Yann Martel (gebore 25 Junie1963) is 'n Spaans-Kanadese outeur wat internasionale bekendheid verwerf het met sy allegoriese roman Life of Pi, wat in 2002 met die Booker-prys bekroon is.[1][2][3][4] Hierdie roman was 'n nommer een topverkoper gepubliseer in 50 lande en het meer as 12 miljoen kopieë verkoop. Die boek was vir meer as 'n jaar lank op die New York Times se lys van topverkoper-boeke.[5] Dit is aangepas vir die grootskerm en geproduseer deur Ang Lee[6][7], wat in 2013 vier Oscars (die meeste vir die geleentheid) gewen het, insluitend beste regisseur[8][9] en die Golden Globe-toekenning vir die beste oorspronklike musiek.[10]
Martel is ook die skrywer van die romans The High Mountains of Portugal[11][12] , Beatrice and Virgil[13][14][15], Self[16][17][18], die versameling van stories The Facts Behind the Helsinki Roccamatios en 'n versameling briewe aan die eerste minister van Kanada, 101 Letters to a Prime Minister.[16][19][20] Hy het 'n aantal literêre pryse gewen, waaronder die 2001 Hugh MacLennan-prys vir fiksie en die 2002-Asiatiese / Pasifiese Amerikaanse prys vir letterkunde.[21]
Alhoewel sy eerste taal Frans is, skryf Yann Martel in Engels: "Engels is die taal waarin ek die subtiliteit van die lewe die beste uitdruk. Maar ek moet sê dat Frans die taal is wat die naaste aan my hart is. En om dieselfde rede gee Engels ook vir my voldoende afstand om te skryf." [25]
Hy is gebore as seun van die Frans-Kanadese Nicole Perron en Émile Martel in Salamanca, Spanje, waar sy ouers aan die Universiteit van Salamanca studeer het. Sy moeder was besig met Spaanstalige studies, terwyl sy pa aan 'n PhD oor die Spaanse skrywer en filosoof Miguel de Unamuno gewerk het.[26]
Kort na sy geboorte het die gesin verhuis, eers na Coimbra, Portugal; en Madrid, Spanje; en toe na Fairbanks, Alaska; en Victoria, Brits-Columbië, waar sy pa onderskeidelik aan die universiteite van Alaska en Victoria onderrig het.[27] Sy ouers het daarna by die Kanadese buitelandse sake aangesluit. As gevolg hiervan het hy in San José, Costa Rica, Parys, Frankryk en Madrid, Spanje, tussen Ottawa, Ontario, tussen uitplasings opgegroei.[28][29] Martel voltooi sy finale twee jaar hoërskool by Trinity College School, 'n kosskool in Port Hope, Ontario, Kanada,[30][30][31] en daarna 'n voorgraadse graad in filosofie aan die Trent-universiteit in Peterborough, Ontario.[20][32]
As 'n volwassene het Martel diverse werkgeleenthede gehad - 'n parkeerbeampte in Ottawa, skottelgoedwasser in 'n boomplant-kamp in Noord-Ontario, sekuriteitswag by die Kanadese ambassade in Parys. Later reis hy deur Mexiko, Suid-Amerika, Iran, Turkye en Indië.[33][34][35] Hy het begin skryf terwyl hy op universiteit was, veral kortverhale wat volgens sy eie erkenning "deur onvolwassenheid gekenmerk was en ook vreesaanjaend was", maar hy het nie opgehou met skryf nie.[36][37][38]
Martel verhuis na Saskatoon, Kanada, met sy lewensmaat, die skrywer Alice Kuipers, in 2003.[23][39]
