): 211. doi:10.1002/ange.19550670708.
  5. ↑ E. O. Fischer; W. Pfab (1952). "Zur Kristallstruktur der Di-Cyclopentadienyl-Verbindungen des zweiwertigen Eisens, Kobalts und Nickels" [Op die kristalstruktuur van disiklopentadienielvebindings van tweewaardige yster, kobalt en nikkel]. Z. Naturforsch. B (in Duits). 7: 377–379. doi:10.1515/znb-1952-0701.
  6. ↑ Seyferth, D. (2002). "Bis(benzene)chromium. 1. Franz Hein at the University of Leipzig and Harold Zeiss and Minoru Tsutsui at Yale". Organometallics (in Engels). 21 (8): 1520–1530. doi:10.1021/om0201056.
  7. ↑ Seyferth, D. (2002). "Bis(benzene)chromium. 2. Its Discovery by E. O. Fischer and W. Hafner and Subsequent Work by the Research Groups of E. O. Fischer, H. H. Zeiss, F. Hein, C. Elschenbroich, and Others". Organometallics (in Engels). 21 (14): 2800–2820. doi:10.1021/om020362a.
  8. ↑ Fischer, E. O. (1976). "On the way to carbene and carbyne complexes". Advances in Organometallic Chemistry (in Engels). 14: 1–32. doi:10.1016/S0065-3055(08)60647-4. ISBN 9780120311149.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]