Grenoble

Grenoble
flag of Grenoble ^(en)
Alministración
País	Francia
Organización territorial	Francia metropolitana
Rexón	Auvernia-Ródanu-Alpes
Departamentu	Isère
Distritu	distritu de Grenoble
Tipu d'entidá	comuña de Francia
Alcalde de Grenoble ^(es)	Éric Piolle
Nome oficial	Grenoble (fr)[1] Grenoble (fr)
Nome llocal	Grenoble (fr)
Códigu postal	38000 y 38100
Xeografía
Coordenaes	45°11′13″N 5°43′35″E / 45.1869°N 5.7264°E / 45.1869; 5.7264
Grenoble Grenoble (Francia)
Superficie	18.13 km²
Altitú	212 m, 204 m[2] y 600 m[2]
Llenda con	Saint-Martin-d'Hères, Saint-Martin-le-Vinoux, Sassenage, Seyssinet-Pariset, Seyssins, La Tronche, Échirolles, Eybens, Fontaine y Saint-Égrève
Demografía
Población	157 477 hab. (1r xineru 2021) - 76 377 homes (2017) - 82 077 muyeres (2017)
Porcentaxe	100% de distritu de Grenoble
Densidá	8685,99 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	476
Estaya horaria	Hora central europea UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Stendal, Belén, Essen, Catania, Innsbruck, Halle, Quixináu, Oxford, Rehovot, Phoenix, Pécs, Kaunas, Sfax ^(es) , Constantine, Corato ^(es) , El Cairu, Suzhou, Uagadugú, Irkutsk ^(es) y Tsukuba
grenoble.fr

Grenoble [gʁəˈnɔbl] ye una ciudá del sureste de Francia, na rexón Auvernia-Ródanu-Alpes, capital del departamentu d'Isère y conocida como la capital de los Alpes franceses. Con 156 659 habitantes^[3] ye'l centru d'una aglomeración urbana de 664.832 habitantes,^[4] la segunda de la rexón Auvernia-Ródanu-Alpes dempués de Lyon.

La historia de la ciudá toma un periodu de más de 2000 años. Grenoble foi dende'l sieglu XI capital del Delfinado. Mientres los sieglos XIX y XX esperimentó un periodu de gran espansión económica, representáu na celebración de los X Xuegos Olímpicos d'Iviernu en 1968. Anguaño ye un importante centru científicu y teunolóxicu n'Europa.^[5] Tamién alluga instituciones de reconocencia nacional, como'l Muséu de Grenoble.

Xeografía

Llocalización

Grenoble ta asitiáu aproximao nel centru de los Alpes franceses, ente'l macizu de Vercors (al suroeste), de Belledonne (al este) y de la Chartreuse (al norte).

Construyida na confluencia de los ríos Isère y Drac, nuna gran planicie a una altitú media de 214 metros. La ciudá ta apoderada pola Bastilla, una antigua fortaleza defensiva asitiada a 476 metros, accesible por aciu el Teleféricu de Grenoble Bastille dende'l centru urbanu.

Climatoloxía

El clima de Grenoble y el so aglomeración ye un pocu atípicu, con una variación térmica de les más elevaes de Francia. Pel hibiernu la temperatura puede ser bastante baxa (-5º de mínima davezu) y pel branu la ciudá sufre unes de les temperatures más altes del país (d'hasta más de 32º). Los montes circundantes formen una gran depresión na que pel branu ye habitual l'efeutu Foehn.

Parámetros climáticos permediu de Grenoble-St Geoirs (1981–2010)
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima absoluta (°C)	17.3	20.7	25.3	28.0	31.3	37.0	38.3	39.5	33.6	28.1	24.8	19.5	39.5
Temperatura máxima media (°C)	5.9	7.8	12.0	15.3	19.9	23.8	26.9	26.4	21.8	16.9	10.2	6.4	16.2
Temperatura mínima media (°C)	-1.2	-0.4	2.0	4.4	8.9	12.0	14.2	14.0	10.9	7.8	2.7	-0.1	6.3
Temperatura mínima absoluta (°C)	-27.1	-19.4	-18.2	-7.9	-2.3	2.1	4.8	3.8	-1.2	-5.3	-10.9	-20.2	-27.1
Precipitación total (mm)	61.3	51.6	66.3	83.0	104.1	75.2	59.3	67.2	105.7	105.8	87.7	67.1	934.3
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm)	9.4	8.0	9.4	9.7	11.0	8.5	6.2	7.4	7.7	10.1	9.6	9.5	106.4
Díes de nevaes (≥ 1 mm)	7.7	6.0	4.5	2.1	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	0.1	2.6	4.9	28.0
Hores de sol	95.0	111.7	169.8	183.0	219.2	255.4	289.8	255.5	193.1	137.5	84.5	71.6	2065.9
Humedá relativa (%)	83	80	76	73	75	74	70	72	79	83	84	84	77.8
Fonte nº1: Météo France[6][7]
Fonte nº2: Infoclimat.fr (humidity, snowy days 1961–1990)[8]

Historia

La ciudá de Grenoble foi conocida con otros nomes a lo llargo del tiempu:

• Cularo, nome recoyíu nun escritu del l'añu 43 e.C.
• Gratianopolis, dempués de 381 d.C., cuando l'emperador Graciano dotó la ciudá d'un obispáu.