Martel se werk verskyn die eerste keer in 1988 in The Malahat Review met sy kortverhaal Mister Ali and the Barrelmaker.[40] Die Malahat Review het ook in 1990 sy kortverhaal The Facts Behind the Helsinki Roccamatios gepubliseer, waarvoor hy die Journey-prys gewen het in 1991 en wat ingesluit is in die 1991-1992 Pushcart Prize Anthology.[41] In 1992 het die Malahat sy kortverhaal The Time I Heard the Private Donald J. Rankin String Concerto with One Discordant Violin, by the American Composer John Morton uitgegee, waarvoor hy 'n National Gold Award gewen het.[42] Die kulturele tydskrif Border Crossings het sy kortverhaal Industrial Grandeur in 1993 gepubliseer.[43] Dieselfde jaar het 'n boekwinkel in Ottawa, wat Martel ondersteun het, 'n handgemaakte, beperkte uitgawe van sommige van sy stories, Seven Stories, gepubliseer.[44]
Martel gee Die Kanadese Raad van Kunste krediet vir die sleutelrol wat hulle speel in die bevordering van sy loopbaan, hulle het in 1991 en 1997 toekennings aan hom toegeken. In die skrywersnota van sy roman, Life of Pi, skryf hy: "Ek wil graag my opregte dank uitspreek aan dié groot instelling, die Kanadese Raad van Kunste, sonder wie se toelae ek nie [Life of Pi] bymekaar kon bring nie....As ons, burgers, nie ons kunstenaars ondersteun nie, dan lê ons ons verbeelding op die altaar van die ruwe werklikheid en ons beland in 'n wêreld van niks glo nie en het nuttelose drome."[45][46]
In 1993 het Knopf Canada 'n versameling van vier van Martel se kortverhale gepubliseer: The Facts Behind the Helsinki Roccamatios, the eponymous story, as well as The Time I Heard the Private Donald J. Rankin String Concerto..., Manners of Dying en The Vita Aeterna Mirror Company. By die eerste publikasie verskyn die versameling in Kanada, Quebec, die Verenigde Koninkryk, Frankryk, Nederland, Italië en Duitsland.
Martel se eerste roman, Self, verskyn in 1996. Dit is gepubliseer in Kanada, Quebec, die Verenigde Koninkryk, Nederland en Duitsland.[47]
Martel se tweede roman, Life of Pi, is gepubliseer op 11 September 2001 en ontvang in 2002 onder meer die Man Booker-prys. Dit het in verskeie lande 'n topverkoper geword, waaronder 61 weke op die New York Times se Besverkoperlys. Martel was die vorige dag in New York en die aand van die tiende in Toronto. Die volgende oggend is sy roman gepubliseer.[1][48] Hy is gedeeltelik geïnspireer om 'n storie te skryf oor die deel van 'n reddingsboot met 'n wilde dier nadat hy 'n resensie van die novelle Max and the Cats, deur die Brasiliaanse skrywer Moacyr Scliar in die New York Times Book Review, gelees het. Martel het aanvanklik kritiek van die Brasiliaanse pers ontvang omdat hy nie met Scliar geraadpleeg het nie.[49][50] Martel het daarop gewys dat hy nie kon steel van 'n werk wat hy nie destyds gelees het nie. Hy het gewillig erken dat hy beïnvloed word deur die New York Times se oorsig van Scliar se werk en bedank hom in die skrywersnota in die Life of Pi.[45][46][51][52]Life of Pi is later gekies vir die 2003-uitgawe van CBC Radio se Canada Read-kompetisie, waar dit deur die skrywer Nancy Lee bevorder is.[53] Martel se Franse vertaling, Histoire de Pi, is daarbenewens ingesluit in die Franse weergawe van die kompetisie, Le combat des livres, in 2004, bevorder deur sanger Louise Forestier.
