Troskok

Atletika
Troskok
Bivši svjetski rekorder Willie Banks
Muški rekord(i)
SvjetskiUjedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards
18,29 m (1995)
OlimpijskiSjedinjene Američke Države Kenny Harrison
18,09 m (1996)
Ženski rekord(i)
SvjetskiVenecuela Yulimar Rojas
15,74 m (d) (2022)
OlimpijskiVenecuela Yulimar Rojas
15,67 m (2021)

Troskok je atletska disciplina skakanja u dalj sa zaletom ili bez njega slična skoku u dalj, ali se izvodi u tri uzastopna skoka, tj. odskokom, korakom i skokom. Odskok i prvi korak izvode se na istoj nozi. Ovo je zahtjevna disciplina i samo istinski šampioni postižu dobre rezultate. Porijeklo vuče od antičkih Olimpijskih igara, a na modernim Igrama održava se od samog njihovog početka (1896).

Univerzijada 2015 (Gwangju) – troskok Dmitrija Sorokina (17,29 m)

Svjetske rekorde drže Britanac Jonathan Edwards (18,29 m), odnosno Venecuelka Yulimar Rojas (15,74 m). Muški rekord postavljen je na Svjetskom prvenstvu 1995. u Göteborgu, a ženski na Svjetskom dvoranskom prvenstvu 2022. u Beogradu.

Historija

[uredi | uredi izvor]

U starom vijeku, u Grčkoj, postizani su skokovi duži od 16 m, pa se pretpostavlja da se taj rezultat odnosio na zbir tri uzastopna skoka. Godine 1465. u Zürichu je nagrađen takmičar koji je pobijedio u troskoku, ali nedostaju podaci o samom takmičenju.

U Irskoj se u 19. stoljeću troskok ubrajao u narodni sport, a izvodio se skakanjem na jednoj nozi. Tim načinom Irac Shenahan 1888. postigao je rezultat 15,25 m, koji je dugo bio svjetski rekord.

Uz ovaj irski način u Engleskoj je u 19. stoljeću primjenjivan način koji se zasnivao na naizmjeničnoj promjeni nogu, npr., lijeva-desna-lijeva.

Pravilima Međunarodnog atletskog saveza (IAAF) dozvoljena su dva odraza istom nogom, a treći drugom (desna-desna-lijeva ili lijeva-lijeva-desna).

Troskok je bio uključen u program prvih Olimpijskih igara 1896. u Atini. Na sljedećim igrama u Parizu 1900. i St. Louisu 1904. takmičari su skakali i iz mjesta (bez zaleta).

Koristeći se iskustvom i tehnikom ranijih skakača, Amerikanac irskog porijekla Dan Ahearn uveo je skraćeni korak za drugi skok, čime je postigao aktivno djelovanje odrazne noge. To je bio početak tzv. udarne tehnike, kojom je Ahearn 1909. skočio 15,52 m. Između 1909. i 1924. najveći napredak u troskoku postignut je u skandinavskim zemljama i Australiji. Tamošnji takmičari produžili su prvi korak.

Između 1924. i 1939. najbolji su u troskoku bili Japanci, koji su dali trojicu svjetskih rekordera i olimpijskih pobjednika: Mikio Oda (15,21 m), Chuhei Nambu (15,72 m) i Naoto Tojima (16,00 m).

Nakon 1945. vodili su Brazilac Adhemar da Silva (16,00 m – 1950. do 16,56 m – 1955) i sovjetski troskokaši Leonid Ščerbakov (16,23 m – 1953) i Oleg Fedosjejev (16,70 m – 1959). Poljak Józef Szmidt, kao izvanredan trkač na 100 m, kvalitetnim izvođenjem svoje trkačke tehnike prvi je uspio preskočiti 17 m (17,03 m) 1960.

Troskok u muškoj konkurenciji bio je u programu svih atletskih takmičenja od početaka moderne atletike. Troskok za žene uključen je tek 1990. na Evropskom dvoranskom prvenstvu, a zatim na Svjetskom prvenstvu 1993. i Olimpijskim igrama 1996.

