Артыкул вымагае праверкі арфаграфіі Удзельнік, які паставіў шаблон, не пакінуў тлумачэнняў. |
B-2 Spirit | |
---|---|
Northrop B-2 Spirit | |
Тып | Бамбардыроўшчык |
Распрацоўшчык | Northrop Grumman |
Вытворца | Northrop Grumman Corporation і Northrop[d] |
Першы палёт | 17 ліпеня 1989 |
Пачатак эксплуатацыі | 1997 год |
Статус | эксплуатуецца |
Эксплуатанты | ВПС ЗША |
Адзінак выраблена | 21 |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Northrop B-2 Spirit — амерыканскі цяжкі малапрыкметны стратэгічны бамбардзіроўшчык, распрацаваны кампаніяй «Нортрап Груман» («Northrop Grumman»).
Б-2 або «Дух» — першы серыйны сучасны цяжкі самалёт са схемай «лятаючае крыло». Прызначаны для прарыва шчыльнай супрацьпаветранай абароны (СПА) і дастаўкі звычайнай ці ядзернай зброі. Пачатак палётаў з 1989 года, вытворчасць спынена ў 2000 годзе. У самалёце шырока выкарыстаны тэхналогіі малапрыкметнасці: самалёт пакрыты радыёпаглынальнымі матэрыяламі, створаны па аэрадынамічнай схеме «лятаючае крыло», рэактыўныя струмяні рухавікоў экрануюцца[1]; дакладнае значэнне ЭПР для B-2 не паведамляецца, па розных ацэнках, гэта велічыня ад 0,0014 да 0,1 м2. На 2010-год «Дух» з’яўляецца самым дарагім самалётам за ўсю гісторыю авіяцыі.
У сярэдзіне 1970-х у ваенных авіяканструктараў з’явіўся новы метад пазбягання ракет, перахопнікаў і варожых радараў вядомым сёння як «стэлс». Канцэпцыя заключалася ў тым, каб пабудаваць самалёт з планёрам, які адхіляў або паглынаў радыёлакацыйныя сігналы так, каб мала што адбівалася назад на радар. Лятальны апарат, які мае характарыстыкі радыёлакацыйнай ўтойлівасці, зможа ляцець амаль незаўважаным і можа быць атакаваны толькі зброяй і сістэмамі, якія не залежаць ад радара. Нягледзячы на тое, што існавалі іншыя меры выяўлення, такія як чалавечае назіранне, інфрачырвоныя сканеры, акустычныя лакатары, іх адносна малы дыяпазон выяўлення або слаба развітая тэхналогія дазвалялі большасці самалётаў лятаць незаўважанымі або, па меншай меры, неадсочванымі, асабліва ўначы.
У 1974 годзе Кіраванне перспектыўных даследванняў праектаў Міністэрства абароны ЗША (DARPA) запытала ў амерыканскіх авіяцыйных кампаній інфармацыю аб самым вялікім радыёлакацыйным перасеку самалёта, які застанецца фактычна нябачным для радараў. Першапачаткова для далейшай распрацоўкі былі выбраны Northrop і McDonnell Douglas. Lockheed меў вопыт у гэтай галіне дзякуючы распрацоўцы Lockheed A-12 і SR-71, якія ўключалі ў сябе шэраг схаваных функцый, у прыватнасці яго нахіленыя вертыкальныя стабілізатары і выкарыстанне кампазітных матэрыялаў у ключавых месцах. Ключавым удасканаленнем стала ўжыванне камп’ютарных мадэляў, якія выкарыстоўваліся для прагназавання радыёлакацыйных адлюстраванняў ад плоскіх паверхняў, а сабраныя даныя кіравалі канструкцыяй «граненага» самалёта. Распрацоўка першых падобных канструкцый пачалася ў 1975 годзе з праекта Experimental Survivability Testbed (XST). Northrop і Lockheed заключылі кантракты ў першым раундзе выпрабаванняў. Кампанія Lockheed атрымала адзіную ўзнагароду за другі раунд выпрабаванняў у красавіку 1976 года, які прывёў да праграмы Have Blue і, у рэшце рэшт, стэлс-штурмавіка F-117 . У Northrop таксама быў засакрэчаны тэхналагічны дэманстрацыйны самалёт Tacit Blue, які распрацоўваўся ў 1979 годзе ў зоне 51, напрацоўкі якога пазней былі выкарыстаны ў тым ліку і ў B-2.
Стварэнне цяжкага бамбардзіроўшчыка пачалося ў 1979 годзе па праграме «Advanced Technology Bomber» (ATB). Ішла Халодная вайна, а ў ходзе перадвыбарнай кампаніі 1979—1980 гадоў кандыдат на пасаду прэзідэнта Рональд Рэйган абяцаў аднаўленне амерыканскіх Узброеных Сіл.
22 жніўня 1980 года Міністэрства абароны ЗША адкрыта абвясціла аб працах па стварэнні перспектыўных малапрыкметных самалётаў, у тым ліку праект «ATB».
Пасля ацэнкі праектаў, конкурс ATB быў скарочаны да двух каманд — «Northrop/Boeing» і «Lockheed/Rockwell», кожная каманда атрымала заказ на далейшыя даследаванні. Праект " ATB " фінансаваўся пад кодавай назвай «Aurora».
20 кастрычніка 1980 года каманда «Northrop / Boeing» была вызначана пераможцам у конкурсе праектаў.
