Geoffrey Wilkinson

Geoffrey Wilkinson
Gebore	(1921-07-14)14 Julie 1921 Todmorden, Yorkshire, Engeland
Sterf	26 September 2096 (op 175) Londen, Engeland
Werkgebied	Anorganiese chemie
Proefskrif	Some physico-chemical observations on hydrolysis in the homogeneous vapour phase (1946)
Werkplekke	Universiteit van Kalifornië, Berkeley Harvard-universiteit Imperial College London
Alma mater	Imperial College London
Doktorale adviseur	Henry Vincent Aird Briscoe[1]
Doktorale studente	Andrew R. Barron Martin A. Bennett John M. Birmingham F. Albert Cotton Alan Davison Malcolm Green John A. Osborn William P. Griffith
Bekend vir	Homogene oorgangsmetaalkatalise
Pryse	Fellow of the Royal Society (1965)[2] Nobelprys vir Chemie (1973) Koninklike medalje (1981) Ludwig Mond-toekening Davy-medalje

Sir Geoffrey Wilkinson FRS^[2] (14 Julie 1921 - 26 September 1996) was 'n Engelse chemikus en Nobelpryswenner wat baanbrekerswerk gedoen het in anorganiese chemie en homogene oorgangsmetaalkatalise.^[3][4] Hy het die Nobelprys met die Duitse chemikus Ernst Otto Fischer gedeel, hoewel hulle onafhanklik gewerk het.

Hy is ook bekend as die mede-outeur van "Advanced Inorganic Chemistry", saam met sy voormalige doktorale student F. Albert Cotton, wat dikwels bloot "Cotton and Wilkinson" genoem word, een van die standaard handboeke vir anorganiese chemie.^[5]

Opvoeding en vroeë lewe

Wilkinson is gebore in Springside, Todmorden, in Yorkshire, Engeland. Sy vader, Henry Wilkinson, was 'n meesterhuisskilder en versierder en sy ma, Ruth, het in 'n plaaslike katoenfabriek gewerk. Een van sy ooms, 'n orrelis en koormeester, is getroud met 'n gesin wat 'n klein chemiese onderneming besit wat Epsom- en Glaubersout vir die farmaseutiese industrie maak en dit is waar hy die eerste keer 'n belangstelling in chemie ontwikkel het.

Sy opvoeding is aan die plaaslike laerskool en, nadat hy 's studiebeurs in 1932 verower het, is hy na die Todmorden Grammar-skool. Sy fisika-onderwyser daar, Luke Sutcliffe, is ook die onderwyser van John Cockcroft, wat 'n Nobelprys vir fisika ontvang het vir die splitsing van die atoom. In 1939 verwerf hy 'n koninklike studiebeurs vir studie aan die Imperial College in Londen, waar hy in 1941 studeer. Hy is 'n doktergraad in 1946 toegeken, met 'n proefskrif getitld "Some physico-chemical observations on hydrolysis in the homogeneous vapour phase" (Sommige fisiek-chemiese waarnemings van hidrolise in die homogene dampfase).^[1][6][7]

Loopbaan en navorsing

In 1942 het professor Friedrich Paneth jong chemici vir die kernenergieprojek gewerf. Wilkinson het aangesluit en is na Kanada gestuur, waar hy in Montreal en later Chalk River Laboratories gebly het totdat hy in 1946 kon vertrek. Die volgende vier jaar het hy saam met professor Glenn T. Seaborg aan die Universiteit van Kalifornië, Berkeley gewerk, meestal aan kerntaksonomie.^[8] Daarna is hy as navorsingsgenoot aan die Massachusetts Institute of Technology aangestel waar hy oorgangsmetaalkomplekse van ligande soos koolstofmonoksied en olefiene bestudeer het.

Hy was vanaf September 1951 aan Harvard-universiteit werksaam totdat hy in Desember 1955 na Engeland teruggekeer het, met 'n sabbatsverlof van nege maande in Kopenhagen. Op Harvard het hy nog werk oor kernenergie gedoen, in die besonder oor opwindingsfunksies vir protone in kobalt, maar hy het reeds aan olefienkomplekse begin werk.

In Junie 1955 word hy aangestel as voorsitter van Anorganiese Chemie aan die Imperial College in Londen, en werk van toe af feitlik geheel en al aan die oorgangsmetaalkomplekse.

Wilkinson is bekend vir sy popularisering van die gebruik van Wilkinson se katalisator RhCl(PPh₃)₃ in katalitiese hidrogenering, en vir die ontdekking van die struktuur van ferroseen. Wilkinson se katalisator word industrieel gebruik vir die hidrogenering van alkene tot alkane.^[9][10]

Galery

Wilkinson se katalisator RhCl(PPh3)3 Wilkinson se katalisator RhCl(PPh3)3   Struktuur van ferroseen Fe(C5H5)2 Struktuur van ferroseen Fe(C5H5)2

Persoonlike lewe

In 1951 is Wilkinson met Lise Schou, 'n Deense plantfisioloog wat hy op Berkeley ontmoet het, getroud. Hulle het twee dogters gehad, Anne en Pernille.^[2]

Bronne

• Green, M.L.H.; Griffith, W.P. (2000). "Sir Geoffrey Wilkinson. 14 July 1921 — 26 September 1996" (PDF). Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society (in Engels). The Royal Society. 46: 593–606. doi:10.1098/rsbm.1999.0103. ISSN 0080-4606.

Verwysings

1. "Geoffrey Wilkinson - Autobiography". nobelprize.org (in Engels). 11 Oktober 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2012. Besoek op 20 Julie 2021.
2. Green, M. L. H.; Griffith, W. P. (2000). "Sir Geoffrey Wilkinson. 14 July 1921 - 26 September 1996: Elected 18 March 1965". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society (in Engels). 46: 593–606. doi:10.1098/rsbm.1999.0103.
3. "Sir Geoffrey Wilkinson 1921−1996 IN MEMORIAM". Inorganic Chemistry (in Engels). 35 (26): 7463–7464. 1996. doi:10.1021/ic961299i.
4. "Geoffrey Wilkinson Patents" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 November 2017. Besoek op 20 Julie 2021.
5. Cotton, Frank Albert; Wilkinson, Geoffrey; Murillo, Carlos A. (1999). Advanced Inorganic Chemistry (in Engels). p. 1355. ISBN 9780471199571.
6. Mainz, Vera V.; Girolami, Gregory S. (1988). "GENEALOGY DATABASE ENTRY - Wikinson, Geoffrey" (PDF). scs.illinois.edu (in Engels).
7. Wilkinson, Geoffrey. "Some physico-chemical observations of hydrolysis in the homogeneous vapour phase". British Library EThOS - Search and order theses online (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 Julie 2021. Besoek op 20 Julie 2021.
8. "Sir Geoffrey Wilkinson - British chemist". Britannica.com (in Engels).
9. Jardine, F.H. (1996). "The Contributions of Sir Geoffrey Wilkinson, F.R.S., (1921–1996) to Rhodium Chemistry". Rhodium Express (in Engels). 16: 4–10. ISSN 0869-7876. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Junie 2022. Besoek op 20 Julie 2021.
10. Osborn, J. A.; Jardine, F. H.; Young, J. F.; Wilkinson, G. (1966). "The Preparation and Properties of Tris(triphenylphosphine)halogenorhodium(I) and Some Reactions Thereof Including Catalytic Homogeneous Hydrogenation of Olefins and Acetylenes and Their Derivatives". Journal of the Chemical Society A (in Engels): 1711–1732. doi:10.1039/J19660001711.