Kaodan

Kaodan
An ti-kêr, 1957-1958.
Anv gallek (ofisiel)	Caudan
Bro istorel	Bro-Gwened
Melestradurezh
Departamant	Mor-Bihan
Arondisamant	an Oriant
Kanton	Lannarstêr
Kod kumun	56036
Kod post	56850
Maer Amzer gefridi	Fabrice Vély 2020-2026
Etrekumuniezh	An Oriant tolpad-kêrioù
Bro velestradurel	Bro an Oriant
Lec'hienn Web	http://www.caudan.fr
Poblañsouriezh
Poblañs	7 091 ann. (2020)[1]
Stankter	166 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù lec'hiañ	47° 48′ 41″ Norzh 3° 20′ 21″ Kornôg / 47.8114, -3.3392
Uhelderioù	kreiz-kêr : 52 m bihanañ 2 m — brasañ 84 m
Gorread	42,63 km²
Kaodan
kemmañ

Kaodan a zo ur gumun eus Breizh e kanton Lannarstêr e departamant ar Mor-Bihan.

Douaroniezh

Anv

• Erwan Vallerie ː Caudan, 1264, 1278, 1327, 1332, 1387; Cauden, 1411; Cauden, Caudan, Caudon, 1516; Codan, 1636

Gerdarzh

Ardamezioù

Brezhoneg

• D'an 30 a viz Gwengolo 2010 e oa bet votet live 1 ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
• D'an distro-skol 2014 e oa bet digoret un hentad divyezhek er skol katolik Sant-Jozeb. 114 skoliad o doa lakaet o anv en hentad-se e 2023 (16,2 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[2].

Istor

Dispac'h Gall

• Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet Kaodan e kanton Pont-Skorf; e Bann Henbont e oa; miret ha brasaet e voe ar c'hanton e 1801 dindan anv Kanton Pont-Skorf ivez gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix; lakaet e voe Pont-Skorf en Arondisamant an Oriant e 1800^[3],[4].
• Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant ar pevar beleg katolik eus ar gumun^[5].

XX^vet kantved

Lannarstêr

• 1909: tapet e voe ul lodenn eus kumun Kaodan evit krouiñ kumun Lannarstêr d'ar 26 a viz Meurzh^[6].

Brezel-bed kentañ

• Mervel a reas 101 gwaz eus ar gumun abalamour d'ar brezel, da lavareteo 4,06 % eus he foblañs e 1911^[7].
• Ur milour ag ar gumun a voe fuzuilhet d'an 23 a viz Even 1916 gant al Lu gall e Kalinova (Gres)^[8].

Eil Brezel-bed

• 
  An iliz eus an XIX^vet kantved, bet distrujet e miz Eost 1944.
• 
  Monumant kodianidigezh Alamaned Sankenn an Oriant.

• Erruout a reas al lu SUAat e Kaodan d'ar 7 a viz Eost 1944. An Alamaned a dennas eus an Oriant gant kanolioù: distrujet e voe an iliz katolik hag ul lodenn vat eus ar vourc'h gante.
• C'hwec'h den nann-soudard eus Kaodan a voe fuzuilhet e Lannarstêr gant an Alamaned d'an 9 a viz Eost 1944^[9]; en hevelep devezh e voe fuzuilhet pevar den nann-soudard eus ar memes tiegezh (an tad, ar vamm hag an daou vab) e Kaodan^[10].
• D'an 11 a viz Eost e teuas ur golonenn alaman betek ar vourc'h evit lakaat ar c'hloc'hdi da darzhañ^[11].
• E Kaodan, da 4 eur goude merenn d'an 10 a viz Mae 1945, en em zaskoras ar jeneral Fahrmbacher, penn ar vilourion alaman o terc'hel Sankenn an Oriant, d'ar jeneral Kramer, penn an 66vet Rann-Arme Troadeion SUA, ha d'ar jeneral Borgnis-Desbordes, penn an 19vet Rann-Arme Troadeion Bro-C'hall^[12],[13].
• Mervel a reas unnek den abalamour d'ar brezel ^[14].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

• Lazhet e voe ur c’haporal eus ar gumun d'an 13 a viz Mae 1948 en un ambuskad etre Muong Lieu hag Yên Châu en Tonkin er Viêtnam^[15].

