Genève
|
Genève | |
|---|---|
| Kaart | Wapen |
 | |
 | |
| Vlag | |
 | |
| Land |  Switserland
|
| Kanton | Genève
|
| Koördinate | 46°12′N 06°09′O / 46.200°N 6.150°O |
| Stigting | 400 |
| Oppervlakte: | |
| - Totaal | 15,93 vk km |
| Hoogte bo seevlak | 375 m |
| Bevolking: | |
| - Totaal (2020) | 203 856 |
| - Bevolkingsdigtheid | 12 797/vk km |
| Tydsone | UTC +1 (MET) |
| - Somertyd | UTC +2 (MEST) |
| Burgemeester | Frédérique Perler (GPS/PES) |
| Amptelike webwerf | Ville Genève |
Genève (Frans: Genève, [ʒənɛv], ; Duits: Genf, [ɡɛnf], ; Italiaans: Ginevra, [dʒiˈneːvra]; Romansch: Genevra, ) is die naasgrootste stad van Switserland ná Zürich en administratiewe setel van die gelyknamige kanton, met 'n bevolking van 203 856 in Desember 2020. Genève is teen die suidwestelike hoek van Franssprekende Switserland (die Romandie, Frans: Suisse Romande) geleë – digby die uitloop van die Rhône uit die Meer van Genève. As administratiewe eenheid in sy huidige vorm het Genève in 1931 met die insluiting van drie residensiële voorstede – Les Eaux-Vives, Le Petit-Saconnex en Plainpalais – ontstaan.
Genève is die setel van 'n twintigtal internasionale organisasies, insluitende agentskappe van die Verenigde Nasies, CERN, die Internasionale Rooi Kruis, die Wêreldgesondheidsorganisasie (WHO), die Internasionale Arbeidsorganisasie (ILO), die ITU, WIPO, die Wêreld Meteorologiese Organisasie (WMO) en die Wêreldraad van Kerke (WRK). Meer as 160 lande het permanente sendings in Genève. Die eerste internasionale organisasies het hulle reeds in die 19de eeu in Genève gevestig. Ná die Eerste Wêreldoorlog het Genève in 1919 die setel van die Volkebond geword en is ná die Tweede Wêreldoorlog as setel van die Verenigde Nasies gekies. In 1953 het die Europese Kernfisika-navorsingsentrum CERN sy aanleg in Genève gevestig wat in 1991 die bakermat van die wêreldwye web sou word. Dit was een van die gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1954.
Die historiese stadskern van Genève lê op 'n heuwel, wat danksy die beskerming deur die Meer van Genève, die riviere Rhône en Arve en slote teen die ooste eeue lank 'n natuurlike toevlugsoord gevorm het. Ná die sloping van die versterkings in die tydperk tussen 1850 en 1880 het die stad begin uitbrei.
Gaius Julius Caesar het reeds in die jaar 52 v.C. na Genève as Genua verwys, terwyl die stad in later historiese dokumente Genava of Civitas Gevanensium genoem word. Dit was aanvanklik 'n oppidum van die Keltiese Allobrogers en is daarna as 'n Romeinse vicus en later civitas uitgebou. Ná die volksverhuising het Genève as die hoofstad van die Boergondiërs en as 'n Frankiese nedersetting gedien.
Genève is die geboortestad van die Calvinisme en staan derhalwe ook as die "Protestantse Rome" bekend. Die stad, wat in die 16de en 17de eeu as 'n belangrike toevlugsoord vir Hugenote-vlugtelinge gedien het, het sedert die 19de eeu tot die kosmopolitiese sentrum van Franssprekende Wes-Switserland ontwikkel.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]- In die Keltiese tyd is Genève die hoofstad van die Allobroges
- In die Romeinse Ryk dien dit as 'n brughoof
- Omtrent 400 tot 1536 is die stad setel van 'n biskop
- In die 5de en 9de eeu is die stad die setel van die Boergondiese Konings
- 1026 behoort die stad aan die Boergondiese Ryksdeel van die Heilige Roomse Ryk van die Duitse Nasie
- 1309 Toekenning van selfregering
- 1526 Die stad sluit 'n verbond met Bern en Freiburg im Üchtland
- 1536 Reformasie en afkondiging van die onafhanklike Republiek van Genève. Genève handhaaf nou bande met die Switserse Konfederasie
- 1559 Stigting van die Akademie deur Johannes Calvyn
- 1798–1814 Genève word deur Frankryk geannekseer
- 1815 Genève word 'n Switserse stad en die hoofstad van die nuwe gelyknamige kanton
- 1864 Die stad word die setel van die Internasionale Rooi Kruis
- 1873 Stigting van die Universiteit van Genève
- 1920–1946 Genève is die setel van die Volkebond
Op 11 Desember vier die stad jaarliks die Escalade de Genève, die mislukte verowering deur Savoye in die jaar 1602.
Infrastruktuur
[wysig | wysig bron]Die lughawe in die stad staan bekend as Genève Internasionale Lughawe.
Besienswaardighede
[wysig | wysig bron]- Romaans-gotiese Katedraal Sint-Petrus (voltooi in 1232)
- Geboortehuis van die filosoof Jean-Jacques Rousseau
- Stadsaal (laat 15de eeu)
- Setel van die Verenigde Nasies (Volkebondspaleis, Frans: Palais des Nations, tot 1939 setel van die Volkebond)
- Reformasiemonument (1917)
- Servetus-gedenkstein (1903)
- Engelse Tuin
- Botaniese Tuin
- Waterfontein – Jet d'Eau
- Museum van die Rooi Kruis en die Rooi Halfmaan
- Salon Auto de Genève (Geneefse Motorskou, jaarliks)
Persoonlikhede
[wysig | wysig bron]Bekende burgers
[wysig | wysig bron]- Adolphe Appia
- Charles Bonnet
- Isaac Casaubon
- Giovanni Diodati
- Henri Dunant
- Louis Favre
- Valérie de Gasparin
- François Lefort
- Jean-Jacques Rousseau
- Horace Bénédict de Saussure
- Michel Simon
- Alain Tanner
- Vico Torriani
- François Turrettini en Jean-Alphonse Turrettini
Tydelike inwoners
[wysig | wysig bron]- Louis Appia
- Théodore Agrippa d'Aubigné
- Théodore de Bèze
- Johannes Calvyn
- Albert Cohen
- Ubbo Emmius
- Agénor Étienne de Gasparin
- Bénédict Turrettini
- Jean Ziegler
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Genève. |
- (en) Toerisme-inligting oor Genève op Wikivoyage
- (de) (en) (fr) (it) Amptelike webwerf
