Johann Gottlieb Fichte

Johann Gottlieb Fichte
profesor
Vida
Nacimientu	Rammenau ^(es) [1], 19 de mayu de 1762[2]
Nacionalidá	Alemaña
Muerte	Berlín[3], 27 de xineru de 1814[4] (51 años)
Sepultura	Dorotheenstadt Cemetery ^(en)
Causa de la muerte	Tifus[5]
Familia
Casáu con	Johanna Fichte Johanna Rahn ^(en) (1793 – )[6]
Estudios
Estudios	Universidá de Jena Universidá de Königsberg Universidá de Leipzig Schulpforta ^(es)
Direutor de tesis	Immanuel Kant
Llingües falaes	alemán[4]
Alumnu de	Christian Friedrich Pezold ^(es) Friedrich August Wilhelm Wenck Franz Volkmar Reinhard Ernst Platner Johann August Heinrich Ulrich Immanuel Kant
Profesor de	Friedrich Schelling ^(es) Johann Erich von Berger ^(es)
Oficiu	filósofu, profesor universitariu, escritor
Llugares de trabayu	Jena, Berlín y Zúrich
Emplegadores	Universidá de Jena Universidá Humboldt de Berlín Universidá de Berlín Universidá d'Erlangen-Núremberg
Influyencies	Karl Leonhard Reinhold, Salomon Maimon, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Baruch Spinoza y Roseau
Miembru de	Academia de les Ciencies de Baviera
Movimientu	idealismu alemán Romanticismo alemán ^(es)
Creencies
Relixón	ensin valor

Johann Gottlieb Fichte (19 de mayu de 1762, Rammenau ^(es)  – 27 de xineru de 1814, Berlín) foi un filósofu alemán de gran importancia na historia del pensamientu occidental. Como continuador de la filosofía crítica de Kant y precursor tanto de Schelling como de la filosofía del espíritu d'Hegel, ye consideráu unu de los padres del llamáu idealismu alemán.

Vida

Nacíu de padres bien probes, mientres la so infancia tuvo que trabayar curiando oques p'ayudar a la so familia. Gracies al sofitu del barón Von Miltitz pudo Fichte empezar los sos estudios. El barón, dempués de ve-y asonsañar al pastor y escucha-y repitir de memoria un sermón al cual nun pudiera asistir, decidir a ayudar.

N'acabando los sos estudios nel institutu de segunda enseñanza Schulpforta de Naumburgu, inscribir na facultá de Teoloxía de Jena en 1780, pa dempués treslladase a Leipzig. Mientres estos años l'ayuda del barón menguó pasu ente pasu, polo que pa solliviar la falta de medios Fichte poner a trabayar de preceptor, abandonando los sos estudios de Teoloxía. Camudar a Zúrich onde conoció a Johanna Rahn, cola que finalmente se casaría a les escondidielles n'ochobre de 1793. En Zúrich Fichte tamién s'afilió na loxa masónica "Modestia cum Libertate" onde solía frecuentar Johann Wolfgang von Goethe.^[7][8]

En 1791 viaxó a Königsberg pa conocer a Kant. Anque primeramente ésti nun paeció bien prestáu por esta inesperada visita, cuando Fichte enseñó-y un escritu so, el Intentu de crítica de toa revelación, prestó-y tanto a Kant que pidió personalmente al so editor que lu publicara, lo cual fíxose anónimamente en 1792. Como los académicos pensaron que'l llibru fuera escritu por el mesmu Kant, cuando'l mesmu Kant esclarió'l tracamundiu y allabó públicamente la obra, la reputación de Fichte creció significativamente ente la comunidá de filósofos. Por cuenta de esti ascensu de la so fama, foi llamáu a la Universidá de Jena pa ocupar una cátedra de filosofía qu'había quedáu vacante. Ellí, ente 1794 y 1795 dictó una serie de polémiques lleiciones que seríen publicaes como Delles lleiciones sobre'l destín del sabiu, nes cualos espónense les temes fundamentales de la so reflexón filosófica.