Dempués de la cayida del Imperiu romanu, la ciudá formó parte del primer reinu de Borgoña, hasta que foi conquistada por Clotario. Más tarde aportó a posesión de los condes de Vienne, na rexón del Dauphiné (Delfinado). Grenoble foi capital d'ésta, que pasó a ser provincia de Francia dende 1349, cuando l'últimu conde del Delfinado vendió'l condáu a Francia.

Día de texer

El 7 de xunu de 1788 foi un día de manifestaciones y disturbios. Conozse como'l "Día de texer" (Journée des tuiles), porque la xente llanzó texas contra los soldaos al conocese la noticia de la disolución del Parllamentu de la provincia del Delfinado pol rei Lluis XVI. El Día de texer foi siguíu pola xunta del 21 de xunetu de Vizille, cerca de Grenoble. Esta xunta considérase como un preludiu de la Revolución Francesa.

En 1925, Grenoble entamó una esposición internacional de la enerxía hidroeléctrica y el turismu, qu'atraxo a un millón de persones mientres 6 meses.

Mientres la Segunda Guerra Mundial, la ciudá foi ocupada pol exércitu italianu en 1942, y depués pol exércitu alemán en 1943. Foi lliberada'l 22 d'agostu de 1944 pol exércitu de los Estaos Xuníos.

Foi sede de los Xuegos Olímpicos d'iviernu de 1968.

El 1 de payares de 1970 nuna sala de fiestes una quema provocó la muerte de 144 moces no que foi unu de los accidentes más graves na historia contemporánea francesa.^[9][10]

Educación cimera

La aglomeración de Grenoble ye unu de los grandes centros d'enseñanza cimera en Francia, acoyendo más de 54.000 estudiantes,^[11] partíos en tres universidaes y numberoses escueles d'inxenieros y grandes écoles.

Universidaes

Edificiu del campus

• Universidá Joseph-Fourier - Grenoble I (UJF) [1] Archiváu 2006-06-22 en Wayback Machine
• Universidá Pierre Mendès France - Grenoble II (UPMF) [2] Archiváu 2016-06-28 en Wayback Machine
• Universidá Stendhal - Grenoble III [3]

Establecimientos d'enseñanza cimera

• Institut polytechnique de Grenoble (INPG) [4]
• Institut d'études politiques de Grenoble [5]
• École nationale supérieure d'architecture de Grenoble [6]
• École supérieure d'informatique (Supinfo) [7]
• École supérieure d'art de Grenoble [8]
• École Supérieure de Commerce et de Management Wesford (ESC Wesford) [9]
• Grenoble École de Management (GEM)
• Observatoriu de Ciencies del Universu de Grenoble

Demografía

Evolución demográfica de Grenoble

1793	1800	1806	1821	1831	1836	1846	1851	1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
20 019	20 654	22 129	23 602	30 824	28 969	27 963	31 340	32 799	34 726	40 489	42 660	45 426	51 371	52 484	60 439	64 002
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar])

Evolución demográfica de Grenoble

1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2007
68 615	73 022	77 438	77 409	85 621	90 748	95 806	102 161	116 440	156 707	161 616	166 037	156 637	150 758	153 317	156 793
Pa los censos de 1962 a 1999 la población llegal correspuende a la población ensin duplicidaes (Fonte: INSEE [Consultar])

Economía

Orixinalmente la so economía básase na fabricación de guantes.^[12] Nel sieglu XIX la so economía diversificóse, incluyendo minería, cementu, industria papelera, enerxía hidroeléctrica y metalurxa. El so perfil internacional creció cuando foi escoyida como sede de los Xuegos Olímpicos d'Iviernu en 1968.

Sincrotrón ESRF

Güei Grenoble ye una de les principales ciudaes europees en términos d'alta teunoloxía, especialmente bio y nanoteunologíes; ye un centru d'industries químiques y electróniques, investigación nuclear con nuevos llaboratorios de la Comisión d'Enerxía Atómica (CEA). Tamién ye'l segundu centru d'investigación científica francés dempués de París, con 21.000 investigadores.^[13]

Glénat Editions SA tien la so sede en Grenoble.^[14]

Investigación y alta teunoloxía

La investigación científica tien una importacia destacada pa Grenoble. Na ciudá tán establecíos ocho organismos d'investigación nacionales (CEA, CNRS, CEMAGREF, CEN, INRA, INRIA, INSERM), cuatro centros d'investigación internacionales (Llaboratoriu Européu de Bioloxía Molecular, European Synchrotron Radiation Facility, ILL, IRAM) y tres centros téunicos industriales (CETIM, CSTB, CTP). La investigación nanoteunolóxica tien una escala europea al traviés del centru Minatec. Amás les universidaes y el INP Grenoble tienen numberosos llaboratorios d'investigación.

