Францішак Купка

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Купка.

Францішак Купка
чэшск.: František Kupka
Дата нараджэння	23 верасня 1871(1871-09-23)[1][2]^[…]
Месца нараджэння	Опачна^[d], раён Рыхнаў над Кнежнау^[d], Чэхія[3][4]^[…]
Дата смерці	24 чэрвеня 1957(1957-06-24)[2][5]^[…] (85 гадоў) ці 21 чэрвеня 1957(1957-06-21)[6] (85 гадоў)
Месца смерці	Пюто, акруга Нантэр^[d], дэпартамент Сена, Францыя
Месца пахавання	Крэматорый-калумбарый Пер-Лашэз^[d][7] Grave of Kupka^[d]
Грамадзянства	Чэхаславакія[8]  Цыслейтанія
Род дзейнасці	мастак, графічны дызайнер, выкладчык універсітэта, рысавальнік, ілюстратар, графік, настаўнік, Czechoslovak legionary
Месца працы	Пражская акадэмія мастацтваў
Жанр	абстракцыянізм
Вучоба	Пражская акадэмія мастацтваў (1891) Венская акадэмія выяўленчых мастацтваў
Мастацкі кірунак	арфізм^[d], сімвалізм і абстракцыянізм
Заступнікі	Jindřich Waldes^[d]
Узнагароды	ордэн Ганаровага легіёна
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Францішак Ку́пка (чэшск.: František Kupka, французскі псеўданім Поль Рэнья́р (фр.: Paul Regnard); 23 верасня 1871, Опачна, Багемія — 24 чэрвеня 1957) — чэшскі жывапісец; адзін з заснавальнікаў абстрактнага мастацтва.

Біяграфія

Дом Купкі ў Опачне

Вучыўся ў 1888—1891 гадах Пражскай акадэміі мастацтваў, у 1891—1895 у Венскай акадэміі мастацтваў. З 1895 года ў Парыжы, з 1906 года ў Пюто (Францыя).

з 1919 года прафесар Акадэміі мастацтваў у Празе. З 1931 года член аб’яднання «Абстракцыя — творчасць».

Творчасць

У ранні перыяд пісаў карціны ў духу імпрэсіянізму («Бібліяфіл»), сімвалізму («Недавер, або Чорны ідал», 1903), экспрэсіянізму («Архаічная», 1910). Пазней звярнуўся да абстрактных кампазіцый і т.зв. арфізму (тэрмін уведзены Т. Апалінэрам для абазначэння жывапісу, які перадае дынаміку рухаў і музычных рытмаў праз спалучэнні чыстых моцных тонаў і перасячэнне крывалінейных паверхняў).

Сярод твораў: «Клавішы раяля — возера», «Першы крок» (абодва 1909), «Жонка мастака сярод вертыкаляў» (1910—1911), «Чырвоныя і сінія дыскі» (1911), «Аморфа, двухколерная фуга» і «Дыскі Ньютана». Эцюд да двухкаляровай фугі (абодва 1911—1912), «Вертыкальныя чырвоныя і сінія планы», «Філасофская архітэктура» (абодва 1913), «Тры сінія, тры чырвоныя» (1913—1957), «Механізм» (1920), «Абстрактны жывапіс» (1931), «Аўтаномны белы» (1951—1952) і інш. Аўтар ілюстрацый да «Чалавека і зямлі» Э. Рэклю (1904—Об), «Гімна гімнаў» і «Эрыніяў» Л. дэ Ліля (1905—1909), «Лісістраты  (руск.)» Арыстафана (1906), «Праметэя» Эсхіла (1911), шэрагу малюнкаў, тэарэтычнай працы «Творчасць у пластычных мастацтвах» (1923).

Зноскі

1. Frantz Kupka
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
2. František or Frank, Franz, Francis Kupka — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>
3. Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
4. The Fine Art Archive — 2003. Праверана 1 красавіка 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
5. Frantisek Kupka // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
6. regional database of the Research Library in Hradec Králové Праверана 2 мая 2024.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q128485799"></a>
7. http://is.muni.cz/th/184132/pedf_b/Bakalarska_prace__B._Jaklova.txt
8. František Kupka se vrátí do Česka. Jeho urna bude převezena z Paříže — 2012. Праверана 23 жніўня 2023.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Францішак Купка