En 1799 una aspra polémica sobre'l ateísmu, sostenida con un discípulu, obligó-y a dimitir, treslladándose en 1800 a Berlín, onde, como nun había universidá, tuvo que trabayar dando lleiciones privaes pa caltenese.

En 1806, nel Berlín ocupáu por Napoleón, Fichte escribió los Discursos a la nación alemana, que se convirtió nel orixe del nacionalismu alemán.

Cuando en 1810 creóse la Universidá de Berlín, foi nomáu profesor ordinariu de filosofía, siendo darréu escoyíu rector en 1811. Al desamarrase la Guerra de Lliberación en 1813, Fichte dexa les sos lleiciones y se enrola na milicia.

Morrió en xineru de 1814 a los 51 años d'edá pola mor del tifus que-y arimara'l so muyer, que contraxera de la mesma la enfermedá mientres trabayaba d'enfermera voluntaria curiando a soldaos nun hospital militar.

El so fíu Immanuel Hermann Fichte tamién se dedicó a la filosofía.

Pensamientu

Fichte nun aceptaba l'argumentu kantianu sobre la esistencia de los noumena o «coses en sí», realidaes supra-sensibles más allá de les categoríes de la razón humana. Vía la rigorosa y sistemática separación ente les coses en sí» y les coses «tal que se nos representen» (phenomena) como una invitación al escepticismu.

En cuenta de aceptar dichu escepticismu, Fichte suxirió radicalmente que se debía abandonar la noción de mundu noumenal (y la "cosa en sí") y nel so llugar aceptar el fechu de que la consciencia nun tien el so fundamentu nel llamáu «mundu real» representáu imaginariamente como "fuera" de la consciencia cognitiva. Ello ye que Fichte ye famosu pol so orixinal argumentación de que la consciencia nun precisa más fundamentu qu'ella mesma: d'esta forma, la conocencia nun parte yá del fenómenu, sinón del Suxetu en cuanto dota de sentíu al mesmu procesu cognitivu. Ye asina que se crea l'Idealismu: la realidá epistemológicamente falando, ye un productu del suxetu pensante, en contraposición al realismu inocente y al empirismu, que afirma que los oxetos a conocer esisten independientemente del suxetu que los percibe.

Esta noción finalmente convirtióse na carauterística definitoria del Idealismu Alemán y, poro, na clave esencial pa la comprensión de la filosofía de Hegel. Fichte anque en dalguna midida ruempe col criticismu de Kant, ye coles mesmes l'enllaz ente Kant, -el so maestru-, y el xiru escontra'l Suxetu que va carauterizar a tol Idealismu Alemán. Nesti sentíu y a pesar de les opiniones escrites de Kant mesmu, Fichte vese asina mesmu como continuador consecuente de la obra de Kant. Según Fichte (Fundamentu de toa Doctrina de la Ciencia)tratar n'última instancia de prosiguir les consecuencies epistemolóxicu y ontolóxicu conteníes na postulación del Suxetu kantianu. Les categoríes en Kant nun tienen xénesis, son daes, son innates, mientres en Fichte les categoríes sí tienen xénesis, pos son autopoyéticas, construyir na interacción universal y necesario ente l'el "Yo" y el Non-Yo", y la so síntesis.

Nel so famosu trabayu Fundamentu del derechu natural, Fichte establez que l'autu-consciencia ye un fenómenu social. Esto ye, él afirma qu'anque la so esistencia depende de los oxetos del mundu esternu, sicasí, la mera perceición d'estos oxetos esternos depende del autu-consciencia. La solución d'esta paradoxa, pa Fichte, ye qu'un ser racional adquier la so consciencia dafechu cuando ye «remembráu» como consciente por otru ser racional fora d'él mesmu.