Tehnika

[uredi | uredi izvor]

Takmičar sprinta zaletištem do oznake za odraz, od koje se troskok mjeri. Oznaka je obično komad drveta ili nekog sličnog materijala ukopan u zaletište ili pravougaonik obojen na njemu. Na modernim takmičenjima na rub daske udaljeniji od takmičara, tj. liniju odraza stavlja se traka od plastelina ili gline, koja bilježi kad takmičar "prestupi", tj. kad se odrazi iza te linije. Troskok ima tri faze: odskok, korak i skok, a one se izvode u jednoj kontinuiranoj sekvenci.

Phillips Idowu na OI 2008.
Phillips Idowu na OI 2008.

Odskok počinje tako što se takmičar odrazi s daske na jednoj nozi, koja će u svrhu objašnjenja biti desna. Cilj prve faze jest iskok, s fokusiranjem impulsa prema naprijed. Faza doskoka u odskoku vrlo je aktivna i uključuje snažnu "kočionu" akciju desne noge prema unazad, s tim da péta odrazne (desne) noge prva dodiruje stazu. Taj doskok ujedno je i početak faze koraka, u kojoj takmičar iskorištava impuls desne noge kako bi trenutno izveo snažan skok prema naprijed i prema gore; lijeva noga potpomaže taj odraz snagom akumuliranom savijanjem u kuku. To dovodi do poznate troskokaške pozicije u zraku s desnom nogom otraga savijenom u koljenu i lijevom nogom koja je sad naprijed i savijena u kuku i koljenu. Takmičar drži taj položaj što duže može prije nego što ispruži koljeno prednje, lijeve noge i odmah zatim počne izvoditi snažnu kretnju čitave lijeve noge prema unazad, ponovo doskačući na stazu s jakom kočionom akcijom. Doskok koraka počinje posljednju fazu, skok, u kojoj takmičar koristi silu iz lijeve noge da se ponovo odrazi. Ta faza vrlo je slična skoku u dalj iako do nje većina takmičara izgubi previše brzine da bi mogli izvesti potpuni trzaj i većina njih koristi "viseću" tehniku ili tehniku "jedrenja". Pri doskoku u jamu s pijeskom takmičar treba izbjegavati "sjedanje unazad" pri doskoku ili da mu bilo koja ruka ostane iza stopalâ. Jama s pijeskom obično počinje 13 m od odrazne daske u međunarodnim takmičenjima za muškarce ili 11 m od daske u međunarodnim takmičenjima za žene ili klupskim takmičenjima za muškarce. Svaka faza troskoka trebala bi postajati progresivno viša i trebao bi postojati pravilan ritam prilikom triju doskoka.

Prekršaj, poznat i kao "prestup", dešava se kad takmičar prekorači liniju odraza, potpuno promaši jamu s pijeskom, ne koristi ispravan redoslijed nogu tokom faza ili ne izvede skok u zadanom vremenu (koje obično iznosi 90 sekundi). Kad takmičar prestupi, sudija podiže crvenu zastavicu i sljedeći takmičar dolazi na zaletište.

Rekordi

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Razvoj svjetskog rekorda u troskoku
  • Zaključno s martom 2022[1][2]

Na otvorenom

[uredi | uredi izvor]
Regija Muški Ženski
Dužina (m) Takmičar Dužina (m) Takmičarka
Svijet 18,29 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards 15,74 (d) Venecuela Yulimar Rojas
Kontinentalni rekordi
Afrika 18,07 Burkina Faso Hugues Fabrice Zango 15,39 Kamerun Françoise Mbango Etone
Azija 17,59 Kina Yanxi Li 15,25 Kazahstan Olga Ripakova
Evropa 18,29 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards 15,50 Ukrajina Inesa Kravec
Sjeverna i Srednja Amerika
i Karibi		 18,21 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor 15,29 Kuba Yamilé Aldama
Okeanija 17,46 Australija Ken Lorraway 14,04 Australija Nicole Mladenis
Južna Amerika 17,90 Brazil Jadel Gregório 15,74 (d) Venecuela Yulimar Rojas

Najboljih 10

[uredi | uredi izvor]

Muškarci

[uredi | uredi izvor]

Na otvorenom

[uredi | uredi izvor]

Napomena: Ovo je top 10 troskokaša svih vremena, ne top 10 troskoka. Ostali legalni skokovi takmičara na ovom spisku koji su duži od najkraćeg skoka na ovom spisku navedeni su ispod tabele.