Martel was die Samuel Fischer-besoekende professor aan die Instituut van Vergelykende Letterkunde, Freie Universität Berlyn in 2002, waar hy 'n kursus met die titel "Die dier in die letterkunde" aangebied het.[54] Hy het vanaf September 2003 'n jaar in Saskatoon, Saskatchewan, as die Saskatoon Openbare Biblioteek se skrywer-in-wording gewerk.[55] Hy het met Omar Daniel, komponis-in-woning by die Royal Conservatory of Music in Toronto, saamgewerk aan 'n musikale stuk vir klavier, strykkwartet en bas. Die toonsetting, You Are Where You Are, is gebaseer op teks wat deur Martel geskryf is. Dit sluit dele van selfoongesprekke in wat in 'n gewone dag geneem word.[56][57]
Van 2005 tot 2007 was Martel Besoekende Dosent aan die Universiteit van Saskatchewan.[58][59]
Beatrice and Virgil, sy derde roman, is in 2010 uitgegee. Die werk is 'n allegoriese kyk na die Holocaust, wat probeer om hierdie tydperk nie deur die lens van historiese getuienis aan te pak nie, maar deur verbeeldingryke sintese.[60][61][62] Die hoofkarakters in die storie is 'n skrywer, 'n taksidermis en twee opgestopte diere: 'n rooibrulaap en 'n donkie.[63]
Van 2007 tot 2011 het Martel 'n "guerrilla-boekklub" bestuur met die destydse eerste minister van Kanada, Stephen Harper, wat aan die eerste minister elke twee weke vir vier jaar lank 'n boek stuur, 'n totaal van meer as honderd romans, toneelstukke, poësieversamelings, grafiese romans en kinderboeke. Elke geskenk het gepaard gegaan met 'n brief waarin die waarde van die boek verduidelik word. Die punt was om vir Stephen Harper duidelik te maak dat die lees van literatuur nie net 'n plesier is nie, maar ook 'n noodsaaklike manier om die wêreld te ken en die lewe te verstaan. Vir al sy pogings het Martel nie 'n enkele antwoord van die eerste minister ontvang nie. Die briewe is in 2012 as 'n boek gepubliseer, 101 Letters to a Prime Minister.[64][65] Die Poolse tydskrif Histmag het hom as inspirasie aangehaal vir die stuur van boeke aan die premier Donald Tusk, maar dit was 'n eenmalige met slegs tien boeke wat deur hul uitgewers geskenk is en deur die tydskriflesers gekies is. Tusk het baie positief gereageer.[66]
Martel is genooi om 'n lid van die Royal Society of Literature in 2014 te word.[67] Hy het van 2010 tot 2015 op die Raad van Direkteure van die Saskatoon Openbare Biblioteek gedien.[68][69][70]
Sy vierde roman, The High Mountains of Portugal, is op 2 Februarie 2016 gepubliseer. Dit vertel van drie karakters in Portugal in drie verskillende tydperke, wat elkeen op sy eie manier liefde en verlies hanteer.[71][72] Dit het op die New York Times Besverkoper-lys gekom binne die eerste maand van vrystelling.[73]
Life of Pi, met Ang Lee as regisseur in 2012 en het ‘n aantal pryse gewen. Martel maak 'n kort verskeining as ekstra, hy sit op 'n parkbank oor 'n dam terwyl Irrfan Khan (Pi) en Rafe Spall (wie Yann Martel speel) gesels.
We Ate the Children Last word verwerk as ‘n onafhanklike film.
Manners of Dying, met Jeremy Peter Allen as regisseur in 2004.
Martel het in 'n aantal onderhoude gesê dat Dante se Divine Comedy die mees indrukwekkende boek is wat hy ooit gelees het. As hy praat oor sy mees onvergeetlike kinderboek, herinner hy Le Petit Chose deur Alphonse Daudet. Hy het gesê dat hy dit gelees het toe hy tien jaar oud was, en dit was die eerste keer dat hy 'n boek so hartverskeurend gevind het dat hy hom tot trane beweeg het.
↑Reynolds, Nigel (30 September 2002). "Life of Pi wins Booker". The Daily Telegraph (in Engels). UK. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 September 2019. Besoek op 3 September 2010.