Trijodotironin

Trijodotironin

Općenito
Hemijski spojTrijodotironin
Druga imenaTriiodotironin
T3
3,3′,5-trijodo-L-tironin
IUPAC ime: (2S)-2-Amino-3-[4-(4-hidroksi-3-jodofenoksi)-3,5-dijodofenil]propanonska kiselina
Molekularna formulaC15H12I3NO4
CAS registarski broj6893-02-3
InChI1/C15H12I3NO4/c16-9-6-8(1-2-13(9)20)23-14-10(17)3-7(4-11(14)18)5-12(19)15(21)22/h1-4,6,12,20H,5,19H2,(H,21,22)/t12-/m0/s1
Osobine1
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima.

Trijodotironin, poznat i T3, je tiroidni hormon. Utiče na gotovo svaki fiziološki proces u tijelu, uključujući rast i razvoj, metabolizam, tjelesnu temperatiru i otkucaje srca.[1]

Proizvodnju T3i njegovog prohormona tiroksin (T4) aktivira tireoidea-stimulirajući hormon (TSH), koji se oslobađa iz prednjeg režnja hipofize. Ovaj put je dio procesa zatvorene petlje povratne informacije: Povišene koncentracije T3 i T4 u krvnoj plazmi inhibiraju proizvodnju TSH u prednjem režnj hipofize. Kako se koncentracije ovih hormona smanjuju, prednja hipofiza povećava proizvodnju TSH i tim procesima sistema za kontrolu povratnih informacija, stabilizira količinu hormona štitnjače u krvotoku.

T3 je pravi hormon. Njegovi učinci na ciljana tkiva otprilike su četiri puta snažniji od učinaka T4.[2] Od hormona štitnjače koje ova žlijezda proizvodi, samo oko 20% je T3 dok se 80% proizvodi kao T4. Otprilike 85% cirkulirajućeg T3 kasnije nastaje u jetri i prednjem režnju hipofize, uklanjanjem atoma joda sa atoma ugljika broj pet vanjskog prstena T4 . U svakom slučaju, koncentracija T3 u ljudskoj krvnoj plazmi je oko jedne četrdesetjne od koncentracije T4. Biološki poluživot T3+ je oko 2,5 dana.[3] Poluživot T4 traje 6,5 dana.[4]

Proizvodnja

[uredi | uredi izvor]

Sinteza iz T4

[uredi | uredi izvor]
Sinteza tiroidnog hormona, sa krajnjim proizvodom – trijodotironinom, na dnu desno.[5]

T3 je metabolički aktivniji hormon koji se proizvodi iz T4. T 4 dejodiniraju tri enzima deiodinaze da bi se dobio aktivniji trijodtironin:

  1. Tip 1 prisutan u jetri, bubrezima, štitnjači i (u manjoj mjeri) hipofizi; on čini 80% deiodiniziranog T4.
  2. Tip II prisutan je u CNS-u, hipofizi, smeđem masnom tkivu i srčanim sudovima, koji je pretežno unutarćelijski. U hipofizi posreduje negativne povratne informacije o tireoid-stimulirajućem hormonu.
  3. Tip III prisutan je u placenti, CNS-u i hemangiomu. Ova dejodinaza pretvara T4 u reverzni T3, koji je za razliku od T3 neaktivan.

T4 se sintetizira u folikulskim ćelijama štitne žlijezde na sljedeći način.

  1. Natrij-jodid simporter transportuje dva iona natrija kroz baznu membranu folikulskih ćelija zajedno sa jodnim ionom. Ovo je sekundarni aktivni transporter koji koristi gradijent koncentracije I+ za podsticanje I– u odnosu na njegov gradijent koncentracije.
  2. I– se premješta preko apikalne membrane u koloidne folikule.
  3. Tiroperoksidaza oksidira dva I– da bi se formirao I2. Jodid je nereaktivan i za sljedeći korak potreban je samo reaktivniji jod.
  4. Tiroperoksidaza jodira tirozilne ostatke tiroglobulina u koloidu. Tiroglobulin se sintetizira u ER folikulske ćelije i izlučuje u koloid.
  5. Tireoid-stimulirajući hormon (TSH) oslobođen iz prednjeg režnja hipofize veže TSH receptor (Gs-spregnuti receptor) na bazolateralnoj membrani ćelije i stimulira koloidnu endocitozu.
  6. Endocitozirane vezikule se stapaju s lizosomima folikulske ćelije. Lizosomski enzimi cijepaju T4 iz jodiranog tiroglobulina.
  7. Te vezikule zatim se egzocitoziraju, oslobađajući hormone štitnjače.
Sinteza T3 iz T4, putem dejodinacije. Također se vide reverzni T3 i T2.