Plasman Dužina Vjetar (m/s) Takmičar Mjesto Datum Ref.
1. 18,29 1,3  Jonathan Edwards (VB) Göteborg 7. 8. 1995.
2. 18,21 0,2  Christian Taylor (SAD) Peking 27. 8. 2015. [7]
3. 18,14 0,4  Will Claye (SAD) Long Beach 29. 6. 2019. [8]
4. 18,09 −0,4  Kenny Harrison (SAD) Atlanta 27. 7. 1996.
5. 18,08 0,0  Pedro Pichardo (POR) Havana 28. 5. 2015. [9]
6. 18,04 0,3  Teddy Tamgho (FRA) Moskva 18. 8. 2013.
7. 17,97 1,5  Willie Banks (SAD) Indianapolis 16. 6. 1985.
8. 17,92 1,6  Hristo Markov (BUG) Rim 31. 8. 1987.
1,9  James Beckford (JAM) Odessa 20. 5. 1995.
10. 17,90 0,4  Jadel Gregório (BRA) Belém 20. 5. 2007.
1,0  Vladimir Inozemcev (SSSR) Bratislava 20. 6. 1990.
Napomene
  • Edwards također ima legalne troskoke od 18,16 (1995), 18,01 (1998), 18,00 (1995), 17,99 (1998), 17,98 (1995), 17,92 (2001), 17,88 (1996), 17,86 (2002) i 17,82 (1996). Dva najduža troskoka uz pomoć vjetra (18,43, +2,4 m/s; 18,39, +3,9 m/s – oba 25. juna 1995) također je izveo Edwards.
  • Pichardo također ima legalne troskoke od 18,06 (2015), 17,99 (2015), 17,98 (2021), 17,96 (2015), 17,95 (2018), 17,94 (2015), 17,93 (2015), 17,92 (2021), 17,85 (2015), 17,79 (2015) i 17,76 (2014).
  • Taylor također ima legalne troskoke od 18,11 (2017), 18,06 (2015), 18,04 (2015), 18,02 (2015), 17,96 (2011), 17,92 (2019), 17,86 (2016, 2019), 17,82 (2019), 17,82 (2019), 17,81 (2012, 2018), 17,80 (2016), 17,78 (2016), 17,77 (2016), 17,76 (2015, 2016, 2019) i 17,75 (2015).
  • Tamgho također ima legalne troskoke od 17,98 (2010), 17,92 (2011 – dvorana), 17,91 (2011 – dvorana), 17,91 (2011), 17,90 (2010 – dvorana) i 17,84 (2010).
  • Claye također ima legalne troskoke od 18,06 (2019), 17,91 (2017), 17,82 (2017), 17,79 (2017), 17,76 (2016, 2017) i 17,75 (2014, 2019).
  • Harrison također ima legalne troskoke od 17,99 i 17,93.

U dvorani

[uredi | uredi izvor]
Dužina Takmičar Mjesto Datum
18,07 Burkina Faso Hugues Fabrice Zango Aubière 16. 1. 2021.
17,92 Francuska Teddy Tamgho Pariz 6. 3. 2011.
17,83 Kuba Aliecer Urrutia Sindelfingen 1. 3. 1997.
17,83 Švedska Christian Olsson Budimpešta 7. 3. 2004.
17,77 Rusija Leonid Vološin Grenoble 2. 2. 1994.
17,76 Sjedinjene Američke Države Mike Conley New York City 22. 2. 1987.
17,75 Ujedinjeno Kraljevstvo Phillips Idowu Valencia 9. 3. 2008.
17,74 Rumunija Marian Oprea Bukurešt 18. 2. 2006.
17,73 Italija Fabrizio Donato Pariz 6. 3. 2011.
17,73 Sjedinjene Američke Države Walter Davis Moskva 12. 3. 2006.