Праект «Northrop» атрымаў пазначэнне B-2 з імем «Spirit». Праект самалёта быў зменены ў сярэдзіне 1980-х гадоў, што затрымала першы палёт на год і прымусіла выдаткаваць яшчэ 1 000 000 000 даляраў ЗША на праграму распрацоўкі. Да 1986 года на распрацоўку бамбардзіроўшчыка было выдаткавана ў агульнай колькасці 23 000 000 000 даляраў ЗША.
Упершыню B-2 быў паказаны грамадскасці 22 лістапада 1988 года на завод ВПС ВС ЗША № 42 у Палмдэйле (Каліфорнія), дзе ён і быў сабраны.
Закупкі самалётаў | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Год | Колькасць самалётаў | Бюджэт (млрд дал.) | ||||
Самалёт | НДВКП | Запчасткі | Разам | |||
1986 | 2 | $2,3484 млрд | $1,7157 млрд | 0 | $4,1440 млрд | |
1987 | 1 | $2,7982 млрд | $1,5460 млрд | 0 | $4,3693 млрд | |
1988 | 4 | $2,6866 млрд | $1,2614 млрд | 0 | $4,0282 млрд |
Усяго быў пабудаваны 21 самалёт B-2 Spirit . Амаль усе яны названы ў гонар амерыканскіх штатаў[2].
B-2 з’яўляецца самым дарагім самалётам у свеце (і верагодна, самым дарагім самалётам у гісторыі авіяцыі). На 1998 год кошт аднаго B-2 без уліку НДВКП складала 1,157 млрд даляраў[10]. Кошт усёй праграмы B-2 на 1997 год ацэньвалася амаль у 45 млрд даляраў; такім чынам, з улікам НДВКП кошт адной машыны на той момант дасягала 2,1 млрд даляраў[11].
Па сцвярджэнні ВПС ЗША і вытворцаў, высокі кошт самалёта галоўным чынам абумоўлена скарачэннем яго закупак. У сувязі з распадам СССР, з першапачаткова запланаваных 132 бамбардзіроўшчыкаў за ўвесь час вытворчасці было закуплена ўсяго 20 адзінак. [12]
Па афіцыйных дадзеных ЗША, да 2010 года у небаявым здарэнні быў страчаны адзін бамбардзіроўшчык B-2. 23 лютага 2008 года самалёт B-2 (бартавы нумар 89-0127, імя Spirit of Kansas) разбіўся на ціхаакіянскім востраве Гуам на амерыканскай ваеннай базе Андэрсан. Гэта быў першы выпадак крушэння самалёта гэтага тыпу. Абодвум лётчыкам удалося катапультавацца[13] Пасля аварыі палёты ўсіх самалётаў гэтага тыпу былі прыпыненыя. У канцы красавіка 2008 года палеты былі адноўленыя.[14].
Камісія па расследаванні прыйшла да высновы, што прычынай аварыі стала халатнасць наземнага персаналу, які не ўключыў абаграванне прымача паветранага ціску для выдалення назапашанага ў ім кандэнсата. З-за гэтага сістэма кіравання самалёта атрымлівала завышанае значэнне хуткасці і заўчасна дала каманду на адрыў ад зямлі. Дзеянні экіпажа прызнаныя правільнымі, іншых адхіленняў ад штатнага рэжыму ў працы бартавых сістэм не выяўлена, а мадэляванне сітуацыі на трэнажоры паказала, што выратаваць самалёт было немагчыма.
У лютым 2010 года яшчэ адзін B-2 (бартавы нумар 88-0332, імя Spirit of Washington) сур’ёзна пацярпеў у выніку ўзгарання ў маторным адсеку пры запуску рухавікоў на той жа авіябазе Андэрсан. Пашкоджаны самалёт знаходзіўся ў рамонце амаль 4 гады і зноў падняўся ў неба толькі 16 снежня 2013 года[15]. Агульны кошт аднаўленчых работ перавысіў 105 000 000 $[16].
У ноч з 13 на 14 верасня 2021 года B-2 здзейсніў аварыйную пасадку на авіябазе Уайтмэн. Самалёт прызямліўся, выкаціўся за межы ўзлётна-пасадачнай паласы ў траву і спыніўся на левым борце. Пазней было вызначана, што прычынай былі няспраўныя спружыны шасі і мікрашчыліны ў гідраўлічных злучэннях самалёта. Спружыны стопорных звёнаў у шасі, верагодна, не мяняліся па меншай меры дзесяць гадоў, і іх нацяжэнне было прыкладна на 11 % менш, чым паказана. Гэта было аб’яднана з адлучэннем гідраўлічнай трубкі, якая падтрымлівае шасі. Абодва фактару прывялі да складыванию шасі пры прызямленні. У выніку аварыі шкоду ад рамонту склаў як мінімум 10,1 мільёна даляраў[17][18].
10 снежня 2022 года B-2 (509-е бамбардзіровачнае авіякрыло ВПС ЗША) здзейсніў аварыйную пасадку на авіябазе Уайтмен. Інцыдэнт адбыўся падчас вучэнняў. Знаходзячыся ў паветры, пілот самалёта паведаміў дыспетчару аб нейкай няспраўнасці і пайшоў на аварыйную пасадку. Пасля прызямлення самалёт загарэўся. Ахвяр і пацярпелых няма[19].