Simon Wiesenthal

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Aostria-Hungaria, Eil Republik Polonia, Aostria, Hungaria
Anv e yezh-vamm an den	Simon Wiesenthal
Anv-bihan	Simon
Anv-familh	Wiesenthal
Deiziad ganedigezh	31 Kzu 1908
Lec'h ganedigezh	Buchach
Deiziad ar marv	20 Gwe 2005
Lec'h ar marv	Vienna
Doare mervel	abeg naturel
Lec'h douaridigezh	Old Cemetery of Herzliya
Pried	Cyla Wiesenthal
Yezhoù komzet pe skrivet	alamaneg, yideg
Strollad politikel	Austrian People's Party
Relijion	yuzevegezh
Lec'hienn ofisiel	https://www.wiesenthal.com/
Statud e wirioù aozer	Oberennoù dezhe gwirioù aozer

Simon Wiesenthal a zo bet ganet d'an 31 a viz Kerzu 1908 e Lwów (Polonia d'ar c'houlz-se, Ukraina bremañ) ha marv d'an 20 a viz Gwengolo 2005 e Vienna (Aostria).

Anavezet eo dreist-holl evel "chaseour nazied".

Buhez

E 1932 e tapas e ziplomoù a disavour met serret e voe e stal e 1939 pa yeas tre e Polonia soudarded an URSS (da heul an emglev etre Adolf Hitler ha Jozef Stalin evit dispenn Polonia).

E 1940 e voe darbet dezhañ bezañ deportet da Siberia met arc'hant a roas d'ur c'homiser Soviedat.

D'ar 6 a viz Gouere 1941 avat e voe harzet pa oa bet divizet gant Hitler ober brezel d'an URSS.

Da gentañ e voe bac'het e kampoù-labour met da c'houde e voe bet kaset da Vuchenwald ha Mauthausen (Aostria). E 12 kamp nazi eo bet en holl. 3 gwezh e voe war-nes bezañ drouglazhet hag e 1945, da vare dieubidigezh ar c'hampoù e oa ken gwan ma semplas. 89 den eus e familh a zo marv e-pad ar brezel.

Pa oa distro ne oa nemet un dra war e spered : n'eo ket adkregiñ gant e labour a disavour ha kas ur vuhez normal met barnañ an nazied.

Diouzhtu e tigoras e Vienna Kreizenn Gelaouiñ ha Teuliaouiñ diwar-benn an Dorfedourien Nazi. E-unan e voe met e 1948 en doa savet 120.000 fichenn diwar-benn an SSed. Diseblant an dud tro-dro dezhañ avat.

Brud a zeuas dezhañ e 1960 pa voe harzet Adolf Eichmann, steuñvekaer an Diskoulm diwezhañ. A-drugarez da Wiesenthal e voe bet diskoachet en Arc'hantina.

Un eil den a-bouez a voe adkavet dre e labour : Karl Silberbauer. Ur poliser aostrian e oa ha gantañ e oa bet harzet Anne Frank en Izelvroioù.

Da ziwezhañ, e 1967 e tiskoachas Franz Stangl, kommandant kamp Treblinka.

Levrlennadur

Simon Wiesenthal Tuviah Friedman Korrespondenz (Documentbook) Germany National Bibliothek