Žene

[uredi | uredi izvor]

Na otvorenom

[uredi | uredi izvor]
Dužina Vjetar Takmičarka Mjesto Datum
15,67 0,7 Venecuela Yulimar Rojas Tokio 1. 8. 2021.
15,50 0,9 Ukrajina Inesa Kravec Göteborg 10. 8. 1995.
15,39 0,5 Kamerun Françoise Mbango Etone Peking 17. 8. 2008.
15,34 -0,5 Rusija Tatjana Lebedjeva Heraklion 4. 7. 2004.
15,32 0,9 Grčka Hrysopiyi Devetzi Atina 21. 8. 2004.
15,31 0,0 Kolumbija Caterine Ibargüen Monako 18. 7. 2014.
15,29 0,3 Kuba Yamilé Aldama Rim 11. 7. 2003.
15,28 0,9 Kuba Yargelis Savigne Osaka 31. 8. 2007.
15,25 1,7 Kazahstan Olga Ripakova Split 4. 9. 2010.
15,20 0,0 Češka Šárka Kašpárková Atina 4. 8. 1997.
15,20 -0,3 Bugarska Tereza Marinova Sydney 24. 9. 2000.
Napomene
  • Rojas također ima legalne troskoke od 15,42 (2021), 15,41 (2019, 2021), 15,39 (2022), 15,31 (2021), 15,27 (2021), 15,25 (2021), 15,24 (2022), 15,11 (2019), 15,06 (2019) i 15,05 (2019).
  • Lebedjeva također ima legalne troskoke od 15,33 (2004), 15,32 (2000), 15,25 (2001), 15,23 (2004, 2006) i 15,18 (2003).
  • Kravec također ima legalan troskok od 15,33 (1996).
  • Mbango Etone također ima legalne troskoke od 15,30 (2004) i 15,19 (2003).
  • Aldama također ima legalne troskoke od 15,28, 15,27 i 15,21.
  • Devetzi također ima legalne troskoke od 15,25 (2004), 15,05 (2006) i 15,04 (2006), a poništeni su joj rezultati od 2007. pa nadalje zbog dopinga.
  • Ibargüen također ima legalne troskoke od 15,17 (2016) i 15,04 (2016).

U dvorani

[uredi | uredi izvor]
Plasman Dužina Takmičarka Mjesto Datum
1. 15,74  Yulimar Rojas (VEN) Beograd 20. 3. 2022.
2. 15,36  Tatjana Lebedjeva (RUS) Budimpešta 6. 3. 2004.
3. 15,16  Ashia Hansen (VB) Valencia 28. 2. 1998.
4. 15,14  Olga Ripakova (KAZ) Doha 13. 3. 2010.
5. 15,08  Marija Šestak (SLO) Peanía 13. 2. 2008.
6. 15,05  Yargelis Savigne (KUB) Valencia 8. 3. 2008.
7. 15,03  Jolanda Čen (RUS) Barcelona 11. 3. 1995.
8. 15,01  Ina Lasovska (RUS) Pariz 8. 3. 1997.
9. 15,00  Hrysopiyi Devetzi (GRČ) Valencia 8. 3. 2008.
10. 14,94  Iva Prandževa (BUG) Maebashi 7. 3. 1999.
 Cristina Nicolau (RUM) Bukurešt 5. 2. 2000.
 Oksana Udmurtova (RUS) Tartu 20. 2. 2008.

Najbolji rezultati sezone

[uredi | uredi izvor]

(Napomena: oznaka "A" pokraj rezultata znači da je postignut na većoj nadmorskoj visini.)