Por causa de esta necesidá de rellación con otros seres racionales pa la consecución de la consciencia, Fichte afirma que tien d'haber una rellación de derechu» na cual haya una mutua reconocencia de racionalidá per dambes partes. Fichte siempres tuvo venceyáu a los valores de la Revolución Francesa y a la defensa de la so Patria estremada frente a la Invasión de Napoleón y a la Poliarquía pre-moderna que la gobernaba en desunión y ensin Constitución. N'economía resabiaba del Llibrecambismu, y les sos consecuencies y abogó por llamáu "Estáu comercial zarráu" qu'implica una economía regulao y solidario, con elementos de proteicionismu frente a la irracionalidá del mercáu. A la fin de la so vida , y cola Restauración y la Contrarreforma andante n'Alemaña, acusóse-y d'Ateísmu y espulsóse-y de la Universidá. D'orixe humilde, llogró estudiar con grandes sacrificios, foi almirador de Kant, pero los sos apurras tienen una orixinalidá propia. Foi amás empecipiáu na Francmasonería en Suiza.

El socialismu ético»

En Contribuciones destinaes a rectificar el xuiciu del públicu sobre la Revolución Francesa, obra publicada en 1793, pocu dempués de producise la cayida de la Monarquía en Francia, Fichte cavilga sobre la nueva concepción de la propiedá que traxera la Revolución —agora frutu del llexítimu trabayu y non del privilexu, esfera d'actividá y non apropiación de coses— y afirma que «cada home que trabaya tien el derechu de tener» «una alimentación soportable pol cuerpu humanu y la cuenta pa reponer les fuercies, una vistimienta fayadiza, y una morada sólido y sano». «Ésti ye'l puntu de partida del socialismu fichteano», según Jacques Droz, que los sos axomes enuncia en Fundamentos del derechu natural según los principios de la Doctrina de la ciencia» (1796) y que lleva a la práutica en L'Estáu comercial zarráu (1800). Según Fichte, l'Estáu ye'l que tien que garantizar que cada persona reciba un mínimu de bienes que-y dexe vivir «del so propiu trabayu» «tan llibre y cómodamente como la naturaleza dexar». ^[9]

L'home tien de trabayar, non como una bestia de carga que s'adormilitia sol so pesu y que, dempués de reponer insuficientemente la so escosa fuercia, ye espertáu de nuevu pa llevar el mesmu pesu. Tien De trabayar ensin l'aguiyón del mieu, con gustu y con allegría, calteniendo tiempu llibre pa llevantar el so espíritu y la so mirada escontra'l cielu, pa que la so contemplación ta fechu.

P'algamar esti oxetivu l'Estáu racional (Vernunftstaat) debi reglamentar tola actividá económica nel marcu d'un Estáu comercial zarráu», que caltenga les menores rellaciones comerciales posibles col esterior, pero por que'l sistema funcione los ciudadanos tienen de ser conscientes de los sos deberes y del so compromisu cola coleutividá, d'ende la importancia que concede a la educación nacional».^[10] L'oxetivu del sistema, como señaló Jacques Droz, nun ye «una igualación artificiosa de les condiciones; nun tien en perspeutiva un repartu mecánicu de los bienes, dexa al trabayu individual el cuidu d'amontar la propiedá que foi orixinariamente concedida. El socialismu de Fichte ye, por tanto un socialismu éticu, y la so finalidá última ye la realización del destín cimeru de los individuos».^[11]

Les principales resultancies de la teoría espuesta son éstos: que nun Estáu gobernáu según el derechu, les trés clases principales de la nación tán calculaes ente sigo, y cada una llindada a ciertu númberu d'individuos; qu'a cada ciudadanu asegúrase-y la so parte proporcional de too productu y fabricación del país a cambéu del trabayu que se-y asignó, ensin otru equivalente, como se practica nos emplegaos públicos; que con esti fin afítase y caltién el valor de les coses en sí, y el so preciu respeuto al dineru; a lo último, por que esto seya realizable, tien de faese imposible tou comerciu de los ciudadanos colos foresteros.