Direktna sinteza

[uredi | uredi izvor]

Male količine T3, titnjača takođe proizvodi direktno. U folikulskom lumenu jodiraju je ostaci tirozina. Za ovu reakciju potreban je vodik-peroksid. Jod povezuje ugljik 3 ili ugljik 5 tirozinskih ostataka tiroglobulina, u procesu zvanom organizacija joda. Jodiranje specifičnih tirozina daje monoiodotirozin (MIT) i diiodotirozin (DIT). Jedan MIT i jedan DIT enzimski sed vežu u T3. Enzim je tiroid-peroksidaza.

Mala količina T3 mogla bi biti važna jer različita tkiva imaju različitu osjetljivost na T4 zbog razlike u sveprisutnosti dejodinaze u različitim tkivima link. Ovo još jednom postavlja pitanje treba li T3 uključiti u nadomjesnu terapiju hormona štitnjače (THRT).

Mehanizam djelovanja

[uredi | uredi izvor]

T3 i T4 se vežu za jedarni receptor (receptor hormona štitnjače).[6] T3 and T4.Iako su lipofilni, nisu u stanju da pasivno difundiraju kroz fosfolipidne dvoslojeve ciljnih ćelija,[7] umjesto toga oslanjajući se na transmembranske transportere jodtironina. Lipofilnost T3 i T4 zahtijeva njihovo vezanje na proteinski nosač koji veže tireoid-vezujući protein (TBG) (tiroksin-vežući globulini, tiroksin-vežući prealbumin i albumine) za transport u krvi. Receptori štitnjače vezuju se za elemente odgovora u promotorima gena, omogućavajući im tako da aktiviraju ili inhibiraju transkripciju. Osjetljivost tkiva na T3 se modulira putem tireoidnih receptora.

Transport

[uredi | uredi izvor]
Sistem tireoidnih hormona T3 i T4.[8]

T3 i T4 prenose se u krvi, vezani za proteine plazme. To ima za posljedicu povećanje poluvremena hormona i smanjenje brzine kojom ga periferna tkiva apsorbiraju. Tri su glavna proteina na koja su vezana za dva hormona. Tiroksin-vežući globulin (TBG) je glikoprotein koji ima veći afinitet za T4 nego za T3. Transtiretin je također glikoprotein, ali nosi samo T4, sa skoro nikakvim afinitetom za T3. Konačno, oba hormona se, s malim afinitetom vezuju za serumski albumin, ali, zbog velike dostupnosti albumina, ima veliki kapacitet.

Zasićenje biljega vezanja na tironin-vežćem globulinu (TBG) endogenim T3 može se proceniti testom apsorpcije trijodtironinske smole. Ispitivanje se izvodi uzimanjem uzorka krvi, kojem se dodaje višak radioaktivnog egzogenog T3, a potom smola koja također veže T3. Dio radioaktivnog T3 veže se na mjesta na TBG-u koja već nisu zauzeta endogenim hormonom štitnjače, a ostatak se veže na smolu. Količina označenih hormona vezanih za smolu oduzima se od ukupne količine koja je dodana, pri čemu je ostatak količina koja je bila vezana za nezauzeta mjesta vezanja na TBG.[9]

Fiziološka funkcija

[uredi | uredi izvor]

Hormoni štitnjače djeluju na povećanje prometa proteina. Ovo bi moglo služiti adaptivnoj funkciji u pogledu dugoročnog ograničenja kalorija odgovarajućim proteinima.[10][11] Kada nedostaje kalorija, smanjenje prometa proteina može poboljšati efekte nestašice.

Upotreba

[uredi | uredi izvor]

Liječenje depresivnih poremećaja

[uredi | uredi izvor]

Dodavanje trijodotironina postojećim tretmanima kao što je SSRI, jedna je od najčešće proučavanih strategija povećanja za refrakcijsku depresiju, ,[12] ali uspjeh može ovisiti o doziranju T3. Dugoročna studija Kellyja i Liebermana serijeod 17 pacijenata s velikom refrakcijskom unipolarnom depresijom otkrila je da je 14 pacijenata pokazalo trajno poboljšanje simptoma u prosjeku od dvije godine, u nekim slučajevima sa većim dozama T3nego uobičajeno 50 µg potrebno za postizanje terapijskog efekta, sa prosječno 80  µg i rasponom doziranja od 24 mjeseca; raspon doza: 25-150 µg.[12] Isti autori objavili su retrospektivnu studiju na 125 pacijenata s dvije najčešće kategorije bipolarni poremećaji II i NOS koji su u prethodnom tretmanu bili otporni na u prosjeku 14 drugih lijekova. Otkrili su da je 84% doživjelo poboljšanje, a 33% doživjelo potpunu remisiju, u periodu od prosječno 20,3 (standardna devijacija od 9,7). Niko od pacijenata nije doživio hipomaniju dok je bio na T 3.[13]