Muškarci

[uredi | uredi izvor]
Godina Dužina (m) Takmičar Lokacija
1970. 17,34 Sovjetski Savez Viktor Sanjejev Suhumi
1971. 17,40 Kuba Pedro Pérez Cali
1972. 17,44 Sovjetski Savez Viktor Sanjejev Suhumi
1973. 17,20 Sovjetski Savez Mihail Bariban Moskva
1974. 17,23 Sovjetski Savez Viktor Sanjejev Rim
1975. 17,89 Brazil João Carlos de Oliveira Mexico City
1976. 17,38 Brazil João Carlos de Oliveira Rio de Janeiro
1977. 17,19 Sjedinjene Američke Države Ron Livers Soči
1978. 17,44 Brazil João Carlos de Oliveira Bratislava
1979. 17,27 Brazil João Carlos de Oliveira San Juan
1980. 17,35 Sovjetski Savez Jaak Uudmäe Moskva
1981. 17,56 Sjedinjene Američke Države Willie Banks Sacramento
1982. 17,57 Ujedinjeno Kraljevstvo Keith Connor Provo
1983. 17,55 Sovjetski Savez Vasilij Griščenkov Moskva
1984. 17,46 Sovjetski Savez Oleg Procenko Moskva
1985. 17,97 Sjedinjene Američke Države Willie Banks Indianapolis
1986. 17,80 Bugarska Hristo Markov Budimpešta
1987. 17,92 Bugarska Hristo Markov Rim
1988. 17,77 Bugarska Hristo Markov Sofija
1989. 17,62 Sovjetski Savez Vladimir Inozemcev Gorki
1990. 17,93 Sjedinjene Američke Države Kenny Harrison Stockholm
1991. 17,78 Sjedinjene Američke Države Kenny Harrison Tokyo
1992. 17,72 Sjedinjene Američke Države Mike Conley Zürich
1993. 17,86 Sjedinjene Američke Države Mike Conley Stuttgart
1994. 17,68 Sjedinjene Američke Države Mike Conley Pariz
1995. 18,29 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards Göteborg
1996. 18,09 Sjedinjene Američke Države Kenny Harrison Atlanta
1997. 17,85 Kuba Yoelbi Quesada Atina
1998. 18,01 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards Oslo
1999. 17,59 Njemačka Charles Friedek Sevilla
2000. 17,71 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards Sydney
2001. 17,92 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards Edmonton
2002. 17,86 Ujedinjeno Kraljevstvo Jonathan Edwards Manchester
2003. 17,77 Švedska Christian Olsson Haina
2004. 17,79 Švedska Christian Olsson Atina
2005. 17,81 Rumunija Marian Oprea Lausanne
2006. 17,71 Sjedinjene Američke Države Walter Davis Indianapolis
2007. 17,90 Brazil Jadel Gregório Belém
2008. 17,67 Portugal Nelson Évora Peking
2009. 17,73 Ujedinjeno Kraljevstvo Phillips Idowu Berlin
2010. 17,98 Francuska Teddy Tamgho New York City
2011. 17,96 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor Daegu
2012. 17,81 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor London
2013. 18,04 Francuska Teddy Tamgho Moskva
2014. 17,76 Kuba Pedro Pichardo Havana
2015. 18,21 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor Peking
2016. 17,86 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor Rio de Janeiro
2017. 18,11 Sjedinjene Američke Države Christian Taylor Eugene
2018. 17,95 Portugal Pedro Pichardo Doha
2019. 18,14 Sjedinjene Američke Države Will Claye Long Beach
2020. 17,77 (d) Burkina Faso Hugues Fabrice Zango Pariz
2021. 18,07 (d) Burkina Faso Hugues Fabrice Zango Aubière
2022. 17,95 Portugal Pedro Pichardo Eugene
2023. 17,87 Jamajka Jaydon Hibbert Baton Rouge