Brezel Aljeria

• Mervel a reas ur soudard eus ar gumun d’ar 15 a viz Mae 1958 ^[16].

Monumantoù ha traoù heverk

• 
  An iliz katolik.
• 
  Ar chapel.
• 
  Kalvar er vourc'h.

• Iliz katolik Sant Pêr ha Sant Paol, 1960-1962.
• Chapel Intron-Varia an Erc'h.
• Ar c'halvar.
• Monumant kodianidigezh Alamaned Sankenn an Oriant.
• Monumant ar re varv.

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

Niver a annezidi

Melestradurezh

Roll maered ar gumun
Mare		Anv	Strollad	Karg
Du 1792	1815	Julien Jaffray
1815	1832	Louis Le Ferrant
1832	1834	François Le Cren
1834	1847	Jacques François Le Bellec	anvet gant ar Roue e 1835, 1839 ha 1843
	1853	Louis Le Goff
1854	1870	Victor-Adolphe Bruyère	anvet gant an Impalaer
1871	1883	Pierre Courtet
1884	18..	Joseph Guyomar
18..	19..	M. Kerdavid		Kuzulier-departamant
	1908	Abel Graindorge
1908	191.	M. Mouëlo
1925	1965	Louis Le Léannec	Tu-dehou	bet senedour ar Mor-Bihan adalek 1948 betek 1959, Kadoriad Kambr Labour-Douar ar Mor-Bihan
		Jean Goulias	Tu-dehou
196.	1977	Jean Gaudin	Tu-dehou
1977	2001	Joseph Le Ravallec	Tu-dehou
2001	2020	Gérard Falquerho	Tu-dehou
2020	→ bremañ	Fabrice Vély	Tu-dehou

Tud

• Benito Mussolini, dispac'hour italian, a zeuas betek Kaodan e 1906^[17].

Tud bet ganet eno

• Eugène Guegan (14 a viz Du 1888-23 a viz Even 1916), soudard breizhat bet fuzuilhet d'an 23 a viz Even 1916 gant al Lu gall e Kalinova (Gres) e-pad ar Brezel-bed kentañ^[18].

Ardamezeg ar familhoù

	de Baud Aotrounez Kermen	En glazur e zek hanochenn en aour, 4, 3, 2, 1

Gevelliñ

Liammoù diavaez

• (br)Kaodan war lec'hienn Geobreizh

Levrlennadur

• (br)Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

Daveoù ha notennoù

1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
2. (br)Distro-skol ar c’helenn divyezhek Kelenn
3. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 69
4. (fr)Cassini - EHESS - Kaodan - Fichenn ar gumun
5. (fr)André Maurey, Philippe Lapresle, Anne-Marie Pernel ha Claire Duval, Caudan-Lanester en Révolution (1789-1795), 1991, pajenn 78
6. (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajennoù 14, 69 ha 159
7. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
8. (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"
9. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 213
10. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajennoù 211-212 ha 308-309
11. (fr)Roger Leroux, Le Morbihan en guerre 1939-1945, Imprimerie de la Manutention, Mayenne, 1991, pajenn 587
12. (fr)René Le Guénic, Morbihan - Mémorial de la Résistance, 1998, pajenn 214
13. (en)Kodianidigezh an Alamaned e Kaodan - Dielloù an US Army Signal Corps
14. (fr)Memorialgenweb - Monumant ar re varv
15. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
16. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
17. (fr)[Le Télégramme]
18. (fr)Ouest-France, d'al Lun 4 a viz Du 2013, pajennoù "An Oriant"