L'Estáu comercial zarráu (1800)^[12]

Obra

• Ensayu d'una crítica de toa revelación (1792)
• Reivindicación de la llibertá de pensamientu y otros escritos políticos (1793)
• Fundamentu de la doctrina de la ciencia (1794)
• Delles lleiciones sobre'l destín del sabiu (1794)
• Fundamentu del derechu natural (1796)
• Sistema de la doctrina moral (1798)
• L'Estáu comercial zarráu (1800)
• Disertaciones sobre la dómina contemporánea (1804)
• Les carauterístiques de la edá actual (1806)
• El camín escontra una vida bendita (1806)
• Discursos a la nación alemana (1807)

Bibliografía

• Bravu, Gian Mario (1976). Historia del socialismu 1789-1848. El pensamientu socialista enantes de Marx. Barcelona: Ariel. ISBN 84-344-6508-6.
• Fichte, Johann Gottlieb (2013). Faustino Oncina Coves: Obra completa. Madrid: Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-3674-7.
• Droz, Jacques (1984). «El socialismu alemán del Vormärz», Jacques Droz (dir.): Historia xeneral del socialismu. De los oríxenes a 1875. Barcelona: Destino, páx. 553 y ss.. ISBN 84-233-1305-0.

Referencies

1. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 11 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 26 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
3. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
4. Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 11902725m. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
5. URL de la referencia: https://www.deutschlandfunk.de/johann-gottlieb-fichte-unter-den-gesetzen-der-kausalitaet-100.html. Data de consulta: 9 mayu 2022.
6. URL de la referencia: https://whoswho.de/bio/johann-gottlieb-fichte.html#. Data de consulta: 9 mayu 2022.
7. Imhof, Gottlieb (1959). Kleine Werklehre der Freimaurerei. I. Das Buch des Lehrlings. 5. Auflage. Lausanne: Alpina, p. 42.
8. Lawatsch, Hans-Helmut (1991): Fichte und die hermetische Demokratie der Freimaurer. En: Hammacher, Klaus, Schottky, Richard, Schrader, Wolfgang H. und Daniel Breazeale (Hrsg.): Sozialphilosophie. Fichte-Studien Band 3. Amsterdam-Atlanta: Editions Rodopi, p. 204, ISBN 90-5183-236-2
9. Droz, 1984, p. 559-562.
10. Bravo, 1976, p. 275-276. "Concebía un Estáu orgánicu, fuertemente centralizáu, capaz d'influyir sobre los sos súbditos gracies sobremanera a l'arma de la 'educación nacional', nel que la propiedá tenía que tar descomanadamente llindada pola intervención pública y debía desparecer la gran propiedá de les tierres, y nel que, a lo último, cada unu tuviera aseguráu'l derechu a la esistencia material y a tolos ciudadanos impunxérense-yos obligaciones restrictives de la llibertá económica (n'especial de la comercial), pa crear nel interior del propiu Estáu una especie de comunidá harmónica, casi dafechu cerrada respectu al esterior"
11. Droz, 1984, p. 562-564. "El so sistema va sustituyir esti orde xeneral nel que la fortuna d'unos ye la miseria de los demás por una llei nueva, acordies cola cual l'Estáu acútase la xera d'aumentar la xusticia; pero la violencia estatal va escarecer de sentíu si nun se dexa de la mesma que'l ciudadanu tenga dignidá espiritual y exerza funciones ue faigan verdaderamente d'él un home. D'ende la importancia que da Fichte al conceutu d'ociu. En tol conxuntu de la so obra, apaez como esmolición central, metanes les violencies qu'impon un orde nuevu, el respetar y promover la llibertá humana"
12. Bravo, 1976, p. 276.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Johann Gottlieb Fichte.
• «Johann Gottlieb Fichte». en Find a Grave. (n'inglés)
• Obres de Johann Gottlieb Fichte nel Proyeutu Gutenberg