Kao dodatak za gubitak masnoće

[uredi | uredi izvor]

Supstance 3,5-dijodo-L-tironin i 3,3′-dijodo-L-tironin koriste se kao sastojci u određenim pretjeranim aditivima protiv gubitka masti, dizajnirani za bodibilding. Nekoliko studija pokazalo je da ovi spojevi povećavaju metaboliziranje masnih kiselina i sagorijevanje masnog tkiva kod pacova.[14][15]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Bowen, R. (24. 7. 2010). "Physiologic Effects of Thyroid Hormones". Colorado State University. Arhivirano s originala, 7. 7. 2018. Pristupljeno 29. 9. 2013.
  2. ^ "How Your Thyroid Works – "A delicate Feedback Mechanism"". endocrineweb. 30. 1. 2012. Pristupljeno 29. 9. 2013.
  3. ^ "Cytomel (Liothyronine Sodium) Drug Information". RxList. 3. 1. 2011. Pristupljeno 29. 9. 2013.
  4. ^ Irizarry, Lisandro (23. 4. 2014). "Thyroid Hormone Toxicity". Medscape. WedMD LLC. Pristupljeno 2. 5. 2014.
  5. ^ Boron, W. F. (2005). Medical Physiology: A Cellular And Molecular Approach. Philadelphia, PA: Elsevier / Saunders. str. 1300. ISBN 1-4160-2328-3.
  6. ^ Lazar, MA; Chin, WW (decembar 1990). "Nuclear thyroid hormone receptors". J. Clin. Invest. 86: 1777–1782. doi:10.1172/JCI114906. PMC 329808. PMID 2254444.
  7. ^ Dietrich, J. W.; Brisseau, K.; Boehm, B. O. (2008). "Resorption, Transport und Bioverfügbarkeit von Schilddrüsenhormonen". Deutsche Medizinische Wochenschrift. 133 (31–32): 1644–1648. doi:10.1055/s-0028-1082780. PMID 18651367.
  8. ^ References used in image are found in image article in Commons:Commons:File:Thyroid_system.png#References.
  9. ^ triiodothyronine resin uptake test from Farlex Medical Dictionary, citing: Mosby's Medical Dictionary, 8th edition. 2009, Elsevier.
  10. ^ Fontana, L.; Klein, S.; Holloszy, J.O.; Premachandra, B.N. (2006). "Effect of long-term calorie restriction with adequate protein and micronutrients". J. Clin. Endocrinol. Metab. 91 (8): 3232–3235. doi:10.1210/jc.2006-0328. PMID 16720655.
  11. ^ Roth, G.S.; Handy, A.M.; Mattison, J.A.; Tilmont, E.M.; Ingram, D.K.; Lane, M.A. (2002). "Effects of dietary calorie restriction and ageing on thyroid hormones of rhesus monkeys" (PDF). Horm. Metab. Res. 34 (7): 378–382. doi:10.1055/s-2002-33469.
  12. ^ a b Kelly, T. F.; Lieberman, D. Z. (2009). "Long term augmentation with T3 in refractory major depression". Journal of Affective Disorders. 115 (1–2): 230–233. doi:10.1016/j.jad.2008.09.022. ISSN 0165-0327. PMID 19108898.
  13. ^ Kelly, T. F.; Lieberman, D. Z. (2009). "The use of triiodothyronine as an augmentation agent in treatment-resistant bipolar II and bipolar disorder NOS". Journal of Affective Disorders. 116 (3): 222–226. doi:10.1016/j.jad.2008.12.010. PMID 19215985.
  14. ^ Lombardi, A.; Lanni, A.; Moreno, M.; Brand, M. D.; Goglia, F. (1998). "Effect of 3,5-di-iodo-L-thyronine on the mitochondrial energy-transduction apparatus". The Biochemical Journal. 330 (1): 521–526. doi:10.1042/bj3300521. PMC 1219168. PMID 9461551.
  15. ^ Lanni, A. (2005). "3,5-Diiodo-L-thyronine powerfully reduces adiposity in rats by increasing the burning of fats". The FASEB Journal. 19 (11): 1552–1554. doi:10.1096/fj.05-3977fje. ISSN 0892-6638. PMID 16014396.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Trijodotironin