Deporte

Stade des Alpes

Asitiada nos Alpes, Grenoble, allugó los Xuegos Olímpicos d'Iviernu de 1968, munches de les sos instalaciones deportives inda esisten anguaño. La ciudá ye conocida poles numberoses estaciones d'esquí asitiaes pela redolada; Les 7 laux, Chamrousse, Villard-de-Lans, Alpe d'Huez, Les Deux Alpes, Alpe du Grand Serre, Le Collet d'Allevard..., toes a menos d'una hora en coche.^[15]

Amás en Grenoble hai unos 350 clubes deportivos de 65 disciplines distintes, ente los que destaquen los dedicaos a deportes de monte, alpinismu y esguilada.

Los clubes más conocíos son:

Equipu	Deporte	Competición	Estadiu	Creación
Grenoble Foot 38	Fútbol	CFA	Stade des Alpes	1917
Brûleurs de Loups	Ḥoquei sobre xelu	Lliga Magnus	Patinoire Pôle Sud	1963
Football Club de Grenoble Rugby	Rugbi	Top 14	Stade des Alpes	1892

Predecesor: Innsbruck

Ciudad Olímpica 1968

Socesor: Sapporo

Tresporte y comunicaciones

Tranvía de Grenoble

Grenoble ye accesible per avión dende l'Aeropuertu de Grenoble-Isère y tamién dende los cercanos aeropuertos de Lyon Saint-Exupéry y del Aeropuertu Internacional de Xinebra.

Per ferrocarril la ciudá ta comunicada frecuentemente por aciu TGV con París, n'ocasiones con parada na estación TGV del aeropuertu Lyon Saint-Exupéry y menos frecuentemente con otros destinos de Francia como Lille y Nantes. Amás los servicios TER conecten de forma continua Grenoble con otres ciudaes de la rexón como Chambéry, Annecy, Valence, Lyon y Xinebra.

Toyota i-Road nuna cai

Les conexones per carretera escontra'l norte, l'oeste y el sur son bones, por aciu autopistes. Escontra l'este una autopista comunica colos valles alpinos ya Italia.

La rede de tresporte urbanu TAG ta formada por cinco llinies de tranvía y cuarenta y seis llinies d'autobús. Amás gracies a que la ciudá ye esencialmente plana ye bien común l'usu de la bicicleta tanto personales como de arriendu Archiváu 2018-01-20 en Wayback Machine.

En 2014, la ciudá y la marca de coches Toyota, ufierten p'arrendar 70 vehículos llétricos (Toyota i-Road). Trenta estaciones de carga llétrica instalar na ciudá.

Ver tamién

• Palaciu de los Deportes (Grenoble)
• Maison de la Culture de Grenoble
• Universidá de Grenoble

Referencies

1. «code officiel géographique». Consultáu'l 6 xineru 2019.
2. Tienes d'especificar urlarchivu = y fechaarchivu = al usar {{cita web}}.«répertoire géographique des communes». Institut national de l'information géographique et forestière (2015).
3. «Grenoble (38185 - Commune)» (francés).
4. «Grenoble (010 - Aire urbaine 2010)» (francés).
5. «TIMEeurope Magacín | Secret Capitals | Aug. 30, 2004» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 27 d'abril de 2009.
6. «Données climatiques de la station de Grenoble» (francés). Meteo France. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-10-09. Consultáu'l 27 d'avientu de 2015.
7. «Climat Rhône-Alpes» (francés). Meteo France. Archiváu dende l'orixinal, el 2020-10-07. Consultáu'l 27 d'avientu de 2015.
8. «Normes et records 1961-1990: Grenoble-St Geoirs (38) - altitude 384m» (francés). Infoclimat. Consultáu'l 27 d'avientu de 2015.
9. Diario Vasco 3 de payares de 1970
10. Diario Vasco 3 de payares de 1970
11.  — PDF Atles 2007-2008 de l'enseignement supérieur en France
12. A. Doyon, Xavier Jouvin, inventeur grenoblois et sa famille, Paris, Dayez ed., 1976
13. «Research in Grenoble-Isère» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-06-13.
14. "Mentions obligatoires." Glénat. Consultáu'l primeru de mayu de 2011. "GLENAT Editions SA 37, Rue Servan BP 177 38008 GRENOBLE CEDEX 1"
15. «Stations des Alpes du Dauphiné» (francés).

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Grenoble.

• Sitiu web oficial (en francés)

• Grenoble n'OpenStreetMap.
• Grenoble n'OpenWeatherMap