Žene

[uredi | uredi izvor]
Godina Dužina Takmičarka Mjesto
1986. 13,68  Esmeralda de Jesus Garcia (BRA) Indianapolis
1987. 14,04  Li Huirong (KIN) Hamamatsu
1988. 14,16  Li Huirong (KIN) Shijiazhuang
1989. 14,52  Galina Čistjakova (SSSR) Stockholm
1990. 14,54  Li Huirong (KIN) Sapporo
1991. 14,95  Inesa Kravec (SSSR) Moskva
1992. 14,62  Galina Čistjakova (RUS) Villeneuve d'Ascq
1993. 15,09  Ana Birjukova (RUS) Stuttgart
1994. 14,98  Sofija Božanova (BUG) Stara Zagora
1995. 15,50  Inesa Kravec (UKR) Göteborg
1996. 15,33  Inesa Kravec (UKR) Sacramento
1997. 15,20  Šárka Kašpárková (ČEŠ) Atina
1998. 15,16 (d)  Ashia Hansen (VB) Maebashi
1999. 15,07  Paraskevi Tsiamita (GRČ) Sevilla
2000. 15,32  Tatjana Lebedjeva (RUS) Yokohama
2001. 15,25  Tatjana Lebedjeva (RUS) Edmonton
2002. 14,95  Françoise Mbango Etone (KAM) Radès
2003. 15,29  Yamilé Aldama (KUB) Rim
2004. 15,36 (d)  Tatjana Lebedjeva (RUS) Budimpešta
2005. 15,11  Tatjana Lebedjeva (RUS)
 Trecia Smith (JAM) 		Pariz
Helsinki
2006. 15,23  Tatjana Lebedjeva (RUS) Atina
2007. 15,28  Yargelis Savigne (KUB) Osaka
2008. 15,39  Françoise Mbango Etone (KAM) Peking
2009. 15,14  Nadežda Aljehina (RUS) Čeboksari
2010. 15,25  Olga Ripakova (KAZ) Split
2011. 14,99
14,99 A 		 Yargelis Savigne (KUB)
 Caterine Ibargüen (KOL) 		Pariz
Bogotá
2012. 14,99  Olga Saladuha (UKR) Helsinki
2013. 14,88 (d)  Olga Saladuha (UKR) Göteborg
2014. 15,31  Caterine Ibargüen (KOL) Monako
2015. 15,04  Jekaterina Konjeva (RUS) Eugene
2016. 15,17  Caterine Ibargüen (KOL) Rio de Janeiro
2017. 14,96  Yulimar Rojas (VEN) Andújar
2018. 14,96  Caterine Ibargüen (KOL) Rabat
2019. 15,41  Yulimar Rojas (VEN) Andújar
2020. 15,43 (d)  Yulimar Rojas (VEN) Madrid
2021. 15,67  Yulimar Rojas (VEN) Tokio
2022. 15,74 (d)  Yulimar Rojas (VEN) Beograd
2023. 15,35  Yulimar Rojas (VEN) Eugene
  • "d" označava skok u dvorani

Ostali poznati troskokaši

[uredi | uredi izvor]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Men's Outdoor Triple Jump Records, IAAF; pristupljeno: 25. 1. 2014.
  2. ^ Women's Outdoor Triple Jump Records, IAAF; pristupljeno 25. 1. 2014.
  3. ^ Triple Jump - men - senior - outdoor, IAAF; pristupljeno: 25. 1. 2014.
  4. ^ Triple Jump - women - senior - outdoor, IAAF; pristupljeno: 25. 1. 2014.
  5. ^ Triple Jump - men - senior - indoor, IAAF; pristupljeno: 25. 1. 2014.
  6. ^ Triple Jump - women - senior - indoor, IAAF; pristupljeno: 25. 1. 2014.
  7. ^ "Triple Jump Results" (PDF). IAAF. 27. 8. 2015. Pristupljeno 27. 8. 2015.
  8. ^ John Mulkeen (30. 6. 2019). "Claye moves to third on world all-time triple jump list with 18.14m". IAAF. Pristupljeno 17. 7. 2019.
  9. ^ Javier Clavelo Robinson; Phil Minshull (29. 5. 2015). "Pichardo triple jumps 18.08m in Havana". IAAF. Pristupljeno 30. 5. 2015.

Vanjski linkovi

[uredi | uredi izvor]
Commons logo
Commons logo
Commons ima datoteke na temu: Troskok